NSA: konieczna była pełna korekta VAT

W poniedziałek siedmioosobowy skład Naczelnego Sądu Administracyjnego wydał przełomowy wyrok dla samorządów, które chciały odzyskiwać VAT z okresu sprzed centralizacji rozliczeń. Wynika z niego, że również w okresie przejściowym tylko łączna korekta rozliczeń wszystkich jednostek w gminie otwierała drogę do odliczenia VAT od kosztownych inwestycji.

Sprawa ma charakter historyczny, ale mogła przełożyć się na wielkie kwoty zwrotów. Chodzi o rozliczenia VAT gmin po tym, jak Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie gminy Wrocław (C-276/14) potwierdził, że podatnikiem VAT w samorządzie jest tylko gmina. Ten wyrok, a także orzecznictwo NSA, wywróciły podejście do VAT w gminach, a ostatecznie wymusiły zmiany w przepisach i wprowadzenie centralizacji rozliczeń.

Wcześniej przez wiele lat za odrębnych podatników VAT była uznawana nie tylko gmina, ale także jej jednostki czy zakłady budżetowe.

Obowiązek centralizacji VAT w gminach wszedł w życie 1 stycznia 2017 r., dobrowolnie mogły ten proces zacząć już 1 października 2016 r.

Powstał jednak problem, czy jeszcze wcześniej, tj. przed 1 października 2016 r., jednostka samorządu terytorialnego, która w związku z wyrokiem TSUE chciała skorzystać z prawa do odliczenia, musiała dokonać centralizacji, czyli przygotować korekty rozliczeń podatku łącznie wszystkich swoich jednostek.

W spornej sprawie chodziło o odliczenie podatku naliczonego od wydatków inwestycyjnych poniesionych na budowę basenu miejskiego, przekazanego następnie nieodpłatnie jednostce budżetowej. Gmina chciała skorygować pierwotne rozliczenie, w którym te wydatki nie zostały ujęte, gdyż wcześniej uznawano je za niezwiązane z czynnościami opodatkowanymi gminy.

Fiskus zauważył, że złożona przez gminę korekta deklaracji dokonuje jedynie częściowej i wybiórczej centralizacji rozliczeń. Tymczasem w jego ocenie korekta ta powinna obejmować całość rozliczeń gminy oraz wszystkich jej jednostek organizacyjnych.

Ostatecznie spór o prawo do odliczenia trafił do NSA. Początkowo wątpliwości, czy również przed 1 października 2016 r. gmina, która w związku z wyrokiem TSUE chciała skorzystać z prawa do odliczenia, musiała dokonać centralizacji, miała przesądzić uchwała. Tak się jednak nie stało. W sprawie został za to wydany wyrok w poszerzonym siedmioosobowym składzie.

Co do meritum okazał się on jednak niekorzystny dla gminy. NSA nie zgodził się, że w spornej sprawie prawo gminy do odliczenia VAT związanego z wydatkami poniesionymi na inwestycję przekazaną nieodpłatnie jednostce budżetowej, wykonującej w oparciu o ten składnik czynności opodatkowane mogło być realizowane bez centralizacji wszystkich rozliczeń. Wyrok jest prawomocny.

—Aleksandra Tarka

sygnatura akt: I FSK 1237/17