Rodzice odliczający ulgę na jedynaka muszą szczególnie uważać na limit dochodów. Dla małżeństw wynosi on 112 tys. zł rocznie. Przy jego obliczaniu należy wziąć pod uwagę wszystkie dochody (przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania) i dodatkowo pomniejszone o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne:

- opodatkowane według skali (stawek 18 i 32 proc.), np. z pracy, z praw majątkowych, emerytur i rent, BdTXT - W - 8.15 J:

- z kapitałów pieniężnych (np. sprzedaży akcji),

- z działalności gospodarczej opodatkowanej 19 proc.

Przykład

Państwo Wiśniewscy mają jedno małoletnie dziecko, byli małżeństwem przez cały rok. Kobieta osiągnęła 50 tys. zł dochodu na podstawie umowy o pracę. Jej mąż zarobił 60 tys. zł z działalności gospodarczej i dodatkowo 3 tys. zł ze sprzedaży akcji giełdowych. Wspólnie przekroczyli więc limit 112 tys. zł i nie mogą skorzystać z ulgi.

Bez ślubu dwa limity

Inny limit – po 56 tys. zł rocznie na osobę – obowiązuje rodziców po rozwodzie; niebędących w związku małżeńskim lub tych, którzy pobrali się w trakcie 2016 r. Zgodnie z interpretacją Izby Skarbowej w Łodzi (IPTPB2/4511-568 /15-4/AC), jeśli rozwiedziona matka nie miała żadnych dochodów, a ojciec przekroczył próg 56 tys. zł, żadne nie skorzysta z ulgi.

Może się też zdarzyć, że tylko jedno z rodziców mieści się w limicie.

Przykład:

Państwo Kwiatkowscy wychowują trzyletnie dziecko. Wzięli ślub w kwietniu 2016 r. Dochody matki wyniosły 42 tys. zł, a ojca 58 tys. zł. Z ulgi może skorzystać tylko matka, bo w roku podatkowym 2016 r. nie przekroczyła limitu 56 tys. zł.

Rozliczenie ulgi się komplikuje, gdy rodzina wychowuje dzieci z różnych związków.

Przykład

Państwo Kowalscy uzyskali 160 tys. zł dochodu. Mają jednego małoletniego syna, ale mężczyzna ma też dwoje dzieci z poprzedniego związku. W tej sytuacji pani Kowalska nie ma prawa do ulgi ze względu na przekroczenie limitu dochodów. Jej mąż może jednak skorzystać z odpisu na dwójkę dzieci.

Ma rodzeństwo, a dla fiskusa jedynak

Uwaga! W sytuacji gdy rodzice wychowują dwoje dzieci, a jedno z nich – pełnoletnie – straciło prawo do ulgi, fiskus traktuje to drugie jak jedynaka.

Mówi o tym interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 15 maja 2015 r. (IBPBII/1/4511-218/15/MD). Z pytaniem zwróciła się matka dwójki dzieci: niepełnoletniego syna i 20-letniej córki studentki. Wyjaśniła, że łączne dochody rodziców przekroczyły 112 tys. zł rocznie. Ich pełnoletnia córka pracowała w wakacje i uzyskała przychody w wysokości 4151 zł. Po odjęciu 524 zł kosztów dochód córki wyniósł 3626 zł. Po pomniejszeniu go o 542 zł składki na ubezpieczenie społeczne zostało 3083 zł. Kobieta chciała potwierdzić, że przysługuje jej ulga na dwójkę dzieci. Izba skarbowa stwierdziła jednak, że nie ma prawa do odpisu na żadne z dzieci. Od przychodu córki można bowiem odjąć tylko koszty, ale już nie składki na ubezpieczenia. Dochód córki wyniósł więc 3626 zł i przekroczył 3089 zł. A to oznacza, że mama straciła prawo do odliczenia ulgi na córkę. Co więcej, w tej sytuacji jej syna należy traktować jak jedynaka i sprawdzić, czy rodzice spełniają kryteria odliczenia ulgi na jedno dziecko. A skoro dochody rodziców przekroczyły 112 tys. zł rocznie, to nie mogą oni skorzystać również z ulgi na syna.

Model dwa plus dwa

Rozliczenie ulgi na dwoje dzieci sprawia mniej problemów. Na każde z dwojga dzieci przysługuje jednakowa kwota odpisu: 1112,04 zł rocznie. W tym przypadku nie mają znaczenia dochody rodziców. Ulga przysługuje niezależnie od ich poziomu.

Co ważne, z preferencji skorzystają także te rodziny, którym drugie dziecko urodziło się w trakcie roku. W tym przypadku odliczenie na drugą pociechę będzie przysługiwać, począwszy od miesiąca, w którym przyszła ona na świat.

Przykład

Państwo Malinowscy uzyskali w 2016 r. wspólnie 150 tys. zł dochodów. Mają sześcioletnią córkę, a w czerwcu 2016 r. urodził im się synek. Przy jednym dziecku straciliby prawo do odliczenia ze względu na przekroczenie limitu dochodów. Dzięki drugiemu dziecku nie tylko zachowają prawo do odpisu na pierwszą córkę, ale też odliczą ulgę na drugą pociechę proporcjonalnie za siedem miesięcy (od czerwca do grudnia). Odejmą od podatku: 1112,04 zł + 648,69 zł oraz (7 x 92,67 zł) = 1760,73 zł.

Dwa plus trzy

Rodzice trójki dzieci nie muszą martwić się o swoje dochody, za to powinni uważać na kwotę odliczenia. Mają prawo do podwyższonego odpisu, ale tylko na trzecie dziecko. Kwota odliczenia na dwoje pierwszych pozostaje bez zmian – 1112,04 zł rocznie.

Tymczasem na trzecie dziecko wynosi 2000,04 zł rocznie (166,67 zł miesięcznie).

Przykład

Pani Elżbieta wychowuje samotnie trójkę dzieci, dwoje wieku 16 i 17 oraz najstarszego syna, studenta, który w marcu 2016 r. skończył 25 lat. Pani Elżbieta uwzględni więc pełną kwotę ulgi na dwoje młodszych dzieci oraz ulgę w podwyższonej wysokości na najstarsze dziecko, ale tylko za trzy miesiące (3 x 166,67 zł).

Rodziny wielodzietne

Na prawidłowe odliczenie powinny też uważać rodziny wielodzietne. Na czwarte i każde następne dziecko kwota ulgi wynosi 2700 zł rocznie (225 zł miesięcznie).

Przykład

Państwo Nowakowie mają piątkę dzieci w wieku od roku do 14 lat. Ich najmłodsza pociecha urodziła się w marcu 2016 r. W rozliczeniu za 2016 r. będą mogli odliczyć pełną kwotę ulgi na dwójkę dzieci 2224,08 zł (2 x 1112,04 zł), pełną kwotę ulgi na trzecie dziecko (2000,04 zł), pełną kwotę ulgi na czwarte dziecko 2700 zł oraz ulgę za dziesięć miesięcy na piąte dziecko 2250 zł (od marca do grudnia 10 x 225 zł miesięcznie). W sumie mogą odjąć od podatku 9174,12 zł.

Więcej w poniedziałkowym wydaniu "Rzeczpospolitej"

Wysokość ulgi zależy od liczby dzieci

Sprawdź, ile odliczysz

Jedno dziecko

1112,04 zł maksymalnie rocznie, (92,67 zł miesięcznie), ale obowiązuje limit zarobków:

112 tys. zł dla rodziców będących cały rok w związku małżeńskim

112 tys. zł dla samotnego rodzica

56 tys. zł dla rodzica nie w związku małżeńskim lub będącego w nim przez część roku

Dwoje dzieci*

2224,08 zł maksymalnie rocznie, czyli po 1112,04 zł rocznie na każde dziecko (po 92,67 zł miesięcznie)

Troje dzieci*

4224,12 zł maksymalnie rocznie, czyli na pierwsze i drugie dziecko po 1112,04 zł rocznie (po 92,67 zł miesięcznie), a na trzecie – 2000,04 zł rocznie (166,67 zł miesięcznie)

Czworo dzieci*

6924,12 zł maksymalnie rocznie, czyli na pierwsze i drugie dziecko po 1112,04 zł rocznie (po 92,67 zł miesięcznie), na trzecie dziecko – 2000,04 zł rocznie (166,67 zł miesięcznie), a na czwarte dziecko, także każde kolejne po 2700 zł rocznie (225 zł miesięcznie)

* brak limitu zarobków

Nauka popłaca

Kto ma prawo do ulgi

Prawo do ulgi mają podatnicy:

- rozliczający się według skali, czyli stawek 18 i 32 proc. PIT składający zeznania PIT-36 (działalność gospodarcza opodatkowana według skali) i PIT-37 (wykazuje się w nim m.in. dochody ze stosunku pracy i emerytur)

Ulga przysługuje na dzieci:

- małoletnie do ukończenia 18. roku życia;

- do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy albo szkolnictwo wyższe, obowiązujących w innym niż Polska państwie, o ile nie uzyskały dochodów przekraczających 3089 zł;

- bez względu na wiek, jeśli dziecko otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Na co uważać

Dochody pełnoletniego dziecka

Wlicza się:

- dochody opodatkowane według skali, z giełdy, zyskane za granicą;

- stypendia opodatkowane, np. od fundacji i stowarzyszeń.

Nie wlicza się:

- renty rodzinnej;

- stypendiów zwolnionych z podatku, np. naukowego i socjalne;

- alimentów.