Gauguin - twórca swego mitu

Prowokacyjny sposób życia Paula Gauguina, nonkonformizm ideowy, ale i jego sztuka stworzyły mit artysty wyklętego, niezrozumianego, samotnie pracującego z dala od świata zachodnich wartości, mit najbardziej znaczący i najtrwalszy w sztuce XX wieku.

Aktualizacja: 27.04.2011 19:03 Publikacja: 27.04.2011 18:34

Paul Gauguin

Paul Gauguin

Foto: Art&Business

Red

Życie Gauguina to gotowy filmowy scenariusz. Scena pierwsza: Poznaemy bohatera. To makler giełdowy, który czuje się nieszczęśliwy w urzędniczym kieracie. Amatorsko maluje i rzeźbi.

Art&Business na Facebooku

Zawiązanie akcji: Pasja naszego bohatera stopniowo pochłania coraz więcej czasu. Staje się to przyczyną rodzinnych kłótni. I wreszcie zwrot akcji: Bohater porzuca dotychczasowe zajęcia i wyjeżdża na Tahiti. Tam, zafascynowany prostym życiem tubylców, odnajduje inspiracje i tworzy dzieła, które przejdą do historii malarstwa, a jego samego uczynią nieśmiertelnym.

Przeszło sto lat po tych wydarzeniach w National Gallery of Art w Waszyngtonie otwiera się wystawa „Gauguin: Maker of Myth". Po obszernej prezentacji w londyńskiej Tate Modern, po licznych publikacjach i filmach na temat artysty może się wydawać, że sylwetka i twórczość Gauguina należą do przebadanych. Po co więc znów pokazywać światu jego obrazy, rysunki, rzeźby? Czego nowego możemy się z nich dowiedzieć? Autorki wystawy – Belindę Thomson  i Christine Riding – interesuje nie tylko dzieło Gauguina i jego życiorys. Ekspozycja ukazuje przede wszystkim, jak to zostało określone w katalogu – „strategie narracyjne" Gauguina. Prezentuje artystę pracującego nad wykreowaniem swojego wizerunku i doprowadzającego w efekcie do tak skutecznego zmitologizowania własnej osoby, że mitowi temu uległa większość mu współczesnych i następne pokolenia. Wystawa stara się ukazać, jak w zmieniającym się świecie kolonializmu ostatniej ćwierci XIX wieku Gauguin, odwołując się do zagadnień religii, kultury i tradycji, stworzył wizerunek artysty jako odnowiciela sztuki.

Zapaść finansowa na paryskiej giełdzie w początkach lat 80. XIX stulecia sprawiła, że Gauguin utracił pewne źródło utrzymania. Paradoksalnie to wydarzenie pomogło mu dokonać prawdopodobnie najważniejszego życiowego wyboru – makler porzuca dotychczasowe zajęcie, dla niego liczy się już tylko sztuka. Zaprzyjaźnia się z tworzącym się wówczas środowiskiem impresjonistów. Szczególnie blisko jest z Camillem Pissarrem, wspólnie wystawiają swoje prace. Po kilku latach Gauguin zaczyna odchodzić od sposobu malowania sensualistycznego i opartego na bezpośredniej obserwacji świata. Eksperymentuje z ceramiką. „Wazon w formie głowy" (1889) jest de facto autoportretem artysty z zamkniętymi powiekami i strużkami czerwonej krwi spływającymi po twarzy.

Gauguin sięgnął tu po znane i chętnie powtarzane w końcu XIX stulecia wyobrażenia głowy św. Jana Chrzciciela. To prowokacja artysty, który uzurpuje sobie prawo przynależne męczennikom i jednocześnie to jego deklaracja nieustępliwej walki o prawdę w sztuce, aż do utraty życia. Megalomańskie? Być może, ale Gauguin znał swoją wartość. W liście do żony z marca 1892 roku napisał: „Jestem artystą, masz rację, jestem wielkim artystą, wiem o tym. Jestem nim również z powodu wszystkich cierpień, które musiałem znosić, aby podążyć swą drogą. Gdyby tak nie było, uznałbym się za bandytę. Czym dla wielu w rzeczywistości jestem". Do wrogości wobec siebie trochę prowokował. Lubił malować autoportrety, które konserwatystów musiały razić: z aureolą, z ukrzyżowanym Zbawicielem, sobą jako Chrystusem w Ogrodzie Oliwnym czy „Żydem wiecznym tułaczem".

 

Poleca www.abbeyhouse.pl

Rzeźba
Rzeźby Abakanowicz wkroczyły na Wawel. Jej drapieżne ptaki nurkują wśród drzew
Materiał Promocyjny
Bank Pekao S.A. uruchomił nową usługę doradztwa inwestycyjnego
Rzeźba
Salvador Dalí : Rzeźby mistrza surrealizmu
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Materiał Promocyjny
Cyberprzestępczy biznes coraz bardziej profesjonalny. Jak ochronić firmę
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Materiał Promocyjny
Pogodny dzień. Wiatr we włosach. Dookoła woda po horyzont