Podatek od spadków i darowizn: Urząd skarbowy liczy termin od przyjęcia spadku

Przy spadkobraniu czy darowiźnie, które obejmują nieruchomości, podatku od spadków i darowizn mogą uniknąć nawet osoby z dalszej rodziny czy nawet niespokrewnione. Ulga jest jednak obwarowana pewnymi warunkami. A o tym, że trzeba na nie uważać, przekonała się podatniczka, której skargę kasacyjną oddalił ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny.

Mieszkanie w spadku

W sprawie chodziło o wygaśnięcie decyzji z października 2008 r. w sprawie podatku od spadków i darowizn. Decyzja dotyczyła podatniczki, która odziedziczyła mieszkanie. Była prawnuczką siostry spadkodawczyni.

Składając zeznanie podatkowe o nabyciu spadku, kobieta poinformowała, że spełnia warunki zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten przy nabyciu określonych nieruchomości pozwala nie wliczać do podstawy opodatkowania ich czystej wartości o łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 mkw. powierzchni użytkowej.

Osoby z I grupy podatkowej mogą z niej skorzystać zarówno przy spadkobraniu, jak i darowiźnie. Z II i III grupy tylko przy spadkobraniu.

Ulga jest obwarowana kilkoma warunkami. Dotyczą one m.in. okresu zamieszkania i zameldowania.

Podatniczka oświadczyła, że mieszka i jest zameldowana na pobyt stały w odziedziczonym mieszkaniu oraz że przez pięć lat nie dokona jego zbycia. W tej sytuacji fiskus wydał decyzję, że w jej przypadku zobowiązanie podatkowe nie powstaje.

Wszystko się zmieniło, kiedy podatniczka zawiadomiła urzędników, że pod koniec kwietnia 2009 r. sprzedała mieszkanie, a środki z jego sprzedaży w całości przeznaczyła na zakup innego. W jej ocenie zbycie było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych (to uzasadnia zachowanie prawa do ulgi). Ponadto podkreślała, że w nabytym w drodze dziedziczenia lokalu mieszkała przez 11 lat. Po krótkim czasie to następne mieszkanie też zbyła.

Fiskus uznał, że kobieta nie dopełniła warunku łącznego okresu zamieszkiwania w zbytym i nabytym lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały przez pięć lat.

Podatniczka broniła się, że ten warunek spełnia. Podkreślała, że ustawodawca nie określił terminu początkowego obowiązku zamieszkiwania w zbytym i nabytym mieszkaniu. Chodzi też zatem o czas przed złożeniem deklaracji. A ona w odziedziczonym lokum mieszkała ze spadkodawcą przez 11 lat.

Brak warunku

Ten argument nie przekonał ani sądu pierwszej instancji, ani NSA. W ocenie sądu kasacyjnego do terminu, od którego zależy prawo do zwolnienia, nie można zaliczać okresu sprzed nabycia mieszkania.

Jak podkreśliła sędzia NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, potwierdza to wykładnia językowa. Ustawodawca posłużył się bowiem określeniem „będą zamieszkiwać". Zdaniem NSA nie można uznać, że czas, gdy spadkobierca był najemcą, można zaliczyć mu do terminu warunkującego ulgę.