Dywersyfikacja oferty to wyzwanie dla Podlasia

Jak wskazał prof. Marek Proniewski, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego podczas wręczenia nagród w konkursie „Rzeczpospolitej" Regionalne Orły Eksportu, w województwie podlaskim produkcja żywności z tego regionu ma prawie 6,5-proc. udział w eksporcie żywności z Polski. Prof. Proniewski podkreślił, że z Podlasia eksportują już także inne branże, m.in. drzewno-meblarska, włókienniczo-odzieżowa, przetwórstwa rolno-spożywczego i produkcji tworzyw sztucznych.

– Choć najwięcej eksportujemy do Niemiec (udział zachodniego sąsiada w eksporcie z Podlaskiego wynosi niemal 23 proc.), to naturalnym kierunkiem naszego eksportu jest Wschód. Mam nadzieję, że sytuacja na najbliższych nam rynkach wschodnich wkrótce się ustabilizuje – mówił prof. Proniewski.

W 2013 r. do Rosji trafiało 11 proc. podlaskiego eksportu, na Białoruś – prawie 7,7 proc., a na Litwę i Łotwę odpowiednio 6,9 i 3,1 proc. Zdaniem prof. Proniewskiego Podlaskie ma szansę stać się zagłębiem produkcji wyrobów regionalnych, nie tylko na potrzeby lokalnej turystyki, lecz także na rynki innych państw Unii Europejskiej.

– Podlaskie produkty słyną z wysokiej jakości – podkreśla profesor. Jego zdaniem eksport z naszego kraju w znacznym stopniu kształtowany jest przez firmy z udziałem kapitału zagranicznego, ale Podlaskie na tle innych województw cechuje się bardzo niskim udziałem firm własności zagranicznej.

Wyzwaniem dla regionu jest zróżnicowanie oferty eksportowej.

– Wysoki udział artykułów rolno-spożywczych w eksporcie jest szansą dla Podlasia, bo na bazie wyjątkowego środowiska przyrodniczego zbudowaliśmy wysoką konkurencyjność w branży rolno-spożywczej. Zdajemy sobie jednak sprawę, że ofertę trzeba poszerzać – mówił Jerzy Leszczyński, marszałek województwa podlaskiego.

Przyznał, że dla regionu najważniejszy jest rozwój gospodarczy. – W latach 2010–2012 eksport z naszego województwa wzrósł o 23 proc. To najlepszy wynik w kraju – podkreślał marszałek.

Cały czas eksport wspiera Ministerstwo Gospodarki zarówno z pieniędzy unijnych, jak i budżetu państwa.

– Jeśli chodzi o środki unijne, działania proeksportowe przedsiębiorców wspieraliśmy z programu operacyjnego „Innowacyjna gospodarka" na lata 2007–2013, a teraz będziemy je wspierać z programu „Inteligentny rozwój 2014–2020" – mówił Michał Korczak z Departamentu Instrumentów Wsparcia w Ministerstwie Gospodarki. Jak poinformował, trwają prace nad wyborem rynków perspektywicznych.

– Przewidujemy, że maksymalnie będzie ich pięć. Zostaną wybrane na okres trzech lat. Następnie zbadana zostanie efektywność prowadzonych działań i albo następować będzie kontynuacja działań na tych rynkach, albo będą wskazywane nowe. Działania na nich będą finansowane za unijne euro. Firmy co roku mogą też korzystać z instrumentów wsparcia eksportu finansowanych z budżetu Ministerstwa Gospodarki w ramach pomocy de minimis. Resort dofinansowuje koszty: realizacji branżowych projektów promocyjnych, uzyskania certyfikatów wyrobów wymaganych na rynkach zagranicznych, organizacji przedsięwzięć promocyjnych (konferencje, seminaria, imprezy promocyjne) oraz publikacji wydawnictw i materiałów promocyjnych o charakterze zbiorowym – wyliczał Michał Korczak.

Przedstawiciel resortu gospodarki przypomniał, że do dyspozycji przedsiębiorców są pracownicy wydziałów Promocji Handlu i Inwestycji (WPHI) ambasad i konsulatów RP. – Polskich przedsiębiorców wspiera 49 WPHI w 44 krajach. Placówki te udzieliły w zeszłym roku 47 tys. odpowiedzi na zapytania firm, zamieściły 35 tys. informacji. Pracownicy WPHI przygotowali ponad 440 stoisk promocyjno-informacyjnych na targach i wystawach i uczestniczyli w prawie 660 konferencjach, seminariach i forach gospodarczych – podał Korczak.

Swoja cegiełkę przy promocji polskiego eksportu dokłada Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Jak zapewniają przedstawiciele tego resortu, dyplomacja ekonomiczna jest zadaniem wszystkich placówek dyplomatycznych.

– Każda nasza ambasada i każdy konsulat mają obowiązek pomagać w kwestiach ekonomicznych. Ostatnio w promocję polskich towarów i usług włączamy też konsulaty honorowe – mówił Daniel Piekarski z Departamentu Współpracy Ekonomicznej w MSZ.

Przypomniał, że resort nagradza dyplomatów, którzy zasłużyli się na niwie eksportowej. Chodzi o nagrodę Amicus Economiae za wybitne osiągnięcia na rzecz wsparcia przedsiębiorstw. W tym tygodniu otrzymał ją Andrzej Maria Braiter, ambasador RP w Brazylii.

Zdaniem Michała Charkiewicza, prezesa nagrodzonej firmy ChM, administracja powinna wspomagać firmy dwutorowo.

– Po pierwsze, nie przeszkadzać. Po drugie, w niektórych państwach bardzo liczy się wsparcie polityczne, urzędowe. Jeżeli jako przedsiębiorca przyjeżdżam na misję gospodarczą np. z wicepremierem, to jestem od razu pozytywnie odbierany na rynku, na którym odbywa się oficjalna wizyta – tłumaczył Michał Charkiewicz.

Rozmawiano też o zagrożeniach w eksporcie. Jednym z nich jest ryzyko walutowe.

– W czasach dużych wahań kursowych to poważny problem – mówił Maciej Makarewicz, dyrektor ds. tworzenia rozwiązań produktowych z BZ WBK. Jak wskazał istnieją instrumenty finansowe takie jak hedging (rodzaj ubezpieczenia za pomocą transakcji finansowych na instrumentach pochodnych), które pozwalają to ryzyko znacząco obniżyć.

Drugie poważne ryzyko to niewiarygodni partnerzy w biznesie, którzy nie regulują płatności na czas albo nie regulują ich wcale. Ale i przed tym można się zabezpieczyć.

Jak wskazał Marek Zieliński, starszy specjalista ds. handlu zagranicznego w BZ WBK, zabezpieczeniem płatności eksportera może być tzw. akredytywa dokumentowa, czyli nieodwołalne, pisemne zobowiązanie banku do zapłaty beneficjentowi akredytywy (sprzedającemu) określonej kwoty, z zastrzeżeniem spełnienia warunków, od których akredytywa uzależnia zapłatę.

Najważniejsze adresy dla eksporterów www.trade.gov.pl, www.eksporter.gov.pl, www.coie.gov.pl

NASI LAUREACI

NAJLEPSZY EKSPORTER: Danwood SA, Bielsk Podlaski

Producent domów zdecydowaną większość swoich przychodów uzyskuje z eksportu. Jego produkty trafiają m.in. do Niemiec, Austrii, Wielkiej Brytanii, Włoch oraz Francji. W dynamiczny rozwój budowlanej firmy wierzy fundusz private equity Enterprise Investors, który pod koniec 2013 r. przejął ją od grupy Budimex za kwotę niemal 240 mln zł

NAJLEPSZY EKSPORTER: Grupa Mlekovita, Wysokie Mazowieckie

Szybki rozwój w ostatnich latach, a także udany ubiegły rok sprawiły, że na koniec 2014 r. Mlekovita została największą firmą mleczarską w Polsce. Zawdzięcza to w dużym stopniu eksportowi, na który przypada jedna trzecia jej przychodów. W minionym roku zwiększyła sprzedaż zagraniczną o 10,8 proc., do blisko 1,2 mld zł. Dynamicznie rozwija się m.in. w Afryce i Azji, głównie w Chinach.

NAJLEPSZY EKSPORTER, DEBIUT EKSPORTU PRODUKT EKSPORTOWY: AC SA, Białystok

Na polskim rynku motoryzacyjnym grupa działa od niemal 30 lat. Obecnie zatrudnia ok. 500 osób, a jej ubiegłoroczne przychody sięgnęły 169 mln zł, z czego 64 proc. stanowił eksport. AC jest wiodącym graczem w segmencie instalacji gazowych w kraju. Swoje produkty kieruje też na takie rynki, jak Niemcy, Rosja, Ukraina, Turcja, a nawet tak odległe jak Tajlandia.

NAJLEPSZY EKSPORTER, DEBIUT EKSPORTU: Spółdzielnia Mleczarska Mlekpol, Grajewo

W 2014 roku podlaski gigant mleczarski, znany m.in. dzięki marce Łaciate, sprzedał za granicę produkty za ponad 432 mln zł. Pomimo spadku o 3,3 proc. rok do roku udało mu się utrzymać w czołówce największych eksporterów regionów. Z zagranicy pochodzi ponad 8 proc. jego przychodów. W ubiegłym roku zwiększyły się one o niemal 2 proc., do ok. 3,6 mld zł.

NAJDYNAMICZNIEJSZY EKSPORTER: Mazurskie PPB J. W. Ślepsk, Augustów

Zrealizowane inwestycje i wysoka jakość usług zaowocowały dynamicznym rozwojem augustowskiej firmy. Teraz tworzy ją kilkanaście hal, przystosowanych do budowy łodzi motorowych i żaglowych. Znacząca część produkcji Ślepska trafia za granicę. Obecnie firma zatrudnia ok. 550 osób i nie zamierza zwalniać tempa rozwoju.

NAJDYNAMICZNIEJSZY EKSPORTER: Pepees SA GK, Łomża

Produkująca skrobię firma stawia na inwestycje, dzięki którym chce podbić zagraniczne rynki. Rozważa też akwizycje konkurentów. Ubiegłoroczne przychody grupy przekroczyły 116 mln zł, w tym eksport stanowił 19 proc. Dla porównania, w 2011 r. sprzedaż zagraniczna miała wartość zaledwie 10 mln zł. Wzrost eksportu jest jednym z priorytetów przedstawionej w 2013 r. strategii na lata 2013–2018.

PRODUKT EKSPORTOWY: ChM, Lewickie

Firma specjalizuje się w produkcji implantów oraz narzędzi dla ortopedii. Została założona przez Mikołaja Charkiewicza 34 lata temu. Skutecznie zwiększa skalę swojego biznesu i rozpoznawalność marki. Posiada również własny dział badawczo-rozwojowy i rozbudowaną sieć dystrybucyjną – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jej wyroby trafiają do krajów europejskich oraz na inne kontynenty.

PRODUKT EKSPORTOWY: Samasz, Białystok

Dzięki inwestycjom w nowoczesny park maszynowy firma osiągnęła mocną pozycję wśród producentów maszyn rolniczych oraz pługów do odśnieżania. Jej wyroby sprzedawane są w ponad 50 krajach, m.in. w Rosji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Finlandii, Hiszpanii oraz w krajach nadbałtyckich. W ubiegłym roku przychody ze sprzedaży za granicę wyniosły 66 mln zł, podczas gdy rok wcześniej były poniżej 60 mln zł.

PRODUKT EKSPORTOWY: Biazet, Białystok

W 1970 r. Biazet rozpoczął działalność od produkcji części elektronicznych. Potem stopniowo rozszerzał ofertę, jednocześnie inwestując w rozbudowę mocy produkcyjnych. Dziś jest wiodącym graczem wśród producentów ekspresów. 90 proc. sprzedaży pochodzi z zagranicy. W ubiegłym roku eksport miał wartość 432 mln zł i był wyższy niż w 2013 r. Odbiorcami produktów są przede wszystkim inne kraje europejskie.

DEBIUT EKSPORTU: Malow, Suwałki

W ubiegłym roku 55 proc. przychodów suwalskiej firmy pochodziło z eksportu. Osiągnął on wartość 62 mln zł i był wyższy niż rok wcześniej. Działająca w branży meblowej grupa systematycznie się rozwija, ale jednocześnie może się pochwalić wysoką rentownością. W swojej ofercie ma m.in. szeroką gamę mebli oraz specjalistyczne wózki, które służą do przechowywania i przewożenia laptopów. Firma uczestniczy w targach, również międzynarodowych.

DEBIUT EKSPORTU: Alex, Kleosin

Swoją przygodę z rynkiem autogazu firma rozpoczęła kilkanaście lat temu jako warsztat montujący systemy zasilania LPG i importer włoskich instalacji. Obecnie specjalizuje się w handlu i wytwarzaniu samochodowych instalacji gazowych. Koncentruje się przede wszystkim na własnej produkcji (np. wtryskiwacze, przewody termoplastyczne). Przychody uzyskuje zarówno na rynku krajowym, jak i za granicą.

OSOBOWOŚĆ EKSPORTU: Edmund Borawski – prezes Spółdzielni Mleczarskiej Mlekpol

Na czele firmy, która jest w ścisłej czołówce rynku mleczarskiego w Polsce, stoi od 1982 r. W tym czasie rozwijał ją poprzez przejęcia i – jako jeden z pierwszych w branży – budowanie silnych marek. W tym wartego ponad 200 mln zł brandu Łaciate. Ukończył Akademię Rolniczo-Techniczną w Olsztynie. Był posłem w latach 2001–2007 oraz 2011–2015. W Sejmie reprezentował PSL.

OSOBOWOŚĆ EKSPORTU: Mikołaj Charkiewicz, założyciel ChM

Jest przewodniczącym rady nadzorczej, a wcześniej był wieloletnim prezesem spółki. To właśnie on wyprowadził ją na szerokie wody, co w czasach PRL i raczkującego kapitalizmu nie było łatwym zadaniem. Zdecydował się postawić na jakość i konsekwentnie podkreśla, że to klucz do sukcesu. Efektywnie współpracuje z lekarzami i placówkami medycznymi.

OSOBOWOŚĆ EKSPORTU: Dariusz Sapiński – prezes Grupy Mlekovita

Ze spółdzielnią, na której czele stoi 30 lat, związany jest od końca 1979 r. W 1992 r zmienił jej nazwę na Mlekovita i opracował jej logo. Wówczas także zaczęła się budowa silnej mlecznej grupy, m.in. poprzez przejęcia. Ekspansja prowadzona przez Sapińskiego sprawiła, że rok temu Mlekovita została największą firmą mleczarską w Polsce, wyprzedzając Mlekpol.

OSOBOWOŚĆ EKSPORTU: Witold Karczewski, wiceprezes przedsiębiorstwa Contractus

To przede wszystkim dzięki niemu sprzedający maszyny rolnicze i mięso Contractus skutecznie zyskuje nowych klientów, również za granicą. Karczewski podkreśla, że podstawą powodzenia firmy jest posiadanie dobrego produktu oraz fachowa obsługa posprzedażowa. Jest mocno związany z regionem. Obecnie zarządza Izbą Przemysłowo-Handlową w Białymstoku.