#RZECZoPRAWIE: Wroński o zmianach w niedozwolonych klauzulach umownych i tajemniczym kliencie

17 kwietnia zmienia się rejestr niedozwolonych klauzul umownych. Stary rejestr ma funkcjonować jeszcze 10 lat. Zmienia się cały system. Do tej pory o abuzywności decydował sąd. Teraz zajmie się tym UOKiK.

- Zmiana wydaje się rewolucyjna. Polega to na tym, że urząd przejmuje pewne kompetencje, które należały do sądu. Na początku będzie działał prezes z urzędu. Natomiast w kolejnym etapie będzie działał sąd na zasadzie kontroli, odwołania Z modelu sadowego przechodzimy na model administracyjno-sądowy. Sąd nada uczestniczy w postępowaniu, ale na etapie odwołania przedsiębiorcy.

Przejmujemy kompetencje, które miał sąd. Zakładamy, ze większością spraw będzie zajmował się UOKiK.

Czy działanie tylko z urzędu będzie dobre?

W poprzednim systemie i prezes z urzędu i każdy konsument i rzecznik mógł wnieść sprawę do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W tym momencie mamy postępowanie z urzędu, natomiast każdy konsument, każda organizacja konsumencka i rzecznik konsumentów ma uprawnienia do złożenia zawiadomienia do prezesa urzędu. Nie wyobrażam sobie, że prezes urzędu mógłby takie zawiadomienie zignorować i nie przeprowadzić postępowania.

Do tej pory był spory problem z osobami, stowarzyszeniami, które zbudowały sobie biznes na klauzulach abuzywnych.

Był to jeden z wątków, które przyczyniły się do nowelizacji i zmiany systemu. Z jednej strony mieliśmy organizacje pseudokonsumenckie, które proponowały ugodę w zamian za wysokie stawki i w zamian aby ta organizacja nie wniosła pozwu do sądu. Wykorzystywały niewiedzę małych i średnich przedsiębiorców.

Z drugiej strony występował pat w orzecznictwie co do skuteczności rejestru. Czy klauzula dotyczy tylko konkretnego przedsiębiorcy, czy też szerzej.

Z trzeciej strony widzieliśmy, że system nie był do końca skuteczny. Czyściliśmy wzorce, ale co z umowami?

Te trzy argumenty były decydujące dla zmian.

Dlaczego stary rejestr będzie obowiązywał jeszcze 10 lat? To dość długo.

Główny argument był taki, ze potrzebujemy zbudowania naszego orzecznictwa, aby nowy system oprzeć na naszych decyzjach. Przedsiębiorcy 17 kwietnia będą mieli się czym kierować . Ma to być dla nich pomoc.

Nowością w przepisach jest tajemniczy klient. Co to jest za osoba i czym się będzie zajmować?

Tajemniczy klient to urzędnik, który weryfikuje jak praktyka przedsiębiorcy wygląda w rzeczywistości. Nie mieliśmy instrumentu weryfikacyjnego w sporze między przedsiębiorcą a klientem.

Taka instytucja jest na co dzień wykorzystywana w biznesie. Przedsiębiorcy sami się kontrolują. Dlatego pomyśleliśmy, że dobrze byłoby mieć taki instrument weryfikacyjny- czyli kolejną płaszczyznę uzyskania dowodów, która potwierdzi, bądź zaprzeczy pewnego rodzaju praktyki. Będzie to urzędnik pod przykryciem, ale nie agent, nie prowokator.

Będzie działał jak zwyczajny klient, zacznie zawierać umowę, rozmowę z przedsiębiorcą, sprzedawcą.

Będziemy weryfikować sprzedaż zarówno towarów i usług – nie ma tu żadnego wyłączenia. Po to by dowiedzieć się czy sprzedawca, usługodawca przekazuje wszystkie informacje, mówi to w sposób adekwatny, wystarczający, zrozumiały, czy nie wprowadza w błąd, nie próbuje sprzedać czegoś innego.