Pieniądze rozdzielą marszałkowie

W latach 2007 - 2013 Polska otrzyma z budżetu unijnego prawie 70 mld euro pomocy strukturalnej. Część zostanie przeznaczona zarówno na bezpośrednie dofinansowanie inwestycji w firmach, jak i na inne pośrednie formy wsparcia.

Dla przedsiębiorców szczególnie interesujący będzie program Innowacyjna Gospodarka, na który przeznaczono około 9,7 mld euro. Ponadto każde z województw w swoim programie regionalnym zarezerwowało oddzielną pulę na wsparcie przedsiębiorczości na swoim terenie. Łącznie regiony mają do zagospodarowania 16 mld euro. Choć władze województw dostały wskazówki od Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, by przynajmniej 40 proc. środków przeznaczyć na szeroko rozumiane wsparcie przedsiębiorczości, żadne województwo nie osiągnęło tego pułapu. Nad programami regionalnymi pracują jeszcze nowe władze samorządowe, wprowadzając korekty. Z tego powodu na ostateczne wersje trzeba jeszcze poczekać.

Właśnie programy regionalne powinny najbardziej zainteresować małych, średnich oraz mikroprzedsiębiorców. W latach 2007 - 2013 dotacje inwestycyjne dla sektora MŚP będą dostępne właśnie w ramach regionalnych programów operacyjnych, przygotowanych przez zarządy województw. Zastąpią one dotacje, których dotąd udzielała Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach działania 2.3. programu Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Z dotacji regionalnych będą mogli korzystać także mikroprzedsiębiorcy, którzy w latach 2004 - 2006 dostawali wsparcie w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego.

Dotacje będą udzielane małym i średnim przedsiębiorstwom na:

> wsparcie innowacji,

> tworzenie nowych miejsc pracy,

> tworzenie firm na terenach o niskim poziomie przedsiębiorczości,

> wzrost eksportu,

> usługi związane z turystyką.

Warto pamiętać, że wartość inwestycji nie może przekroczyć 2 mln euro.

Zgodnie z nową unijną mapą pomocy regionalnej wysokość dotacji będzie uzależniona od województwa, w którym będzie realizowana dotowana inwestycja. Obowiązywać będą jednak dwie zasady.

Dotacja może pokryć:

> dla małych przedsiębiorstw - do 70 proc. kosztów kwalifikowanych (czyli takich, które mogą być dofinansowane ze środków unijnych),

> dla średnich przedsiębiorstw - do 60 proc. kosztów kwalifikowanych.

Dobrą wiadomością dla firm jest spełnienie jednego z najważniejszych postulatów przedsiębiorców dotyczących uproszczenia procedur. W nowych programach pomocy unijnej wprowadzona zostanie preselekcja projektów. Polegać będzie na wstępnej ocenie wniosku na podstawie zarysu projektu. Dzięki temu przedsiębiorca uzyska informację, czy jego pomysł jest zgodny z celami programu i strategią regionu, i będzie wiedział, czy ma szanse na dofinansowanie.

Instytucją zatwierdzającą listę projektów do wsparcia będzie zarząd województwa. Jeśli przedsięwzięcie znajdzie się na tej liście, można rozpoczynać prace. Przedsiębiorca zobowiązany będzie do przygotowania pełnej, wymaganej dokumentacji. Dopiero jej zaakceptowanie przez oceniających otwiera drogę do podpisania umowy o dotację i daje pewność, że poniesione koszty zostaną zrefundowane.

Drugim najważniejszym źródłem dotacji dla przedsiębiorstw będzie program operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG). Z tego programu wspierane będą inwestycje, które przyczyniają się do wzrostu innowacji i konkurencyjności całej gospodarki. Programem powinny zainteresować się duże firmy oraz takie, które swoją działalność opierają na innowacyjnych rozwiązaniach. Dużą szansę na dotację mają te podmioty, które wspólnie z jednostkami naukowo-badawczymi chcą prowadzić badania, a następnie wdrażać i wykorzystywać komercyjnie ich wyniki. Dotacje będzie można przeznaczyć na dofinansowanie nowych inwestycji zarówno w przedsiębiorstwach produkcyjnych, jak i usługowych.

Konstrukcja programu przewiduje w priorytecie pierwszym dofinansowanie projektów badawczych realizowanych zarówno przez samych przedsiębiorców, jak i we współpracy z naukowcami. Kontynuację stanowi priorytet czwarty, przewidujący na przykład w działaniu 4.1. PO IG dotacje na wdrożenie w przedsiębiorstwie wyników badań dofinansowanych w ramach priorytetu pierwszego.

Z kolei działanie 4.4. PO IG - Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym - dotyczy bezpośredniego wsparcia firm. Na dofinansowanie mogą liczyć wyłącznie inwestycje charakteryzujące się innowacyjnością. W praktyce oznacza to wdrożenie własnych lub nabytych nowoczesnych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych. Muszą one spełniać podstawowe kryterium - nie mogą być w Polsce stosowane dłużej niż 30 miesięcy. Działanie nakłada dodatkowo ograniczenie co do wartości inwestycji - od 2 do 50 mln euro. Rozdziałem dotacji zajmować się będzie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Pod pojęciem nowych rozwiązań technologicznych kryje się m.in. zakup środków trwałych, np. takich, które redukują szkodliwe oddziaływanie na środowisko naturalne. Dofinansowanie może dotyczyć także zakupu wartości niematerialnych i prawnych sprzyjających unowocześnieniu stosowanych w firmie rozwiązań organizacyjnych.

Bardzo istotną zmianą w stosunku do programów z lat 2004 - 2006 jest to, że przedsiębiorca składając jeden wniosek, ma możliwość pozyskania nie tylko dotacji na inwestycję, ale także na szkolenia lub doradztwo. Projekt szkoleniowy czy doradczy musi jednak być ściśle powiązany z planowaną inwestycją. Może dotyczyć np. przeszkolenia personelu z obsługi technologii kupionej dzięki dotacji.

Podobnie jak przy dotacjach z programów regionalnych, także w PO IG maksymalny pułap wsparcia zależy od regionu, w którym realizowana będzie inwestycja, oraz od wielkości przedsiębiorstwa.

Dotacja może pokryć:

> dla małych przedsiębiorstw - do 70 proc. kosztów kwalifikowanych,

> dla średnich przedsiębiorstw - do 60 proc. kosztów kwalifikowanych,

> dla dużych przedsiębiorstw - do 50 proc. kosztów kwalifikowanych.

Podobnie jak w programach regionalnych proces składania aplikacji - według ostatnich zapowiedzi Ministerstwa Gospodarki - będzie dwustopniowy. Zarysy projektów, zawierające najważniejsze informacje o planowanej inwestycji, będą oceniane przez przeszkolonych przez PARP promotorów projektów. Jeśli przedsięwzięcie będzie spełniało podstawowe kryteria, promotor zaakceptuje projekt. To pozwoli przedsiębiorcy rozpocząć inwestycję. Kolejnym etapem będzie przygotowanie pełnej dokumentacji. Jeśli przejdzie ona pozytywnie weryfikację formalną i merytoryczną, przedsiębiorca podpisze umowę o dofinansowanie. Dopiero ona gwarantuje prawo do ubiegania się później o refundację wydatków. Wcześniej bowiem przedsiębiorca realizuje inwestycję na własne ryzyko.

Oprócz bezpośrednich dotacji inwestycyjnych program Innowacyjna Gospodarka przewiduje także inne formy wsparcia dla przedsiębiorstw, także tych, które dopiero rozpoczynają działalność. Będzie to robione w ramach działania 3.1. PO IG - Inicjowanie działalności innowacyjnej.

Bezpośrednim beneficjentem tej pomocy będą inkubatory przedsiębiorczości, parki naukowo-technologiczne, centra transferu technologii i innowacji. Otrzymają one dwojakie wsparcie. W pierwszej kolejności będą to dotacje na tzw. inkubację potencjalnych przedsiębiorców. Chodzi o finansowanie poszukiwania, oceny i wyboru innowacyjnych pomysłów. Jeśli okaże się, że mają one szanse na rynkowy sukces, inkubator obejmie udziały w powstającym innowacyjnym przedsiębiorstwie. Co istotne, tym wsparciem mogą być objęte jedynie podmioty, które przeszły okres inkubacji. Dzięki pośredniemu wsparciu młode firmy, które najczęściej mają kłopoty z finansowaniem swojej działalności, zdobędą kapitał na rozwój.

[ramka]

W latach 2007 - 2013 nastąpi zdecydowana decentralizacja rozdzielania funduszy europejskich. Tylko duże inwestycje powyżej 2 mln euro będą objęte scentralizowaną oceną przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości i Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. W pozostałych przypadkach pieniądze będą rozdzielać urzędy marszałkowskie według indywidualnych kryteriów ustalonych dla poszczególnych województw. Niestety, wiąże się to z pewnym niebezpieczeństwem, że zasady udzielania wsparcia będą indywidualnie interpretowane przez urzędników. Obawy te są uzasadnione, ponieważ w latach 2004 - 2006 w poszczególnych województwach pojawiały się skrajnie różne interpretacje kwalifikowalności podobnych projektów wspieranych w ramach tego samego działania. Przygotowywane projekty regionalnych programów operacyjnych powinny być skrupulatnie sprawdzone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i ujednolicone co do kryteriów kwalifikowalności oraz oceny projektów. W przeciwnym razie może się okazać, że przez brak koordynacji i nadmierną decentralizację niektórzy przedsiębiorcy zostaną wykluczeni z możliwości skutecznego ubiegania się o wsparcie.

[/ramka]