W Polsce badania naukowe są finansowane z podatku CIT (Corporate Income Tax). Jest to podatek odprowadzany od dochodów spółek i innych osób prawnych, czyli jednostek organizacyjnych.
Funkcjonujący obecnie model przekazywania tych pieniędzy naukowcom przedstawia wiele do życzenia. Pieniądze uzyskują badacze albo w drodze konkursu ofert, albo decyzji administracyjnych, na przykład grantów. Podatnicy CIT często nie są zadowoleni z takiego sposobu dystrybucji, ponieważ w niedostatecznym stopniu wspiera on biznes, przemysł, innowacyjność.
Dlatego polska firma informatyczna Ericpol proponuje wprowadzenie realnej współpracy pomiędzy podmiotami gospodarczymi a jednostkami naukowymi. Powinna ona umożliwiać tym, którzy płacą podatek, decydowanie o sposobie przeznaczenia pieniędzy na badania, aby trafiały tam, gdzie przyniosą pożytek.
Dlatego Ericpol proponuje kierowanie 5 proc. podatku CIT na projekty wybrane przez podmioty gospodarze, a pochodzące z listy projektów zaproponowanych przez jednostki naukowo-badawcze.
Przy tak przyjętych założeniach ok. 40 proc. środków na naukę zostałoby rozdysponowane w nowy sposób, z bezpośrednią korzyścią dla tych, od których pochodzą. Pozostałe 60 proc. byłoby rozdzielane w dotychczasowy sposób, na finansowanie badań podstawowych, które nie mają bezpośredniego przełożenia na rozwój gospodarki, technologii, tworzenie nowych materiałów itp.
Nowy sposób finansowania skłoni biznes i jednostki naukowo-badawcze do współpracy. Biznes będzie zainteresowany jak najlepszym wykorzystaniem pieniędzy, natomiast nauka – ich pozyskaniem. Nie ulegną zmianie wpływy do budżetu ani koszty wynikające z przyznanych dotacji i subwencji. Jedyne, co ulegnie zmianie, to krąg decydentów. W ten sposób wytworzony zostanie realny popyt na badania naukowe. Jeżeli model sprawdzi się w działaniu, można będzie stopniowo zwiększać procent podatku CIT, którym przedsiębiorcy będą mogli bezpośrednio wspierać badania naukowe i – w zależności od sytuacji budżetowej – zwiększać dotacje i subwencje dla nauki albo tylko zmieniać proporcje pomiędzy badaniami wybieranymi przez biznes a badaniami wybieranymi w drodze konkursów wewnątrz środowisk naukowych.
