Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa urzędniczego z art. 231 kodeksu karnego, przewidującego karę do trzech lat więzienia dotyczy dwóch pracowników śląskiej skarbówki. Są zarzuty o bezpodstawne wszczęcie postępowania karnego skarbowego, które miało na celu wstrzymanie biegu przedawnienia podatku.
Urzędnicy skarbówki stosują ten trick od kilkunastu lat, wydłużając sobie w ten sposób pięcioletni okres przedawnienia roszczeń o zapłatę podatku. Przepis miał służyć w walce z przestępcami podatkowymi, w praktyce okazywało się, że najczęściej był stosowany wobec przedsiębiorców, którzy popełnili zwykły błąd lub musieli dopłacić podatek po zmianie interpretacji przepisów (nagle okazywało się, że w poprzednich latach zapłacili za niski podatek).
Czytaj także:
– Z przygotowanego przez nas raportu wynika, że w poprzednich latach w około 5 proc. postępowań podatkowych wszczynano postępowanie karne skarbowe. Co najważniejsze, 90 proc. takich postępowań było wszczynanych w sprawach, w których zostało mniej niż rok do przedawnienia podatku. To wskazywałoby, że chodziło wyłącznie o zawieszenie biegu przedawnienia. Często w aktach sprawy karnej skarbowej postanowienie o wszczęciu postępowania było jedynym dokumentem – mówi Andrzej Ladziński, partner GWW, współautor opublikowanego pod koniec 2019 r. raportu „Instrumentalne wszczynanie postępowań karnych skarbowych".
Jak nieoficjalnie ustaliła „Rzeczpospolita", tak też było w tym przypadku. W zawiadomieniu do prokuratury opisano sprawę przedsiębiorcy działającego w branży gastronomicznej, od którego skarbówka domagała się zapłaty wyższej stawki VAT. Problem w tym, że przedsiębiorca płacił niższy podatek, opierając się na interpretacjach indywidualnych, jakie wcześniej uzyskał z urzędu skarbowego. Wszystko zmieniło się w połowie 2016 r., gdy minister finansów wydał interpretację ogólną, z której wynikało, że zamiast 5 proc. powinien płacić 8 proc. Najwyraźniej skarbówka wszczęła postępowanie karne skarbowe, by nie przedawniły się podatki sprzed 2016 r.
– Nikt nie powinien ponosić odpowiedzialności karnej, jeśli przepisy były niejednoznaczne albo ich wykładnia się zmieniała – mówi Tomasz Siennicki, partner w kancelarii KNDP. – Na początku tego roku spotkałem się z najbardziej bulwersującym przypadkiem, o jakim słyszałem. Naczelnik urzędu celno-skarbowego kilka tygodni przed upływem terminu przedawnienia wszczął postępowanie karne skarbowe w precedensowej i bardzo kontrowersyjnej, prowadzonej przeze mnie sprawie. Po tym jak prokurator umorzył postępowanie, bo uznał, że nie ma ono podstaw, ten sam naczelnik w tej samej sprawie ponownie wszczyna postępowanie karne skarbowe na kilka dni przed upływem przedawnienia. Pokazuje to, w jak ogromnym stopniu urzędnicy nadużywają uprawnień. Nie obawiają się przy tym żadnych konsekwencji.
– Do tej pory, poza sferą korupcyjną, niewiele było postępowań w Polsce, w których urzędnicy byli pociągani do odpowiedzialności, co wywoływało u nich poczucie bezkarności – komentuje Mariusz Henryk Paplaczyk, adwokat. – Będzie to więc bardzo ciekawa sprawa. Skazanie dla takiego urzędnika oznacza koniec pracy w administracji publicznej. Dlatego pytanie, co z tą sprawą zrobi prokuratura, bo mogę sobie wyobrazić, że takie postępowanie zostanie umorzone – komentuje mecenas.
Adam Abramowicz rzecznik małych i średnich przedsiębiorców
Nie jestem urzędnikożercą. Pracownicy administracji pełnią bardzo ważną funkcję w państwie. Od dwóch lat obowiązuje jednak konstytucja biznesu, która przewiduje domniemanie niewinności przedsiębiorców i zasadę rozstrzygania wątpliwości na ich korzyść. Tymczasem przez cały czas trafiają do nas sygnały o nadużywaniu prawa przez urzędników do zawieszania biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Początkowo kierowaliśmy wnioski o wszczęcie postępowań dyscyplinarnych wobec takich urzędników, jednak nie były one podejmowane lub były szybko umarzane. Interweniowaliśmy u szefa Krajowej Administracji Skarbowej i w Ministerstwie Finansów. Bezskutecznie. Pozostało nam już tylko złożenie zawiadomienia do prokuratury w sprawie, w której naszym zdaniem ewidentnie doszło do nadużycia prawa. Mam nadzieję, że będzie to sygnał dla urzędników skarbówk i ZUS, bo kolejne takie sprawy czekają.
