Pilnuj terminów, aby zapobiec przedawnieniu

[srodtytul]1. TERMINY PRZEDAWNIENIA [/srodtytul]

Musimy wiedzieć, że roszczenia, należności z reguły się przedawniają. Zwlekając z wystąpieniem do sądu o swoje, możemy bezpowrotnie je stracić.

Z kolei opieszałość i niezdecydowanie osoby, z którą jesteśmy w sporze, może spowodować, że wygramy z nią niejako walkowerem. Roszczenia bowiem przedawnionego nie można dochodzić przed sądem.

Terminy przedawnienia nie podlegają skróceniu ani wydłużeniu. Inaczej niż w przypadku terminów procesowych, nie wchodzi w rachubę przywrócenie ich przez sąd. Tylko zupełnie wyjątkowo, gdy opóźnienie we wniesieniu sprawy do sądu zostało spowodowane nieuczciwymi machinacjami przeciwnika, zwłaszcza obliczonymi na doprowadzenie do przedawnienia, sąd może nie uwzględnić tego, że roszczenie się przedawniło.

Reguła jest taka: roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się co do zasady po trzech latach, podczas gdy inne zasadniczo po upływie dziesięciu lat. Po trzech latach przedawniają się roszczenia okresowe, do których zalicza się m.in. roszczenie o zapłatę czynszu za najem.

Od wskazanych podstawowych terminów jest sporo odstępstw. Przede wszystkim krótszy niż trzy lata jest okres przedawnienia wielu roszczeń z umów zawieranych w związku z prowadzeniem firmy. Ich lista jest długa.

Tak więc przede wszystkim [b]z upływem dwóch lat przedawniają się roszczenia z tytułu:[/b]

- sprzedaży dokonywanej w ramach działalności firmy przedsiębiorcy,

- przedsiębiorstw hotelowych z tytułu należności za dostarczone lokum, utrzymanie i usługi oraz z tytułu wydatków poniesionych na rzecz osób korzystających z ich usług,

- roszczenia przedsiębiorstw gastronomicznych wobec klientów,

- wzajemne roszczenia z umowy kontraktacji produktów rolnych, z tym że termin przedawnienia liczy się od dnia dostarczenia towaru przez producenta, a gdy nie został dostarczony – od dnia, w którym miał być dostarczony,

- roszczenia wynikające z umowy o dzieło, z tym że termin przedawnienia liczy się od dnia oddania działa, a gdy nie zostało ono oddane – od dnia, w którym zgodnie z umową miało być oddane.

[b]Z upływem roku przedawniają się m.in. roszczenia:[/b]

- wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody polegającej na uszkodzeniu lub pogorszeniu przedmiotu najmu oraz roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów i nadpłaconego czynszu,

- z umów przewozu osób, licząc od dnia wykonania przewozu, a gdy nie został wykonany – do dnia, w którym miał być wykonany,

- z umów przewozu rzeczy – licząc od dostarczenia przesyłki, a w razie jej utraty lub dostarczenia z opóźnieniem – od dnia, w którym powinna być dostarczona.

[srodtytul]2. JAK ZAPOBIEC PRZEDAWNIENIU [/srodtytul]

Jeśli konkretny przepis nie wskazuje konkretnego dnia, od którego liczy się termin przedawnienia, obowiązuje generalna zasada, że jego bieg rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Najczęściej tym dniem będzie termin płatności.

Można zapobiec przedawnieniu, wykazując pewne minimum dbałości o swe interesy. Bieg przedawnienia przerywa przede wszystkim wniesienie pozwu lub wniosku do sądu cywilnego, a także wniosku o rozpoznanie sprawy przez sąd polubowny.

Dobrze jednak wiedzieć, że taki sam skutek wywołuje zgłoszony w sądzie cywilnym wniosek o zawezwanie dłużnika do ugody, który otwiera tzw. postępowanie pojednawcze. Bez względu na wysokość dochodzonej kwoty opłata sądowa od tego wniosku wynosi tylko 40 zł. Bez względu na wynik postępowania pojednawczego wniosek taki przerwie bieg przedawnienia.

Bieg przedawnienia przerywa również uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której ono przysługuje (uznanie długu), oraz wszczęcie mediacji.

[srodtytul] Po każdym przerwaniu przedawnienie zaczyna biec na nowo. [/srodtytul]

Jeśli więc zawezwaliśmy do ugody (próby ugodowej) osobę, której osiem lat temu pożyczyliśmy pieniądze, to nawet jeśli do ugody nie dojdzie, nasze roszczenie o zwrot tych pieniędzy przedawni się dopiero po następnych dziesięciu latach.

Więcej, gdy przerwanie jest skutkiem wszczęcia postępowania przed sądem, także polubownym, mediacji lub postępowania egzekucyjnego, biegnie ono na nowo dopiero po ukończeniu tych postępowań.

[srodtytul]Po wyroku i ugodzie[/srodtytul]

Co ważne, jeśli roszczenie zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem czy postanowieniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem lub sądem polubownym albo mediatorem, przedawni się dopiero z upływem dziesięciu lat.

Tak jest również wówczas, gdy pierwotny, podstawowy termin ich przedawnienia był krótszy. Wyjątek dotyczy świadczeń okresowych i roszczeń o świadczenia okresowe przyszłe, bo te przedawniają się w terminie trzyletnim.

Mając taki wyrok, ugodę itd., możemy nigdy nie dopuścić do przedawnienia, bo jego bieg każdorazowo przerywa wniesienie sprawy do komornika sądowego. Jeśli więc raz czy dwa okaże się, że z braku majątku i ze względu na brak dochodów dłużnika egzekucja jest bezskuteczna, możemy ponowić wniosek do komornika, gdy sytuacja materialna dłużnika się zmieni. Trzeba też wiedzieć, że za długi zmarłego dłużnika odpowiadają co do zasady jego spadkobiercy.

[ramka]

[i][b]Podstawa prawna:[/b]

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=174592] Ustawa z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, m.in. w postępowaniu sądowym (DzU nr 179, poz. 1843 ze zm.)[/link]

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167044]Rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. dotyczących opłat za czynności adwokatów i radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata lub radcę prawnego ustanowionego z urzędu (DzU nr 163, poz. 1348[/link] i poz. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167045]1349[/link] ze zmianami)