Hojne wsparcie z 500+ płynie też do bogatych

– Wysokie wydatki na politykę prorodzinną w ujęciu nominalnym mogą cieszyć, bo Polska nie należy jednak do grona najbogatszych państw w UE – komentuje Iga Magda, ekspertka Instytutu Badań Strukturalnych. – Z drugiej strony każe się to zastanowić nad priorytetami tej polityki i efektywnością wydatków. Czy na pewno odpowiadają na najważniejsze potrzeby rodzin – podkreśla.

Pytania o priorytety każe też stawiać analiza think tanku CenEA przygotowana z okazji pięciolecia uruchomienia programu 500+ w Polsce. Wynika z niej między innymi, że z całej puli 40 mld zł rocznie (to pełny koszt programu) aż 25 proc. (9,9 mld zł) trafia do 20 proc. gospodarstw domowych o najwyższych dochodach, a do 20 proc. gospodarstw o najniższych dochodach – 11,7 proc. (około 4,7 mld zł).

Jak wyjaśnia Michał Myck, prezes CenEA, wynika to z faktu, że w grupie najzamożniejszych gospodarstw domowych stosunkowo dużo jest rodzin z dziećmi. I odwrotnie, w grupie najsłabiej uposażonych więcej jest rodzin bez dzieci (to np. emeryci, renciści czy osoby młode).

– Dyskusja o przyszłości polityki prorodzinnej jest konieczna – zaznacza Michał Myck. – A powinna rozpocząć się od określenia jasnych celów, jakie chcemy osiągnąć. Dotychczasowe efekty programu 500+ nie są oczywiste. Okazało się, że bezpośrednie transfery do domowego budżetu nie ratują sytuacji demograficznej, bo dzietność nie wzrosła. Udało się ograniczyć ubóstwo, ale o to będzie coraz trudniej – wytyka Myck.

I podkreśla, że mając tak dużo pieniędzy do dyspozycji, rząd może stworzyć system, który w najbardziej wydajny sposób odpowiadałby na potrzeby rodzin z dziećmi. Zarówno jeśli chodzi o potrzeby finansowe (co można osiągnąć, zwiększając transfery bezpośrednie dla grup mniej zamożnych), jak i poprawę usług opiekuńczych, edukacyjnych, zdrowotnych czy ułatwiających łączenie wychowywania dzieci z aktywnością zawodową.