Lider samorządu 2014: Liderzy i kreatorzy lokalnego rozwoju

Laureatami konkursu „Lider samorządu 2014" zostali: Adam Fudali, prezydent Rybnika; Józef Grzegorz Kurek, burmistrz Mszczonowa; Andrzej Jakubiec, burmistrz Krasnegostawu; oraz Adam Jaskulski, wójt Świdnicy. Organizatorzy konkursu – „Rzeczpospolita" oraz Forum Ekonomiczne w Krynicy – przyznali też specjalną nagrodę „25 lat wolności" za szczególne zasługi dla rozwoju samorządności w Polsce. Otrzymał ją prof. Jerzy Regulski.

Rosnące oczekiwania

Ostatnie 25 lat to dla samorządów niewątpliwie okres wielkich sukcesów, ale pojawiają się też nowe wyzwania i problemy. To np. rosnące oczekiwania mieszkańców co do roli, jaką odgrywać mają lokalne władze, jakich zadań mają się podejmować. To już nie tylko proste działania typu budowa drogi czy kanalizacji, ale dbałość o jakość edukacji, pomoc rodzinie, kreowanie nowych miejsc pracy, jakość przestrzeni, w której żyjemy, dostęp do kultury, rekreacji, rozrywki. Tymczasem sytuacja finansowa samorządów spycha je w odwrotnym kierunku. Lokalni włodarze stają się bardziej administratorami, a coraz mniej gospodarzami gmin i miast.

W konkursie „Lider samorządu" staramy się wyróżnić te osoby, którym wbrew tym tendencjom, udaje się z sukcesem kreować rozwój swoich małych ojczyzn. I co ważne, robią to, opierając się na autentycznym dialogu z mieszkańcami.

– Mam co roku około 500 spotkań z mieszkańcami, przedsiębiorcami, organizacjami społecznymi. Tak udaje się nam wypracować wspólną wizję, trzeba być otwartym na innych – podkreśla Adam Fudali, prezydent Rybnika (Lider Samorządu 2014 w kategorii miast na prawach powiatu). Za swój największy sukces uważa przeobrażenie Rybnika z miasta przemysłowego w miasto zadbane, zielone, nowoczesne. – Różnorodne inwestycje, zarówno w „twardą" infrastrukturę, ale też np. w kulturę i innowacje, nadały miastu zupełnie nową jakość życia – podkreśla Fudali.

Miliard inwestycji

Priorytetem w działalności Andrzeja Jakubca, burmistrza Krasnegostawu (Lider Samorządu 2014 w kategorii gmin miejskich i miejskich), jest wsłuchiwanie się w głos mieszkańców, by w możliwie jak najlepszy sposób zaspokajać ich potrzeby. – Dokładam wszelkich starań, aby w Krasnymstawie rozwijać każdą sferę miejskiego życia – podkreśla burmistrz. Gmina została zgazyfikowana i skanalizowana, wszystkie szkoły i przedszkola zostały wyremontowane, powstały nowoczesna oczyszczalnia ścieków, stadion miejski, liczne place zabaw itp.

– Tylko dzięki temu, że wszyscy wzajemnie wsłuchujemy się w swoje oczekiwania i dzielimy się spostrzeżeniami, Mszczonów mógł stać się samorządowym prymusem zachodniego Mazowsza – mówi z kolei Józef Kurek, burmistrz tego miasta (Lider Samorządu 2014 także w kategorii gmin miejskich i wiejsko-miejskich). Jednym z priorytetów burmistrza jest rozwój lokalnej gospodarki. Od 1995 r. firmy z całego świata zainwestowały w Mszczonowie ponad miliard euro. To tu powstanie też Park of Poland, gigantyczny park rozrywki wodnej za 100 mln euro, największy w Europie Środkowo-Wschodniej.

Adam Jaskulski, wójt gminy Świdnica (Lider Samorządu 2014 w kategorii gmin wiejskich), postawił na edukację i ekologię. – Pod względem edukacji jesteśmy w czołówce kraju. W naszych wyremontowanych szkołach są nie tylko lekcje, ale też mnóstwo dodatkowych zajęć naukowych i sportowych – przekonuje Jaskulski. Gmina może też pochwalić się ponad 3,5-krotnym wzrostem dochodów własnych (od 2002 r.) i wysokim wskaźnikiem przedsiębiorczości.

Jakość dialogu

Zasady konkursu „Lider samorządu" ustala niezależna kapituła pod przewodnictwem prof. Jerzego Buzka. Ocena jest dwuetapowa. W pierwszym etapie wybieranych jest, na podstawie wyników corocznego rankingu samorządów, 45 samorządowców (po 15 w każdej z trzech kategorii), którzy osiągają najlepsze wyniki w bieżącym zarządzaniu. W drugim etapie wysyłane są do nich ankiety z bardziej szczegółowymi pytaniami. Po uzyskaniu odpowiedzi kapituła ocenia poziom prowadzonego dialogu społecznego i otwartość prezydentów, burmistrzów, wójtów na głos mieszkańców. Pod uwagę brana jest także współpraca z innymi samorządami, zarówno w zakresie inwestycji, jak i tzw. projektów miękkich, współpraca z organizacjami pozarządowymi, polityka prorodzinna, przeciwdziałanie trendom demograficznym, przeciwdziałanie bezrobociu, jakość edukacji czy dbałość o ofertę kulturalną.

Podczas oceny istotna jest także efektywność prowadzonych inwestycji oraz projektów pozainwestycyjnych, które muszą wpływać na dalszy rozwój samorządu. Laureatów konkursu kapituła wybiera w trzech kategoriach – miast na prawach powiatu, gmin miejskich i miejsko-wiejskich oraz gmin wiejskich. W skład kapituły wchodzą także m.in. Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich, Paweł Tomczak, dyrektor biura Związku Gmin Wiejskich RP, czy Zbigniew Berdychowski, przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego w Krynicy. Podczas wczorajszej gali została też wręczona nagroda specjalna Forum Ekonomicznego dla francuskiego regionu Rodan-Alpy za innowacje w energetyce i prężny rozwój współpracy międzynarodowej w ciągu ostatniego dziesięciolecia.

Jerzy Regulski

Budowniczy samorządu

Prof. Jerzy Regulski, doradca prezydenta Bronisława Komorowskiego, to ojciec polskiego samorządu. Jeszcze przed 1989 r. stał się wielkim orędownikiem przywrócenia samorządności terytorialnej w Polsce. Na początku lat 80. zainicjował wieloletnie badania na ten temat, a w 1989 r. został współprzewodniczącym zespołu ds. samorządu terytorialnego podczas rozmów Okrągłego Stołu. Jako senator I kadencji kierował pracami parlamentarnymi nad tą reformą, po czym koordynował jej wdrożenie jako pełnomocnik rządu. Prof. Regulski cieszy się ogromnym autorytetem, odznaczony został m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.  Nagroda specjalna dla lidera samorządu „25 lat wolności" została przyznana profesorowi w wyniku głosowania środowiska samorządowego.

Adam Fudali

Nowy wizerunek miasta

Adam Fudali jest prezydentem Rybnika do 1998 r.

Miasto ma już za sobą realizację wielu kluczowych inwestycji. To budowa prawie 630 km kanalizacji sanitarnej, składowiska odpadów komunalnych, nowoczesnej oczyszczalni ścieków, modernizacja dróg czy budowa obwodnic miasta. Teraz może pozwolić sobie na przeznaczenie większych pieniędzy na inwestycje rekreacyjno-sportowe: kilkadziesiąt wielofunkcyjnych boisk przyszkolnych i placów zabaw, ?a w tym roku ruszyło zmodernizowane kąpielisko Ruda. Zmodernizowano też stadion miejski oraz stadion lekkoatletyczny, kończy się rewitalizacja śródmieścia, powstaje nowoczesny park tematyczny. Dzięki takim inwestycjom udaje się przekształcać Rybnik z miasta przemysłowego w miasto atrakcyjne, nowoczesne i zielone.

Andrzej Jakubiec

Zrównoważony rozwój

Andrzej Jakubiec jest burmistrzem gminy Krasnystaw od 1992 r.

Miasto położone jest w jednym z najbiedniejszych regionów Polski – woj. lubelskim, ale dzięki racjonalnemu gospodarowaniu finansami gminy ?i zewnętrznym źródłom finansowania szybko podnosi się jakość życia w mieście. ?– Dokładam wszelkich starań, aby w Krasnymstawie rozwijać każdą sferę miejskiego życia – podkreśla burmistrz. Gmina została zgazyfikowana i skanalizowana, powstała nowoczesna oczyszczalnia ścieków, wszystkie szkoły i przedszkola zostały zmodernizowane, powstały liczne obiekty sportowe (np. stadion miejski), ogólnodostępne strefy rekreacji dziecięcej. Wyzwaniem na przyszłość jest poprawa jakości dróg i rozwój przedsiębiorczości lokalnej.