Unijne programy ramowe 2014-2020 dla przedsiębiorców i firm

W latach 2014–2020 Komisja Europejska przeznaczy ogromne pieniądze (na sam program „Horyzont 2020" ponad 80 mld euro) na realizację tzw. programów ramowych. Znaczna ich część będzie finansować inwestycje w badania, prace rozwojowe, wprowadzanie innowacji na wszystkich etapach: od badań podstawowych przez pilotaże i linie demonstracyjne aż do etapu wdrożenia.

B+R i pożyczki

Wiele z oferowanych instrumentów skierowanych będzie do przedsiębiorców, którzy wykażą się gotowością nawiązania współpracy z firmami i instytutami badawczo-naukowymi z innych państw europejskich (utworzą specjalne konsorcja). Finansowanie oparte będzie na udzielaniu grantów badawczych na ściśle zdefiniowane projekty i rzeczywiście wymagać będzie dużej innowacyjności. Jednak oprócz tego programy ramowe mają także ułatwić dostęp do finansowania dla europejskich przedsiębiorców, w tym także na realizację mniej zaawansowanych technologicznie projektów. I tylko na to ma pójść ponad 4,5 mld euro.

Ułatwiony dostęp do finansowania oznacza w praktyce prostsze dojście firm do tańszych kredytów, pożyczek, leasingu, poręczeń, a także zaangażowania kapitałowego ze strony funduszy typu venture capital lub aniołów biznesu. Dzięki unijnemu wsparciu pośrednicy finansowi (banki, fundusze pożyczkowe, firmy leasingowe itp.), którzy będą bezpośrednimi odbiorcami pomocy, będą bowiem mieli szansę oferować instrumenty na dłuższy czas, według prostszych procedur, przy zastosowaniu niższego poziomu zabezpieczeń, wymaganiach wkładu własnego czy też mniej restrykcyjnych wymogów dotyczących historii kredytowej.

Bliski horyzont

W okresie 2014–2020 w zakresie programów ramowych mają być realizowane następujące programy szczegółowe:

- Cosme,

- Horyzont 2020,

- EaSI,

- Kreatywna Europa.

Celem programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME – Programme for the Competitiveness of Enterprises and Small and Medium-sized Enterprises) jest przede wszystkim wzmocnienie konkurencyjności i trwałości unijnych firm, szczególnie tych z sektora MSP. Budżet tego programu to ok. 2,3 mld euro, z czego ok. 1,4 mld euro ma zostać przeznaczone na instrumenty finansowe. Dzięki realizacji COSME Europejski Fundusz Inwestycyjny udostępni bezpłatne gwarancje dla instytucji finansowych (banków, firm leasingowych, funduszy poręczeniowych itp.) oferujących produkty finansowe dla małych i średnich przedsiębiorstw. Podział ryzyka powinien spowodować, że instytucje te będą mogły rozszerzyć zakres produktów oraz zaoferować finansowanie dla firm na bardziej korzystnych warunkach: za niższą cenę, przy dłuższym okresie spłaty, z mniejszymi wymogami zabezpieczenia, wkładu własnego itp. Pozwoli to na udostępnienie produktów finansowych także tym przedsiębiorcom, którzy przy braku tego instrumentu finansowego nie mieliby szans na zdobycie niezbędnego finansowania. Warto zaznaczyć, że ten program nie jest tak mocno nastawiony na innowacyjne projekty, badania i rozwój, jak to jest w drugim programie – „Horyzont".

Ten ostatni stanowi narzędzie wdrażania „Unii innowacji", flagowej inicjatywy strategii wzrostu „Europa 2020" mającej na celu zwiększenie konkurencyjności Europy na świecie. W tym przypadku na wsparcie mogą liczyć przedsiębiorcy, jak i sektor naukowo-badawczy. Przy tym chodzi o najbardziej innowacyjne i perspektywiczne pomysły i technologie. Przykładowo mowa tu o realizacji projektów z zakresu:

- technologii informacyjno-komunikacyjnych,

- nano- i biotechnologii,

- zaawansowanych materiałów,

- zaawansowanych technologii produkcji i przetwarzania,

- przemysłu kosmicznego.

Niemniej istnieje dużo polskich firm, które są w stanie sprostać wymogom tego programu i powinny zaangażować się w jego realizację.

Jeśli chodzi o instrumenty finansowe (ułatwiające dostęp do pieniędzy) to w ramach programu „Horyzont 2020" będą to:

- InnovFin Large Projects (pożyczki i gwarancje Europejskiego Banku Inwestycyjnego o wartości od 25 mln euro do 300 mln euro),

- InnovFin MidCap Growth Finance (pożyczki i gwarancje Europejskiego Banku Inwestycyjnego o wartości od 7,5 mln euro do 25 mln euro),

- InnovFin MidCap Guarantee (wsparcie innowacyjnych przedsiębiorstw – do 3 tys. pracowników – w dostępie do finansowania dłużnego o wartości od 7,5 mln euro do 50 mln euro),

- InnovFin SME Guarantee (dostęp do finansowania dla innowacyjnych MSP oraz przedsiębiorstw poniżej 500 zatrudnionych, poszukujących kredytów bądź innych form finansowania o wartości od 25 tys. euro do 7,5 mln euro).

Innowacje społeczne

Programme for Employment and Social Innovation – EaSI – ma służyć realizacji celów UE w zakresie promowania wysokiego poziomu zatrudnienia, gwarantowania odpowiedniej i godnej ochrony socjalnej, zwalczania wykluczenia społecznego i ubóstwa oraz poprawy warunków pracy. Nie wchodząc w szczegóły, a koncentrując się jedynie na wsparciu finansowym, przewiduje on pomoc dla grup w trudnej sytuacji oraz dla mikroprzedsiębiorców i tzw. przedsiębiorczości społecznej. Cele tzw. osi mikrofinansów i przedsiębiorczości społecznej to:

- poprawa dostępu do mikrofinansowania dla przedstawicieli słabszych grup społecznych, w tym osób, które chcą założyć lub rozwinąć swoją działalność, oraz dla mikroprzedsiębiorców,

- budowanie potencjału instytucjonalnego wśród dostawców mikrokredytów,

- wspieranie rozwoju przedsiębiorstw społecznych, w szczególności przez ułatwianie dostępu do źródeł finansowania.

Z kolei „Kreatywna Europa" to program oferujący wsparcie finansowe dla wybranych sektorów: audiowizualnych, kultury i kreatywnych. Program ten będzie zawierał trzy komponenty: MEDIA, KULTURA i część międzysektorową z nowym instrumentem finansowym oferowanym od 2016 r.

Więcej informacji

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wydała broszurę „Programy ramowe UE w perspektywie 2014–2020". Rozdział „Instrumenty finansowe EU – preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców" został przygotowany przez Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE.