Szwedzki przepis na sukces

Historia Ingvara Kamprada – twórcy Ikei, zaczyna się w niewielkiej wiosce na południu Szwecji, a prowadzi do pierwszej dziesiątki najbogatszych ludzi na świecie według Bloomberga. Jego majątek szacowany jest na ponad 43 miliardy dolarów. Mimo posiadania ogromnej fortuny, ten dziewięćdziesięciolatek jeździ starym Volvo oraz lata klasą ekonomiczną.

Urodzony w 1926 roku Ingvar Kamprad stawiał swoje pierwsze kroki w biznesie już jako pięciolatek. Przedsiębiorczy chłopiec początkowo sprzedawał zapałki, a w niedługim czasie poszerzył swój asortyment o nasiona kwiatów, kartki z życzeniami, ozdoby świąteczne oraz długopisy. Na uwagę zasługuje fakt, że już wtedy zauważył korzyści płynące z kupowania dużej ilości towaru jednocześnie – pozwoliło mu to osiągać zadowalające zyski przy niskiej cenie produktu. Strategia polegająca na kupowaniu dużej ilości materiałów i sprzedawania wyrobów po jak najniższych cenach jest dziś fundamentem modelu biznesowego Ikei.

W wieku siedemnastu lat Kamprad, w nagrodę za dobre wyniki w nauce, dostaje od swojego ojca niewielką sumę pieniędzy. Fundusze te przeznacza na założenie swojego biznesu – w 1943 roku powstaje IKEA. Na tym etapie rozwoju nie ma ona nic wspólnego ze sprzedażą mebli, jednak jest to czas, w którym kształtuje się jej model biznesowy. Firma młodego Kamprada sprzedaje długopisy, portfele, ściereczki czy nylonowe rajstopy, w dalszym ciągu korzystając z założenia polegającego na kupowaniu znacznych ilości towarów i sprzedawaniu ich w niskich cenach. Do lokalnych gazet trafiają pierwsze reklamy ówczesnej IKEI, a cała działalność nabiera rozpędu. Warto zauważyć, że IKEA prowadzi w tym czasie sprzedaż wysyłkową, a Kamprad sam zawozi spakowane zamówienia na pobliską stację kolejową.

Z dzisiejszego punktu widzenia przełomowym momentem był rok 1948.  W roku tym do oferty IKEI wprowadzone zostały meble. Produkowane były one przez rzemieślnika mającego swój zakład nieopodal domu Kamprada. Wprowadzenie mebli do oferty okazało się trafnym pomysłem, co po raz kolejny pozwoliło zwiększyć skalę działalności. Po trzech latach oferta była na tyle szeroka, że przedsiębiorczy Szwed postanowił stworzyć katalog zawierający informacje o produktach. W roku 1951 powstał pierwszy, znany dziś wielu konsumentom, katalog IKEA. Był to kolejny, bardzo ważny krok do zbudowania biznesowego imperium szwedzkiego magnata meblowego. W niedługim czasie po wydaniu pierwszego katalogu powstał pierwszy salon meblowy w Älmhult. Miał on powierzchnię 6700 metrów kwadratowych i był największym salonem meblowym w całej Skandynawii. W tym okresie zaostrzyła się konkurencja między Ikeą a innymi sprzedawcami mebli. Konkurenci namawiali dostawców do bojkotu firmy Kamprada, krytykując rzekomo niską jakość produktów, jednak nie przyniosło to żadnych rezultatów. Konsumenci kierujący się interesem osobistym wybierali tańsze meble. Mocnym ciosem, jaki zadała IKEA swoim konkurentom, było wprowadzenie płaskich pudełek zawierających części do samodzielnego montażu zakupionych mebli. Rozwiązanie to znacznie obniżyło koszty magazynowania oraz transportu towarów. Płaskie pudełka są z całą pewnością znane każdej osobie, która chociaż raz dokonała zakupów w Ikei.

Dalsze lata to czas bardzo szybkiego rozwoju. Na początku lat sześćdziesiątych powstała pierwsza restauracja IKEA. Tanie posiłki do dziś przyciągają rzesze ludzi, z których część decyduje się przy okazji zakupić produkty meblarskie. Lata sześćdziesiąte przyniosły również ekspansję na teren Norwegii oraz powstanie flagowego sklepu IKEA w Sztokholmie. Posiadał on powierzchnię 31 tysięcy metrów kwadratowych oraz  samodzielną powierzchnię magazynową. Koncepcja polegająca na umieszczeniu magazynu oraz sklepu w jednym budynku stała się nieodłącznym elementem modelu biznesowego oraz kolejnym czynnikiem pozwalającym obniżyć koszty działalności.

Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte to okres dalszej ekspansji zagranicznej. IKEA wkracza w tym czasie na rynki większości państw europejskich oraz Stanów Zjednoczonych. Jest to również czas, w którym powstają kultowe meble, takie jak: sofa Klippan, stolik Lack, regał Billy, seria Mammut oraz wiele innych. Na początku nowego stulecia sklepy IKEA powstały również w krajach azjatyckich – Chinach, Indiach i Japonii.

W roku 2000 IKEA rozpoczęła działalność w Rosji. Inwestycja ta stała się bardzo problematyczna ze względu na korupcję i bałagan prawny panujący w tym kraju. Szwedzki gigant meblowy od początku nękany był wieloma sprawami sądowymi oraz karami finansowymi. Jedna z rosyjskich gazet wyliczyła, że przeciwko Ikei toczy się około 500 spraw sądowych. W 2016 roku sąd w Smoleńsku postanowił, że IKEA ma zapłacić ponad 507 mln rubli rosyjskiemu biznesmenowi Konstantemu Ponomarjowowi w związku z toczącym się od dziesięciu lat postępowaniem dotyczącym dostaw energii elektrycznej do sklepu szwedzkiej sieci w St. Petersburgu. Działania rosyjskich władz mogą budzić uzasadnione wątpliwości natury prawnej. Rosja jest jedynym krajem, który dostrzegł tak wiele „nieprawidłowości" w funkcjonowaniu tej firmy. Na terenie Rosji działa 14 salonów meblowych Ikei. W ciągu ostatnich pięciu lat IKEA zapłaciła tam 60 mld rubli podatków.

IKEA posiada 389 salonów meblowych oraz zatrudnia 183 tysiące pracowników w 46 krajach na całym świecie. Jej przychód w 2016 roku wyniósł ponad 36 miliardów euro. Jej model biznesowy dowiódł, że prostota oraz oszczędność mogą stanowić innowację na tyle potężną, aby zdominować globalny rynek. Na pewno wiele osób zastanawia się, czy taki gigant jak IKEA ma jeszcze szanse na wzrost. Odpowiedź na tę wątpliwość może stanowić fakt, że dostęp do salonu meblowego IKEA posiadają ludzie w zaledwie co czwartym państwie na świecie.