Bez mieszkań dla uchodźców

Jeśli rząd nie namówi gmin, by przyjęły przybyszów z Syrii i Erytrei, będzie musiał sam wydać nawet 35 mln zł.

Aktualizacja: 13.10.2015 10:22 Publikacja: 12.10.2015 21:00

Uchodźcy koczujący w ubiegłym tygodniu przed punktem rejestracyjnym w Pasawie

Uchodźcy koczujący w ubiegłym tygodniu przed punktem rejestracyjnym w Pasawie

Foto: AFP/Christof Stache

Ministerstwo Pracy co kilka lat szuka gmin chętnych do przyjęcia uchodźców. Wyniki? Bliskie zera.

Teraz resort rozesłał kolejną ankietę do samorządów. Nie ujawnia dotychczas otrzymanych odpowiedzi, każąc czekać do 30 października. Dopiero po wyborach dowiemy się zatem, czy gminy zignorowały nagabywania rządu szukającego miejsca dla uchodźców, do których przyjęcia zobowiązał się niedawno w Brukseli.

– Pomoc cudzoziemcom to zadanie państwa, nie samorządów – mówi w imieniu prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego jego rzeczniczka Monika Chylaszek. Dodaje, że na razie „sondowanie, czy przyjmiemy uchodźców, jest bezprzedmiotowe".

Tu nie ma niechęci

W 2009 r. na prawie 2,5 tys. gmin tylko cztery (z województw kujawsko-pomorskiego, lubelskiego i opolskiego) zgłosiły Ministerstwu Pracy ewentualną możliwość przyjęcia uchodźców. Trzy lata później nie było lepiej – jedynie w trzech województwach (mazowieckim, dolnośląskim i lubelskim) zgłoszono do dyspozycji siedem lokali, w których mogliby zamieszkać przybysze, z czego pięć to mieszkania w Warszawie, a jedno z pozostałych dwóch miałoby być kupione od dewelopera.

Do końca października resort zbiera deklaracje wśród samorządów, czy tym razem są chętne do zaproszenia uchodźców z Syrii i Erytrei. Urzędy wojewódzkie, które rozsyłają pisma do gmin, odmówiły nam podania informacji o częściowych wynikach sondażu.

Trzeba się jednak spodziewać, że wyniki sprzed lat i obecne nie będą się zbytnio różnić. Na przykład na Śląsku, jak się nieoficjalnie dowiedzieliśmy, na razie tylko dwie gminy – Chorzów i Gierałtowice – zadeklarowały przyjęcie w sumie ośmiorga uchodźców. Na Facebooku deklarację o przyjęciu co najmniej jednej rodziny złożył burmistrz małopolskich Wadowic.

Rzeczniczka prezydenta Krakowa mówi, że gminy cierpią na deficyt mieszkań komunalnych i socjalnych dla mieszkańców. – Takie mieszkania, na które czeka się w kolejce, przysługują wyłącznie mieszkańcom. Nie możemy robić wyjątków, bo groziłaby nam odpowiedzialność karna – tłumaczy.

Jak podkreśla Marek Olszewski, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich i wójt Lubicza koło Torunia, gminy wiejskie praktycznie nie mają mieszkań socjalnych. – To nie chodzi o niechęć do uchodźców, ale o realną ocenę sytuacji, czy jesteśmy w stanie tym ludziom dać mieszkanie i pracę – wskazuje Olszewski.

Resort pracy uprzedza jednak, że „gmina, na terenie której chce zamieszkać cudzoziemiec, nie może odmówić mu tego prawa". Miejsce zamieszkania wskazuje cudzoziemcowi wojewoda w drodze decyzji administracyjnej.

Na rynku też krucho

Dlaczego resort szuka mieszkań dla uchodźców? Chodzi oczywiście o pieniądze – jeśli nie pomogą samorządy, to państwo będzie musiało opłacić wynajem mieszkań oraz pokryć koszty nauki języka i utrzymania. Tak robi dziś, tyle że uchodźców będzie wkrótce dziesięć razy więcej niż obecnie.

Jakie będą koszty? Ogromne. Z budżetu państwa finansowany jest indywidualny program integracji dla cudzoziemców. Tak naprawdę, mimo szumnej nazwy, to po prostu pieniądze na wynajęcie mieszkania na wolnym rynku, pokrycie opłat i wyżywienia.

Jak wynika z danych resortu za poprzednie lata (najświeższe dostępne dane są za 2013 r.), średni roczny koszt utrzymania uchodźcy poza ośrodkiem wyniósł ponad 4 tys. zł, do tego trzeba doliczyć średnio 950 zł na zasiłki, dożywianie dzieci w szkołach i przedszkolach. Śladowy koszt to nauka języka polskiego – w ciągu roku wydano ponad 15 tys. zł na naukę polskiego dla 167 uchodźców.

Teraz koszty będą jeszcze większe, bo od 1 października Ministerstwo Pracy podniosło kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń pomocy społecznej, w tym dla uchodźców – o 75 zł na osobę. Maksymalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie oraz pokrycie wydatków dla cudzoziemców to obecnie 1335 zł.

Łatwo więc oszacować, że w przypadku ok. 7 tys. uchodźców, których przyjmiemy z Syrii i Erytrei, roczny koszt ich utrzymania poza rządowymi ośrodkami wyniesie od 28 do 35 mln zł (z zasiłkami lub bez nich). Do tego trzeba doliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne, które pokrywa dodatkowo budżet państwa.

Problemem są nie tylko pieniądze, ale także samo znalezienie mieszkania dla uchodźcy na wolnym rynku. Jak przyznaje Ośrodek Pomocy Społecznej w Wołominie, „właściciele, kierując się uprzedzeniami, niechętnie wynajmują mieszkania uchodźcom, a często żądają nawet wyższych opłat".

Deklaracje pomocy dla uchodźców zbiera też Urząd ds. Cudzoziemców. Na niemal 90 dotychczasowych w żadnej nie ma oferty mieszkań. – Głównie to pomoc w tłumaczeniach z arabskiego, odzież, wyżywienie – wylicza Ewa Piechota, rzeczniczka urzędu.

Ministerstwo Pracy co kilka lat szuka gmin chętnych do przyjęcia uchodźców. Wyniki? Bliskie zera.

Teraz resort rozesłał kolejną ankietę do samorządów. Nie ujawnia dotychczas otrzymanych odpowiedzi, każąc czekać do 30 października. Dopiero po wyborach dowiemy się zatem, czy gminy zignorowały nagabywania rządu szukającego miejsca dla uchodźców, do których przyjęcia zobowiązał się niedawno w Brukseli.

– Pomoc cudzoziemcom to zadanie państwa, nie samorządów – mówi w imieniu prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego jego rzeczniczka Monika Chylaszek. Dodaje, że na razie „sondowanie, czy przyjmiemy uchodźców, jest bezprzedmiotowe".

Pozostało 87% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Kraj
Cisza wyborcza do kasacji? Senat zamówił opinię w MSWiA
Kraj
Obława za Bartłomiejem Blachą. 80 policjantów przeczesuje lasy, w akcji bierze udział śmigłowiec
Kraj
Mgły, deszcz i przymrozki? IMGW podał prognozę pogody na październik