- Senat przyjął bez poprawek nowelizację ustawy o "Mieszkaniu dla młodych". Najważniejsze zmiany w "MdM"to dołączenie do programu mieszkań z rynku wtórnego oraz zwiększenie dopłat i ich dostępności dla rodzin wielodzietnych - komentuje Marcin Krasoń, analityk Home Broker.

Co się zmieni

Po półtora roku działania program rządowych dopłat zmienia oblicze. Już za kilka tygodni z państwowego dofinansowania skorzystać będzie można także kupując mieszkanie na rynku wtórnym. Dotąd na wsparcie mogli liczyć tylko ci, którzy kupowali lokal od dewelopera.

- Zmiany znacząco wpłyną na dostępność programu w mniejszych miejscowościach. W największych miastach takich transakcji nie powinno być zbyt dużo, gdyż limity cenowe dla takich mieszkań będą o prawie 20 proc. niższe niż na rynku pierwotnym - mówi Marcin Krasoń. - Na zmianach skorzystają rodziny wielodzietne - z co najmniej trójką dzieci - którym z jednej strony rząd ułatwia dostęp do pieniędzy, a z drugiej znacząco podnosi same dopłaty.

Eksperci są zgodni: wprowadzenie do "Mieszkania dla młodych" rynku wtórnego ma największe znaczenie dla osób kupujących nieruchomości w niewielkich miejscowościach. Tam deweloperzy praktycznie nie budują i w dotychczasowej formie program był niedostępny, bo obrót mieszkaniami odbywa się głównie na rynku wtórnym. Budownictwo w takich miejscach opiera się na inwestycjach realizowanych przez osoby fizyczne (budownictwo indywidualne), a ktoś taki nie jest uprawiony do skorzystania z dopłat "MdM", Może jedynie odliczyć VAT za materiały budowlane, a to i tak tylko jeśli buduje dom o powierzchni do 100 mkw. (110 mkw. dla rodzin wielodzietnych).

Jakie mieszkanie

Chcącym kupić mieszkanie z dopłata na rynku wtórnym trudno będzie zmieścić się się w cenowych limitach programu. Maksymalne stawki w niektórych miastach są sporo niższe w stosunku do cen rynkowych.

- Mieszkania z rynku wtórnego mają mieć inne limity cen kwalifikujące nieruchomość do programu "Mieszkanie dla młodych" niż te z pierwotnego. W przypadku rynku pierwotnego jest to 110 proc. średniego wskaźnika odtworzeniowego, a dla mieszkań z drugiej ręki będzie to 90 proc. W efekcie na przykład w Warszawie limit dla rynku pierwotnego wynosi 6 588,32 zł, a na rynku wtórnym będzie to 5 390,44 zł - wylicza Marcin Krasoń.

W wielu dużych miastach znalezienie lokum w limicie będzie bardzo trudne, np. dziś w Krakowie i Warszawie tylko jedno na siedemdziesiąt mieszkań wystawionych na sprzedaż spełnia ten warunek (dane portalu Domiporta.pl).

Zyskają za to małe miejscowości, gdzie ceny są niższe, w niektórych miastach w limicie mieści się zdecydowana większość lokali na sprzedaż. Taka zmiana w "MdM" pozwoli też kupić z dopłatami mieszkanie w dużym mieście w niższym standardzie, np. takie przeznaczone do remontu - twierdza pośrednicy Home Broker.

- Wbrew głosom niektórych deweloperów raczej nie będzie jednak tak, że włączenie do "MdM" rynku wtórnego wpłynie znacząco na liczbę kupujących nowe mieszkania. Te zmiany doprowadzą do przyciągnięcia nowej grupy kupujących, a nie do zmiany planów przez dotychczasowych - mówi Marcin Krasoń.

Kto zyska najbardziej

Najwięcej na zmianach w prawie skorzystać mogą rodziny wielodzietne. "MdM" ma być dla nich dostępny bez względu na wiek i posiadanie wcześniej innej nieruchomości (standardowo maksymalny wiek to 35 lat, a z programu wykluczone są osoby, które były kiedykolwiek właścicielami nieruchomości mieszkalnej), wyższe będą także dopłaty dla takich osób.

- Przy trójce potomstwa można będzie liczyć na 30-proc. dofinansowanie, na dodatek liczone do większej niż dotąd powierzchni, podczas gdy dotąd było to po prostu 15 proc., bez względu na liczbę dzieci. Według nowych zasad 15-proc. zapomogę otrzymają kupujący mieszkanie z jednym dzieckiem, na 20 proc. mogą liczyć ci z dwójką potomstwa, a na 30 proc. - z trójką i więcej - tłumaczy Marcin Krasoń.

Zwraca uwagę, ze istotne jest jednak, że dla kupującego mieszkanie z co najmniej trójką dzieci dopłaty będą wyliczane inaczej. Dofinansowanie dla nich będzie się liczyć maksymalnie do 65 mkw. (a nie do 50 mkw. jak dla pozostałych). W połączeniu ze wzrostem poziomu dopłaty z 15 do 30 proc. oznacza to, że beneficjenci kupujący duże mieszkanie (ponad 65 mkw.) otrzymają w ramach "MdM" aż o 160 proc. więcej pieniędzy.

Przykładowo: przed wejściem w życie zmian rodzina z trójką dzieci kupująca mieszkanie o powierzchni ponad 65 mkw. w Warszawie może liczyć na 44,9 tys. zł, po wejściu w życie nowelizacji ustawy będzie to 116,8 tys. zł - podaje Home Broker (szczegóły w tabeli obok).

Znowelizowana ustawa trafi do prezydenta i po 14 dniach od złożenia przez niego podpisu i publikacji w Dzienniku Ustaw, wejdzie w życie. Oznacza to, że jeszcze przed końcem wakacji będzie można skorzystać z programu na nowych zasadach.

Dopłaty na mieszkanie spółdzielcze

Wśród zmian, które wchodzą w życie warto jeszcze wspomnieć o włączeniu do programu "MdM" nie tylko mieszkań z rynku pierwotnego, ale i tych wybudowanych przez spółdzielnie i powstałych w wyniku przebudowy czy adaptacji.

Zasięg tej pierwszej zmiany będzie jednak ograniczony, aktywność spółdzielni mieszkaniowych jest w Polsce niewielka. W ciągu ostatnich 12 miesięcy oddały one do użytkowania niecałe 2,7 tys. lokali mieszkalnych. W tym samym czasie deweloperzy oddali 56,3 tys. nieruchomości.

W ustawie zapisano jeszcze kilka drobniejszych zmian, m.in. rozszerzono katalog osób mogących wesprzeć kredytobiorcę bez zdolności kredytowej, a także wpisano zakaz (pod rygorem odebrania części dopłat) nie tylko wynajmu całego mieszkania kupionego w programie, ale i jego części.

Wprowadzono też zmianę, wg której spłata kredytu (całości lub części przekraczającej wysokość wsparcia) w ciągu pierwszych pięciu lat od zaciągnięcia będzie „karana" odebraniem części dopłat.