Ile potrącić, ile wypłacić pracownikowi

Jest sprzeczność między przepisami. Efekt: pracodawcy nie wiedzą, jaką dokładnie kwotę, wolną od potrąceń, mają wypłacić pracownikom. Potrącą za dużo, narażą się pracownikowi, potrącą za mało - ani chybi popadną w konflikt z komornikiem

Aktualizacja: 10.01.2007 12:51 Publikacja: 10.01.2007 00:01

O tym, ile pracodawca może w 2007 r. ująć z pensji pracownika, pisaliśmy w DF tydzień temu. Wyliczyliśmy, że potrącając sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych, inne niż świadczenia alimentacyjne, pracodawca musi zostawić pracownikowi minimum 684,71 zł. Zaraz po tym artykule odezwali się czytelnicy, których zdaniem kwota ta wynosi 675,40 zł.

My obliczyliśmy kwotę wolną zgodnie z art.87§1 kodeksu pracy. Innymi słowy wzięliśmy pod uwagę wynagrodzenie minimalne (w 2007r. jest to 936 zł) i odliczyliśmy - tak jak nakazuje art.87§1 k.p. -składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie uwzględniliśmy składki na ubezpieczenie zdrowotne, bo wspomniany przepis kodeksu pracy nie mówi słowem o tej składce (składka na ubezpieczenie zdrowotne nie należy do składek na ubezpieczenia społeczne).

Z kolei czytelnicy postąpili tak, jak czynią to w praktyce: od kwoty minimalnego wynagrodzenia (936 zł) odliczyli nie tylko składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, ale też kwotę składki zdrowotnej. A ponieważ nie całą składkę zdrowotną można odliczyć od podatku, więc tę część, której nie da się odjąć, pobrali z wynagrodzenia pracownika. O tyle więc mniejszą kwotę (9,31 zł) pracownik powinien dostać od pracodawcy.

Nie można powiedzieć, by ktokolwiek w tych wyliczeniach popełnił błąd.

Winić można tylko ustawodawcę, który w art. 87§ 1 k.p. nie przewidział, że części składki zdrowotnej nie da się odliczyć od zaliczki na podatek i pracodawca musi ją potrącić od dochodu pracownika.

Najlepiej widać to, gdy pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie, a więc właśnie takie, na podstawie którego należy liczyć kwotę wolną od potrąceń.

Pracownik jest zatrudniony na cały etat z wynagrodzeniem 936 zł. Zanim pracodawca dokona potrąceń, musi najpierw wyliczyć wynagrodzenie netto.

- Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 936 zł- składka emerytalna (9,76 proc.): 91,35 zł -składka rentowa (6,5 proc.): 60,84 zł-składka chorobowa (2,45 proc.): 22,93 zł

- Razem składki na ubezpieczenia społeczne: 175,12 zł

- Podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 936 zł - 175,12 zł = 760,88 zł

- Składka zdrowotna do pobrania z wynagrodzenia: 760,88 zł x 9 proc. = 68,48 zł

- Składka zdrowotna odliczana od podatku: 760,88 zł x 7,75 proc. = 58,97 zł

- Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym: 936 zł -(108,50 zł + 175,12 zł) = 652,38 zł, po zaokrągleniu 652 zł

- Kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek: 572,54 zł : 12 miesięcy = 47,71 zł miesięcznie

- Zaliczka na podatek: (652zł x19 proc.) - 47,71 zł = 76,17 zł

- Zaliczka na podatek po odliczeniu składki zdrowotnej: 76,17 zł - 58,97 zł = 17,20 zł, po zaokrągleniu 17 zł

- Wynagrodzenie netto : 936 zł - (175,12 zł + 68,48 zł + 17 zł) = 675,40 zł

Pracownik otrzyma więc na rękę 675,40 zł.

Chcąc być w zgodzie z art. 87 §1 k.p., musimy obliczyć kwotę wolną winny sposób.

- Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 936zł- składka emerytalna (9,76 proc.): 91,35 zł - składka rentowa (6,5 proc.): 60,84zł- składka chorobowa (2,45 proc.): 22,93zł

- Razem składki na ubezpieczenia społeczne: 175,12 zł

- Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym: 936zł - (108,50 zł + 175,12 zł) = 652,38zł, po zaokrągleniu 652zł

- Kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek: 572,54 zł : 12 miesięcy = 47,71 zł miesięcznie

- Zaliczka na podatek: (652 zł x 19 proc.) - 47,71 zł =76,17 zł

- Kwota wolna od potrąceń: 936 zł - (175,12 zł + 76,17 zł) = 684,71 zł

Z prostych wyliczeń wynika, że gdy pracownik zarabia miesięcznie 936zł brutto, to na rękę, po odliczeniu wszystkich składek i zaliczki na podatek, dostaje 675,40 zł. Nawet więc bez żadnych potrąceń widać, że to mniej niż 684,71 zł, które nakazuje zostawić zatrudnionemu kodeks pracy.

- Jaką więc kwotę mam zostawić pracownikowi, który zarabia u mnie minimalne wynagrodzenie, czy 675,40 zł, czy 684,71 zł? -pyta czytelnik DF.

Naszym zdaniem pracownikowi, który zarabia minimalne wynagrodzenie, pracodawca musi wypłacić 675,40 zł. Więcej nie może, bo postąpiłby niezgodnie z przepisami. Te bowiem nakazują mu (jako płatnikowi) odprowadzić 9-procentową składkę zdrowotną, lecz pozwalają odliczyć od zaliczki na podatek tylko 7,75 proc.

- Czy w takim razie wszystkim pozostałym pracownikom, zarabiającym więcej niż minimalne wynagrodzenie, mam również wypłacić na rękę 675,40 zł? - pyta czytelnik DF.

Tu rzeczywiście jest problem. Bo jeśli pracodawca ustali, że dla wszystkich pracowników kwota wolna od potrąceń wynosi 675,40zł, to postąpi sprawiedliwie wobec wszystkich zatrudnionych, ale... niezgodnie z art. 87§ 1 k.p. Musi się więc liczyć z tym, że niezadowolony pracownik zażąda takiej kwoty, jaka wynika z tego przepisu.

Jednak wypłacając pracownikowi 684,71 zł, pracodawca może narazić się na konflikt z komornikiem ściągającym z wynagrodzenia pracownika należności inne niż alimentacyjne. Komornik bowiem, zainteresowany ściągnięciem sum wynikających z tytułów egzekucyjnych, może upierać się, że pracownikowi nie powinno zostać więcej niż 675,40zł.

Mimo to, naszym zdaniem, pracodawca powinien wypłacić pracownikowi 684,71 zł (jeśli tylko pozwala mu na to wysokość wynagrodzenia), bo tylko taka kwota wolna od potrąceń wynika z art. 87§ 1 k.p.

Oczywiście kwota wolna od potrąceń to niejedyne ograniczenie, którego musi pilnować pracodawca.

Kodeks pracy wskazuje także, jaka maksymalnie część wynagrodzenia może zostać przeznaczona na potrącenia (czasem są to 3/5 wynagrodzenia, czasami tylko jego połowa).

Gdy z wynagrodzenia ściągane są:

- świadczenia alimentacyjne, to potrącenia mogą sięgać maksymalnie 3/5 wynagrodzenia,

- inne należności lub potrącane są zaliczki pieniężne, to potrącenia mogą sięgać maksymalnie połowy wynagrodzenia. Tak wynika z art. 87 § 3 k.p.

Tu zresztą też pojawia się problem, jakie wynagrodzenie brać pod uwagę - czy po odliczeniu składki zdrowotnej, czy przed.

Z kodeksu pracy wynika, że dla obliczenia dopuszczalnej kwoty potrącenia również bierzemy pod uwagę wynagrodzenie za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 87 § 1 k.p.). Ani słowa o składce zdrowotnej. To kolejny przykład niespójności przepisów k.p. z innymi przepisami.

Pracownik zarabia miesięcznie 1200 zł brutto. Pracodawca potrąca mu inne należności niż świadczenia alimentacyjne, lecz również wynikające z tytułów egzekucyjnych. Aby ustalić, jaką kwotę pracodawca może potrącić z wynagrodzenia pracownika, musimy najpierw obliczyć wynagrodzenie netto.

- Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 1200zł- składka emerytalna (9,76 proc.): 117,12 zł - składka rentowa (6,5 proc.): 78zł- składka chorobowa (2,45 proc.): 29,40zł

- Razem składki na ubezpieczenia społeczne: 224,52 zł

- Podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 1200 zł - 224,52 zł = 975,48zł

- Składka zdrowotna do pobrania z wynagrodzenia: 975,48 zł x9 proc. =87,80 zł

- Składka zdrowotna odliczana od podatku: 975,48 zł x 7,75 proc. = 75,60 zł

- Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym: 1200zł -(108,50zł +224,52 zł) = 866,98zł, po zaokrągleniu 867zł

- Kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek: 572,54 zł : 12 miesięcy = 47,71 zł miesięcznie

- Zaliczka na podatek: (867 zł x19 proc.) - 47,71 zł = 117,02 zł

- Zaliczka na podatek po odliczeniu składki zdrowotnej: 117,02 zł - 75,60 zł = 41,42 zł, po zaokrągleniu 41 zł

- Wynagrodzenie netto: 1200 zł - (224,52 zł + 87,80 zł + 41 zł) = 846,68zł

Skoro w 2007 r. kwota wolna od potrąceń wynosi 684,71 zł, to pracodawca może potrącić pracownikowi 161,97 zł = (846,68 zł - 684,71 zł).

Sprawdźmy jeszcze, czy kwota ta mieści się w dopuszczalnej kwocie potrącenia. W tym wypadku wyznacza ją połowa wynagrodzenia (art. 87 § 3 pkt 2 k.p.) po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 87 § 1 k.p.):

[1200zł -( 224,52zł + 117,02 zł)] :2 = 429,23zł

Kwota 161,97 zł mieści się w dopuszczalnej kwocie potrącenia 429,23 zł.

O tym, ile pracodawca może w 2007 r. ująć z pensji pracownika, pisaliśmy w DF tydzień temu. Wyliczyliśmy, że potrącając sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych, inne niż świadczenia alimentacyjne, pracodawca musi zostawić pracownikowi minimum 684,71 zł. Zaraz po tym artykule odezwali się czytelnicy, których zdaniem kwota ta wynosi 675,40 zł.

My obliczyliśmy kwotę wolną zgodnie z art.87§1 kodeksu pracy. Innymi słowy wzięliśmy pod uwagę wynagrodzenie minimalne (w 2007r. jest to 936 zł) i odliczyliśmy - tak jak nakazuje art.87§1 k.p. -składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie uwzględniliśmy składki na ubezpieczenie zdrowotne, bo wspomniany przepis kodeksu pracy nie mówi słowem o tej składce (składka na ubezpieczenie zdrowotne nie należy do składek na ubezpieczenia społeczne).

Pozostało 89% artykułu
Sądy i trybunały
„Neosędziowie” muszą odejść, ale nie wszyscy. Adam Bodnar ujawnia plan reformy
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Sądy i trybunały
Referendarz bez taryfy ulgowej? Musi się szybko uczyć
Niepełnosprawni
Tracą ważność orzeczenia o niepełnosprawności. Ważny termin mija we wrześniu
Materiał Promocyjny
Citi Handlowy kontynuuje świetną ofertę dla tych, którzy preferują oszczędzanie na wysoki procent.