Już blisko 200 firm w Polsce założyło fundacje, co piąta została ufundowana przez małe lub średnie przedsiębiorstwo. Większość działa na rzecz dzieci i młodzieży. Najczęściej wspierają lub realizują projekty z dziedziny edukacji, ochrony zdrowia i pomocy społecznej. 45 największych fundacji korporacyjnych na wsparcie podopiecznych wydało w 2015 r. 200 mln zł – ponad trzy razy więcej, niż wynosił Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.

Forum Darczyńców w Polsce pod koniec 2017 r. upubliczniło wyniki trzeciej edycji badań fundacji korporacyjnych, które zrealizowało dzięki wsparciu Fundacji Orange i Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy. Sprawdziliśmy, co w ciągu pięciu lat zmieniło się w tym sektorze organizacji w Polsce oraz czy i jak trendy międzynarodowe są u nas obecne.

Udana pogoń

Pod względem liczby fundacji doganiamy kraje Europy Zachodniej. W 2017 r. w Polsce działało ok. 200 fundacji korporacyjnych, co plasuje nasz kraj w europejskiej czołówce pod względem liczebności. Wśród założycieli dominują duże przedsiębiorstwa, ale w ciągu ostatnich 5 lat dwukrotnie zwiększył się udział fundacji założonych przez firmy średnie, małe i mikro. W 2012 r. stanowiły one 10 proc.wszystkich podmiotów, a w 2017 już 20 proc.

Dla połowy fundacji najważniejszą dziedziną działalności jest edukacja lub ochrona zdrowia i pomoc społeczna. Swoją ofertę najczęściej kierują do dzieci i młodzieży (patrz wykres), osób z niepełnosprawnościami oraz chorych. Grupy odbiorców pozostają te same od wielu lat. Podobnie jak w krajach zachodnich, następuje profesjonalizacja i specjalizacja.

Trzy czwarte fundacji realizuje swoją misję, przekazując dotacje organizacjom pozarządowym lub instytucjom. 25 proc. fundacji przekazujących na granty największe kwoty desygnowały na ten cel ponad 1,6 mln zł każda. Co druga fundacja wspiera organizacje pozarządowe i instytucje również darami rzeczowymi, a co trzecia – bezpłatnymi szkoleniami. 70 proc. fundacji pomaga bezpośrednio osobom fizycznym, którym finansuje zakup leków i usług medycznych (39 proc. fundacji), przekazuje pieniądze (39 proc.), dary rzeczowe (28 proc.) oraz stypendia (24 proc.).

Lepsza kondycja finansowa

Przeciętny budżet wyniósł w 2016 r. nie więcej niż 740 tys. zł, przychody większe niż 5 mln zł miało 10 proc. fundacji. Przychody 45 największych fundacji w ciągu ostatnich 5 lat wyraźnie wzrosły, łącznie w roku 2015 wyniosły 250 mln zł, a ich koszty były na poziomie 200 mln zł. Większość tej pokaźnej kwoty trafiła w formie dotacji, stypendiów i innej pomocy finansowej lub rzeczowej do beneficjentów fundacji.

Trzy czwarte fundacji korporacyjnych określa swój związek z fundatorem jako bliski – ściśle współpracują i komunikują się na bieżąco. Relacje te zacieśniają się wraz z rozwojem strategii odpowiedzialnego biznesu i rosnącą rolą fundacji korporacyjnych. Również w Europie zachodniej fundacje deklarują zbliżenie do fundatorów.

Przedstawiciele fundatora zasiadają w zarządach 75 proc. fundacji – średnio stanowią 60 proc. jego składu. Dwie trzecie fundacji deklaruje powiązanie z firmą założycielską na poziomie dokumentów strategicznych, a więcej niż co trzecia działa w zbliżonym obszarze tematycznym co fundator. Dla przykładu – fundacje założone przez banki zajmują się zwykle edukacją ekonomiczną.

Wszystkie fundacje korporacyjne otrzymują od fundatorów wsparcie, najczęściej (w 91 proc. przypadków) w formie środków finansowych. W połowie fundacji co najmniej 80 proc. budżetu pochodzi od fundatora.

Pozytywnym trendem jest spadek odsetka fundacji, które nie otrzymują pieniędzy od fundatorów. W 2017 r. było ich 8 proc., podczas gdy 5 lat wcześniej aż 22 proc. Co więcej, wzrósł procent fundacji, których finansowanie w większości pochodzi od fundatorów.