Reklama

Czym powinna kierować się rada gminy udzielając wotum zaufania?

Dopuszczalna jest sytuacja w której wójt otrzyma wotum zaufania i nie otrzyma absolutorium albo odwrotnie.

Publikacja: 23.07.2019 07:00

Czym powinna kierować się rada gminy udzielając wotum zaufania?

Foto: Adobe Stock

Reklama

Na czerwcowych sesjach radni jednostek samorządu terytorialnego pierwszy raz w historii głosowali nad udzieleniem wotum zaufania wójtom, starostom i marszałkom województw. O ile na poziomie powiatów i województw głosowania takie były bezproblemowe z uwagi na zależność organu wykonawczego od rady, to na poziomie gmin dochodziło do sytuacji w których wójt nie otrzymał wotum zaufania od rady.

Czytaj także: Do końca maja wójt przedstawia raport o stanie gminy

Absolutorium i wotum zaufania

Bezpośrednia łączność polityczna między wójtem i radą gminy została zerwana w 2002 r. wraz z wprowadzeniem powszechnych wyborów organu wykonawczego gminy. Tymczasem wprowadzenie instytucji wotum zaufania, którego dwukrotne nieudzielenie może skutkować rozpisaniem referendum w sprawie odwołania włodarza przywraca taką zależność.

Obecnie wójt zależny jest od rady w kwestii wotum zaufania i absolutorium za wykonanie budżetu. Stąd powstaje problem na ile obie te instytucje mają tożsamy charakter i czy dopuszczalna jest sytuacja w której wójt dostaje absolutorium ale nie jest mu udzielane wotum zaufania lub odwrotnie.

Absolutorium jest instytucją powiązaną ściśle z procedurą budżetową. Jest wyrazem akceptacji rady gminy dla sposobu wykonania budżetu w poprzednim roku przez wójta. Wiąże się ono z odpowiedzialnością jaką ponosi wójt z tytułu prowadzenia gospodarki finansowej gminy. Szczegółowy tryb postępowania w sprawie podjęcia takiej uchwały został ujęty w przepisach ustawy o finansach publicznych. Zakres informacji jakie rada gminy powinna uwzględnić w związku z podjęciem takiej uchwały został określony w art. 271 u.f.p. i obejmuje:

Reklama

- sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

- sprawozdanie finansowe;

- sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 268 u.f.p.;

- opinię regionalnej izby obrachunkowej, o której mowa w art. 270 ust. 2 u.f.p.;

- informację o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego;

- stanowisko komisji rewizyjnej.

Reklama

Wotum zaufania jest ustosunkowaniem się rady gminy do informacji przedstawionych przez wójta w raporcie o stanie gminy, który obejmuje podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Ustawa o samorządzie gminnym dopuszcza ustanowienie szczegółowych wymogów odnoszących się do treści raportu w uchwale rady będącej aktem prawa miejscowego.

Oświadczenie woli rady gminy

Zarówno absolutorium jak i wotum zaufania są wyrażane przez radę gminy w formie uchwał. Należy zaznaczyć, że takie uchwały nie mają charakteru aktów prawa miejscowego – nie zawierają generalnych i abstrakcyjnych norm prawnych. Można powiedzieć, że są one swoistymi oświadczeniami woli rady gminy. Prawodawca powiązał szczególne skutki prawne z sytuacjami w których rada gminy nie wyraziła wobec wójta wotum zaufania lub nie udzieliła absolutorium albo nie podjęła uchwały w takim przedmiocie. Takie stanowisko rady gminy inicjuje procedurę mającą na celu odwołanie wójta poprzez referendum lokalne.

Związek między absolutorium i wotum zaufania można wskazać tylko w treści art. 28aa ust. 4 zgodnie z którym raport jest rozpatrywany na tej samej sesji, co absolutorium. Zgodnie z u.s.g. raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności i dopiero po ewentualnym podjęciu uchwały w sprawie udzielenia wotum zaufania procedowane jest absolutorium.

W obecnym stanie prawnym brak jest przesłanek do postawienia tezy, że istnieje funkcjonalny związek między udzieleniem wójtowi absolutorium i wotum zaufania. Rada gminy wyrażając swoje stanowisko w jednej z tych spraw nie jest związana swoim rozstrzygnięciem i w oparciu o pierwsze stanowisko nie musi rozstrzygać w przedmiocie drugiego. Dopuszczalna jest sytuacja w której wójt otrzyma wotum zaufania i nie otrzyma absolutorium albo odwrotnie. Należy podkreślić, że inny jest zakres informacji zawartych we wniosku o udzielenie absolutorium i inny w raporcie o stanie gminy. Jakkolwiek materie w takich dokumentach mogą na siebie częściowo nachodzić nie oznacza to, że odpowiednie uchwały mają tożsamy charakter. Udzielenie wotum zaufania nie jest zależne od informacji przedstawionych w raporcie, jest ono niewątpliwie wyrazem akceptacji organu stanowiącego dla obecnego stanu rzeczy, wniosku wynikających z debaty nad takim dokumentem i propozycji dalszych działań przedstawionych przez wójta. Stąd nie można zgodzić się ze stwierdzeniem przedstawianym przez wójtów, którzy wotum zaufania nie otrzymali, że głosowanie w tej sprawie dotyczy „organu" a nie samej osoby sprawującej urząd.

podstawa prawna: ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 506)

podstawa prawna: ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 869)