Możemy mieć większy wpływ na Biały Dom i Kongres

[b]Rz: Kongres Polonii Amerykańskiej w wysłanym niedawno liście do prezydenta Baracka Obamy apeluje o naprawę relacji z Polską. Stosunki polsko-amerykańskie są obecnie aż tak złe?[/b]

[b]Susanne Lotarski:[/b] Ogólnie są dobre. W liście przekazanym prezydentowi Obamie prezes Kongresu Frank Spula apelował jednak o większą wrażliwość wobec problemów Polski i o przykładanie do nich większej wagi. Chodzi o to, by zarówno formułując założenia polityki zagranicznej, jak i przy jej realizacji, Biały Dom brał pod uwagę polskie interesy. Byliśmy coraz bardziej zaniepokojeni kierunkiem, w którym zmierzają wzajemne relacje, i tonem Stanów Zjednoczonych wobec Polski. Ten list miał zwrócić uwagę nowej administracji na obawy 10-milionowej społeczności Amerykanów polskiego pochodzenia dotyczące relacji między Warszawą a Waszyngtonem i przypomnieć, że dobre stosunki z Polską służą amerykańskim interesom.

[b]W liście czytamy jednak wprost, że „działania i zaniechania amerykańskiej administracji, ignorowanie i brak wrażliwości podważają zaufanie Polski do USA”.[/b]

Chodziło o zwrócenie uwagi, że jeśli amerykańska administracja nie zmieni sposobu postępowania, to zaufanie Polski do Stanów Zjednoczonych może zostać podważone. Relacje między Warszawą i Waszyngtonem od lat były wyjątkowo silne i jako Kongres Polonii Amerykańskiej chcemy, by były takie nadal, a nawet by stały się jeszcze lepsze.

[b]Joe Biden zapewniał ostatnio w Warszawie, że Polska jest jednym z najbliższych sojuszników Stanów Zjednoczonych i kluczowym partnerem w walce z globalnymi problemami. Jak pani ocenia taką deklarację?[/b]

Myślę, że jest prawdziwa. Z pewnością w ciągu ostatniej dekady Polska wspierała politykę Stanów Zjednoczonych, nie tylko wysyłając żołnierzy do Iraku i Afganistanu, ale również wspomagając amerykańskie wysiłki zmierzające do szerzenia demokracji na całym świecie.

[b]Mimo to niektórzy eksperci w Waszyngtonie mówią, że Polska jest dla USA państwem drugiej kategorii.[/b]

Stany Zjednoczone mają bardzo rozległe interesy na całym świecie. O uwagę Waszyngtonu rywalizują najróżniejsze kraje znajdujące się w różnych sytuacjach, które próbują przeforsować swoje interesy. Jestem przekonana, że Polska wciąż znajduje się w grupie państw, które dla Ameryki są bardzo ważne.

[b]Nie ma pani wrażenia, że Stany Zjednoczone próbują powiedzieć Polsce: „witajcie w normalnym świecie”, nie jesteście już krajem, który wymaga szczególnego traktowania?[/b]

Były czasy, zwłaszcza gdy w Polsce panował reżim komunistyczny, gdy relacje amerykańsko-polskie były wyjątkowo napięte. Były i takie, zwłaszcza w czasach „Solidarności” i gdy powstał niepodległy polski rząd, gdy Polska była jednym z najważniejszych państw dla USA. Sądzę, że obecnie Polska nadal jest dla Stanów Zjednoczonych ważnym krajem, choćby ze względu na jej pozycję w Europie czy w NATO, a także na fakt, że stanowi granicę bloku państw NATO i granicę Unii Europejskiej. Łączy nas wiele wartości zarówno politycznych, jak i ekonomicznych.

[b]A jak z punktu widzenia Polonii na relacje polsko-amerykańskie wpłynął zarządzony przez Baracka Obamę reset w stosunkach z Rosją?[/b]

Rosja to mocarstwo atomowe i kraj, który wciąż znajduje się w okresie przejściowym, a natura zmian, które się tam dokonują, jest dla Stanów Zjednoczonych bardzo istotna. Sądzę, że intencją resetowania stosunków jest wpłynięcie na to, by zmiany te były pozytywne dla Ameryki i jej sojuszników.

[b]Rosja to też państwo, które wraz z Białorusią ćwiczyło ostatnio atomowy atak na Polskę. Nie sądzi pani, że Ameryka powinna bardziej stanowczo reagować na takie zachowania?[/b]

Nie wszystkie sprawy międzynarodowe załatwia się w świetle jupiterów i jestem przekonana, że Amerykanie poruszą tę sprawę w rozmowach z Moskwą. Powinniśmy sobie zdawać sprawę, że jeśli Rosja będzie współpracować ze Stanami Zjednoczonymi i NATO, to przyniesie to korzyści także dla Polski. Prezes Spula zaapelował jednak do administracji Obamy o informowanie władz w Warszawie o postępie negocjacji między USA a Rosją i o bieżące konsultowanie się w tej sprawie z Polską, a także z innymi europejskimi sojusznikami w NATO. Kongres Polonii Amerykańskiej zaapelował też do Białego Domu o dołączenie do ekipy prezydenta Baracka Obamy eksperta ds. stosunków polsko-amerykańskich.

Spotkaliśmy się też z nowym ambasadorem Stanów Zjednoczonych w Polsce. Jest ekspertem w sprawach międzynarodowych. Myślę, że rozumie on problemy stosunków polsko-amerykańskich. Wyraził chęć dalszych kontaktów i rozmów z Kongresem Polonii Amerykańskiej.

[b]Specjalna grupa do spraw trudnych zajmuje się już relacjami polsko-rosyjskimi. Powinna powstać podobna do spraw stosunków polsko-amerykańskich?[/b]

W przypadku relacji polsko-amerykańskich istnieją kontakty na tak różnych płaszczyznach, militarnych, politycznych czy ekonomicznych, że nie ma takiej potrzeby. Czasem tworzenie kolejnej struktury, zamiast ułatwiać, utrudnia osiągnięcie porozumienia.

[b]Sprawą, która od lat zatruwa stosunki polsko-amerykańskie, jest kwestia wiz. Wierzy pani, że kiedykolwiek polscy studenci, artyści czy turyści będą mogli bez wiz podróżować do USA?[/b]

Mam oczywiście taką nadzieję. Jako obywatelka Stanów Zjednoczonych uważam, że obowiązek posiadania wiz przez Polaków to afront również w stosunku do mnie. Oburza mnie fakt, że moi polscy przyjaciele czy członkowie rodziny nie mogą po prostu wsiąść do samolotu i mnie odwiedzić, a ktoś, kto ma znajomych w Niemczech, Włoszech czy nawet w Czechach, nie ma już tego problemu. Sądzę, że narusza to również moje prawa jako mieszkanki Ameryki.

[b]Jak długo może jeszcze potrwać rozwiązanie tego problemu?[/b]

Zniesienie wiz zależy od liczby odrzucanych wniosków o ich przyznanie przez amerykańskie placówki w Polsce. Procent odmów jest coraz mniejszy i miejmy nadzieję, że ta tendencja się utrzyma. Szansa na zniesienie wiz dla Polaków pojawi się również w 2010 roku, gdy Kongres zajmie się reformą prawa imigracyjnego.

[b]Porozmawiajmy o tych Polakach, którzy już dawno wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych lub tu się już urodzili. Jak obecnie żyje się ponad 10 milionom Amerykanów polskiego pochodzenia?[/b]

Profesor Tadeusz Radziłowski podczas niedawnej konferencji Kongresu Polonii Amerykańskiej w Chicago zwrócił uwagę na fakt, że Amerykanie polskiego pochodzenia są w lepszej sytuacji niż przeciętni Amerykanie. Są lepiej wykształceni, bogatsi i mają większe szanse na objęcie stanowisk zarządzających. Ale – o ironio – tak jak indywidualnie radzimy sobie świetnie, jako społeczność jesteśmy słabo zorganizowani. Prezes Kongresu Frank Spula w Chicago zachęcał różne organizacje do zjednoczenia i wspólnej dyskusji nad naszymi możliwościami w XXI wieku.

[b]Sądzi pani, że to możliwe i że głos Polonii w Stanach Zjednoczonych stanie się wreszcie wyraźniej słyszany w Białym Domu i Kongresie?[/b]

Jestem bardzo podbudowana liczbą osób, które zgłosiły się do mnie przed konferencją. Wiele z nich już rozpoczęło różnego rodzaju inicjatywy. Istniejące już organizacje powinny zaś zapewnić im pewien parasol ułatwiający realizację postawionych celów.

Musimy również więcej pracy poświęcić na uświadamianie amerykańskich polityków o liczbie Amerykanów polskiego pochodzenia i przekonywanie ich, dlaczego warto się wsłuchać w postulaty naszej społeczności. Już teraz są oczywiście członkowie Kongresu, którzy bardzo wspierają polskie inicjatywy, gdy tylko ich o to poprosimy.

Jestem również przekonana, że powinniśmy bardziej zaangażować się w życie polityczne Stanów Zjednoczonych. Bardzo chcielibyśmy, by jak najwięcej Amerykanów polskiego pochodzenia zajmowało się polityką, między innymi na szczeblu lokalnym. Ponad połowa kongresmenów wcześniej zajmowała się lokalną polityką. Współpracując z nimi jeszcze na tym etapie, jest duża szansa, że potem łatwiej będzie nam dotrzeć do tych osób, gdy już dostaną się do Kongresu.