Alchemicy szkła

Blisko sto cennych wyrobów ze szkła, od antyku do XVIII wieku, zaprezentuje wystawa „Alchemicy szkła" w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

Publikacja: 18.06.2014 16:46

Amforiskos, wschodni obszar basenu Morza Śródziemnego, III – I w. p.n.e

Amforiskos, wschodni obszar basenu Morza Śródziemnego, III – I w. p.n.e

Foto: materiały prasowe

Będzie to jednocześnie opowieść o tajemnicach wytwarzania szkła. Znano je już w czasach starożytnych w Egipcie i Mezopotamii (najstarsze szklane obiekty datuje się na ok. 3500 r. p.n.e.). Już starożytni potraf li barwić masę szklaną, dodając do mieszaniny piasku, wapna, sody minerały zawierające tlenki metali. Tlenek kobaltu dawał szkło granatowe, miedzi barwił je na kolor czerwony lub niebieskozielony, żelaza na zielono, antymonu na żółto, manganu na fioletowo, a tlenek cyny na biało.

Najstarszymi eksponatami na wrocławskiej wystawie są: paciorek szklany z czasów faraona Thutmosisa III z XV w. p.n.e. oraz naczynia na wonne olejki z V i II w. p. n.e.

Z czasów nowożytnych uwagę przykuwają szczególnie słynne wyroby weneckie. W miejscowych hutach, a potem na Murano, prowadzono eksperymenty ze szkłem od średniowiecza.

Tam wytwarzano m.in. kosztowne naczynia z przejrzystego szkła o nasyconych barwach. Pod koniec XV stulecia wynaleziono opakową (nieprzezroczystą) białą masę szklaną oraz w kolorze turkusowym, a także szkło calcedonio imitujące agat, szkło awenturynowe ze złocistymi drobinkami, szkło millefiori z dekoracją z mozaikowych rozetek. A w drugiej połowie XVI wieku opracowano recepturę, pozwalającą uzyskać opalizujące efekty ( dzięki dodatkowi związków fosforu ). W tym czasie również bezbarwne, kryształowo

czyste szkło weneckie nie miało sobie równych w Europie.

Jednak wkrótce również kraje środkowo i północnoeuropejskie zaczęły własne eksperymenty ze szkłem. W XVI – XVIII wieku „szkło było szczególnie atrakcyjne dla alchemików z różnych powodów, przede wszystkim dlatego, że w przeciwieństwie do metalu, drewna, czy gliny było robione sztucznie, a nie znajdowane w naturze." – pisze Elżbieta Gajewska-Prorok, kuratorka wystawy.

W XVII znakomite szkło kryształowe imitujące kryształ górski oraz szkło barwione na zielono i czerwono wytwarzała np. huta śląska w dobrach hrabiów Schaffgotsch w Szklarskiej Porębie. Szkło rubinowe, barwione złotem, było z kolei wynalazkiem niemieckiego alchemika Johanna Kunckela, pracującego w królewskiej hucie poczdamskiej. Jego sławny traktat szklarski znajdzie się również wśród eksponatów. Ale przede wszystkim uwagę przykuwają piękne unikatowe obiekty, jak choćby puchar z puttami z pracowni Friedricha Wintera w Sobieszowie, czy puchary dekorowane rubinową i złotą nicią w trzonie, a obok nich cienkościenne naczynia porcelanowe z manufaktur chińskich i Królewskiej Manufaktury Porcelany w Miśni.

Wystawa czynna od 24 czerwca do 31 sierpnia.

Monika Kuc

Będzie to jednocześnie opowieść o tajemnicach wytwarzania szkła. Znano je już w czasach starożytnych w Egipcie i Mezopotamii (najstarsze szklane obiekty datuje się na ok. 3500 r. p.n.e.). Już starożytni potraf li barwić masę szklaną, dodając do mieszaniny piasku, wapna, sody minerały zawierające tlenki metali. Tlenek kobaltu dawał szkło granatowe, miedzi barwił je na kolor czerwony lub niebieskozielony, żelaza na zielono, antymonu na żółto, manganu na fioletowo, a tlenek cyny na biało.

Pozostało 81% artykułu
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Kultura
Laury dla laureatek Nobla
Kultura
Nie żyje Stanisław Tym, świat bez niego będzie smutniejszy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Żegnają Stanisława Tyma. "Najlepszy prezes naszego klubu"