Kiedy design zbawia świat

Wystawa „10+ Design Forecast” w Danish Design Center zbudowana jest wokół liczby 10 i znaku +. Podsumowuje dziesięć lat XXI wieku, od green design (projektowania ekologicznego) po przedmioty, w których tworzeniu uczestniczą użytkownicy. Znak + oznacza wartości dodane, problemy, które design próbuje rozwiązywać.

[srodtytul]Bestsellery 2010[/srodtytul]

Wśród dziesięciu ulubionych przez Duńczyków przedmiotów jest gumowa miska do mycia naczyń wymyślona przez Ole Jansena (2002). Miska wstawiona do zlewu przypomina, że można zaoszczędzić wodę, którą zużywamy, myjąc naczynia pod kranem.

Jest też Blue Fluted Mega (2000 – 2010), kolekcja porcelany wytwarzanej przez manufakturę Royal Copenhagen. Forma dawna, tylko Karen Kjĺldgaard-Larsen ozdobiła ją powiększonymi fragmentami liści z klasycznej dekoracji Blue Fluted (z 1775 roku). To nowoczesne i ekskluzywne nawiązanie do tradycji.

Miejski rower Boston, łatwy do złożenia, zmieści się w windzie metra i można go wszędzie zostawić, bo ma zintegrowaną z ramą blokadę z linką. – Zerwana blokada to zniszczony rower, więc po co go kraść – tłumaczy projektant Jens Martin Skibsted.

Współczesne duńskie wzornictwo opiera się na tradycyjnych wartościach, wypracowanych w latach 50. XX wieku: formie, funkcji i rzemiośle. Nowe są materiały, metody produkcji i technologie. A także poczucie odpowiedzialności projektantów wobec środowiska i użytkownika. Jakby to na nich spoczywało zbawienie świata od problemów, chorób i klęsk.

Można dziś mówić o krucjacie w obronie środowiska naturalnego. Myślenie, że produkt ma służyć od kołyski do grobu (cradle-to-cradle) jest coraz powszechniejsze także wśród producentów i nabywców.

Do produkcji mebli kempingowych projektu Jespera K. Thomsona dla Normann Copenhagen zużyto minimum materiałów – giętej brzozy i skórzanych taśm, skupiając się na solidnej konstrukcji i perfekcji wykonania. Są wytwarzane tradycyjnymi stolarskimi metodami przez fabrykę Kvist (istnieje od 1896r.).

Dobre wzornictwo to dziś też innowacyjność, intuicyjność (forma tłumaczy funkcję), wytrzymałość produktów (zbędna konsumpcja – częste zużywanie – jest nieetyczne) i konkurencyjność (dobry design to dobry business).

[srodtytul]Starsi, a nowocześni[/srodtytul]

Zmienia się też rynek odbiorców. Kurczy się grupa w wieku produkcyjnym, a przybywa starszych. Na ich potrzeby musi odpowiadać wzornictwo medyczne. Podstawowymi dla niego wyzwaniami są: wzrastająca zależność osób starszych od pomocy innych, podniesienie ich jakości życia i poczucia godności osobistej. Spełniają je np. łatwe w obsłudze duńskie pompy insulinowe Novo Nordisk czy najnowszy aparat słuchowy ReSound Alera (proj. Philip Meinertz) marki GN Resound, który bezprzewodowo odbiera sygnały z telewizora czy komputera z odległości do 7 m.

Ogromnym rynkiem są też kraje trzeciego świata. Laptop XO (2006, produkcja One Laptop Per Child) to prosty wytrzymały model taniego komputera dla dzieci w biednych krajach, o którym, gdy powstał, rozpisywały się gazety. Umożliwił dostęp do najnowszych technologii tam, gdzie cywilizacja raczej nie ma dostępu.

Lifestraw to znów urządzenie do odkażania wody w miejscach, gdzie jej brakuje do picia. 25 cm rurka z filtrami za 3,5 dol. wystarczy, by przetworzyć 600 litrów wody nawet z kałuży. To tyle, ile potrzebuje jeden człowiek rocznie.

I laptop XO i Lifestraw były wyróżnione w prestiżowym duńskim konkursie INDEX: AWARD nagradzającym etyczne projektowanie. Oceniane w nim są innowacyjność, możliwości taniego wdrożenia i utrzymania produktu na rynku.

Duńczycy są świadomi, że materiały, m.in. drewno, są ograniczone i starają się nimi oszczędnie gospodarować. Sebastian Jorgensen i Henrik Thygesen, założyciele stolarni WE: DO: WOOD, poszukiwali alternatywy dla drewna. Odkryli bambus. Jest trawą, rośnie ponad metr dziennie. Sklejka bambusowa jest trwała i można z niej konstruować meble bez użycia kleju czy wkrętów. WE: DO: WOOD chce, by każdego było stać na ich meble.

Wyraźna jest też tendencja, by wykorzystywać znane materiały w nowym kontekście. Regał firmy Muuto jest wykonany z rur z włókna szklanego, używanych do budowy masztów antenowych, a lampa Knot z elastycznego węża stosowanego w przemyśle.

[srodtytul]Aktywiści [/srodtytul]