Matejko opowie o naszej tożsamości

- Zaplanowana została jako wystawa historyczna i ideowa – wyjaśniał na czwartkowej konferencji prasowej prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku. - Z jednej strony ma pokazywać siły, które doprowadziły do wskrzeszenia państwa po I wojnie światowej i przetrwania dramatycznego wieku  XX. Z drugiej ma bardzo wyraźnie wzbudzać emocje i tworzyć więź emocjonalną z widzami,  żeby wychodzili z niej nie tylko wyedukowani, ale i poruszeni. Wytrąceni ze spokojnego myślenia o przeszłości, patrzący z zaangażowaniem na naszą historię ostatnich 200 lat.

Złoży się na nią ponad 500 dzieł sztuki polskiej: obrazy – od Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Maksymiliana Gierymskiego do Leona Tarasewicza - rzeźby, rysunki, grafiki, instalacje i filmy.

Arcydzieła sztuki sąsiadować będą z fragmentami listów, pamiętników, zapisków i wspomnień. Przytoczone zostaną świadectwa „ojców założycieli” suwerennej Polski – Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego, ale także zapisy  przeżyć zwykłych ludzi i szeregowych żołnierzy, którzy przyczynili się do odzyskania niezawisłości, byli świadkami heroizmu walk i ponoszonych ofiar.

Główną oś wystawy stanowić będzie ujęta chronologicznie historia walki o niepodległość, obrony i umacniania narodowej tożsamości, przede wszystkim w latach 1914–1989, a zarazem  perspektywę poszerzy spojrzenie na wcześniejsze dzieje.

- Scenariusz wystawy jest już opracowany – mówi „Rzeczpospolitej” jej komisarz Łukasz Kossowski. - Pełny tytuł brzmi „Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej”. Najtrudniejsze jest zdefiniowanie tożsamości, można ją określać przez etos, ziemię, ponadczasową ideę. My próbujemy poszukiwać tożsamości na krawędzi dwóch światów: sztuki i historii. Narratorem tej opowieści będzie Jan Matejko, ale nie jako XIX-wieczny akademicki malarz, tylko jako wielki historiozof, którego traktowano jak proroka, zaglądającego „w głąb dziejów”. W swoich płótnach szukał tożsamości narodowej, budując ją z różnych fragmentów historii. Jego obrazy to często wielkie traktaty na temat naszej tożsamości narodowej. Wyjmując je z kontekstu czasów, w których powstały, włączymy je w opowieść o naszym „tu i teraz”. Z kolei Malczewski to artysta filozof, który opowiada symbolami o naszych dramatach narodowych.

Jarosław Sellin, wiceminister kultury i  pełnomocnik rządu ds. obchodów Stulecia Odzyskania Niepodległości RP uzupełnia, że będzie to jedno z największych wydarzeń programu „Niepodległa”, porównywalne z  wystawami „Dziedzictwo” i Wyspiański w Muzeum Narodowym w Krakowie, czy „Paderewski” w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Współorganizatorami ekspozycji „Znaki wolności” są Ministerstwa Obrony Narodowej (Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa Narodowego), Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Muzeum Wojska Polskiego), Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.