W skład obu tych komisji wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje przewodniczącego bądź wiceprzewodniczącego rady gminy. Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji określa statut gminy. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 stycznia 2012 r. (sygn. II OSK 2351/11, LEX nr 1113780) podkreślono, że skład ilościowy obligatoryjnych komisji zależy od uznania rady gminy, ale nie może być odmienny od uregulowanego w statucie. Ponadto w obligatoryjnej komisji liczba członków musi być tak ukształtowana, aby każdy klub był reprezentowany przez co najmniej jednego radnego. W wyroku tym przyjęto, że nie można wybrać takiego składu obligatoryjnej komisji, w którym pominięty byłby przedstawiciel choćby jednego klubu. Rada gminy nie jest przy tym związana kandydaturą przedstawioną przez klub. Jeżeli na danej sesji rady nie można podjąć uchwały w sprawie wyboru członków obligatoryjnej komisji, to próba wyboru powinna być ponowiona na kolejnej sesji, a organy gminy i kluby radnych powinny dążyć do wypracowania porozumienia w sprawie wyboru konkretnego kandydata. Wymóg, aby w skład obligatoryjnej komisji weszli przedstawiciele wszystkich klubów jest normą bezwzględnie obowiązującą, a uchwała rady gminy powołująca komisję w składzie innym niż ustawowy narusza prawo (por. np. wyrok NSA z 14 grudnia 2011 r., sygn. II OSK 2069/11, LEX nr 1108400).
W myśl art. 21 ust. 1 u.s.g. rada gminy, ze swojego grona, może powoływać także nieobligatoryjne, stałe lub doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania i skład osobowy komisji. W wyroku Sądu Najwyższego z 7 marca 1996 r. (sygn. III ARN 56/95, OSNP 1996/18/257) przyjęto, że rada gminy może uchwalić ograniczenie liczbowego składu komisji, przy czym to, że radny nie został członkiem żadnej komisji nie może być utożsamione z naruszeniem prawa. Zgodnie z wyrokiem NSA z 8 lutego 2005 r. (sygn. OSK 1122/04, OwSS 2006/1/9) nie naruszają prawa postanowienia statutu gminy stwierdzające np., że radny może być członkiem najwyżej 2 stałych komisji. W przypadku, gdy statut nakazuje, aby radny był członkiem np. co najmniej 2 stałych komisji, a jednocześnie brak w nim przepisów ograniczających liczbę członków poszczególnych komisji, rada gminy powinna tak ustalać skład poszczególnych komisji, aby był on zgodny także z postanowieniami statutu (wyrok NSA z 17 lutego 2005 r., sygn. OSK 1734/04, LEX nr 423973).
Autorka jest radcą prawnym
podstawa prawna: art. 18a, art. 18b, art. 21 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 506)
