Bund

W 1897 r. w Wilnie z inicjatywy tamtejszych działaczy żydowskich powstał Ogólnożydowski Związek Robotniczy na Litwie, w Polsce i w Rosji (Bund). W dobie kryzysu i masowych strajków w latach 1899 – 1903 zyskał wielu zwolenników, osiągając liczbę około 30 tysięcy członków. W tym okresie jego liczebność, jak i wpływ w społeczeństwie były o wiele większe niż innych partii robotniczych w cesarstwie rosyjskim.

Bund głosił potrzebę odrębności organizacyjnej żydowskich socjalistów i opracowania przez nich programu rozwiązania kwestii żydowskiej na innej podstawie niż asymilacja (asymilatorzy) lub emigracja (syjoniści). Takim programem przyjętym na kongresie Bundu w 1901 r. stała się autonomia narodowo-kulturalna. W opinii działaczy Bundu, którzy uważali się za przedstawicieli nowoczesnego narodu żydowskiego, Żydzi powinni pozostać tam, gdzie mieszkają i walczyć wraz z klasą robotniczą kraju osiedlenia o równouprawnienie dla wszystkich narodów zamieszkujących dany kraj. Za cel pierwszoplanowy uważano możliwość rozwoju własnej kultury opartej na języku jidysz, tworzenie własnych narodowych instytucji, organizacji, stowarzyszeń, partii itp. W taki sposób określali cele partii jej przywódcy, do których w tym czasie należał Włodzimierz Medem (1879 – 1923).

Ważną rolę w działalności Bundu odgrywały organizacje młodzieżowe. Jedną z nich był Jugent-Bund Cukunft (jid. Związek Młodzieży Przyszłość). Jego początki sięgają końca XIX wieku, ale jako jednolita organizacja ukonstytuował się w 1919 r. Cukunft prowadził szeroką działalność kulturalno-oświatową i wychowawczą w duchu ideologii bundowskiej wśród młodzieży żydowskiej pochodzącej z ośrodków miejsko-przemysłowych. Zakładał organizacje młodzieży szkolnej Skif, liczne szkoły wieczorowe, biblioteki, sekcje dramatyczne, chóry i orkiestry młodzieżowe.

Czerwiec 2008