Tuzin wyzwań na sześć lat

1. Demografia. By odwrócić zły trend, Polki muszą rodzić przynajmniej po dwoje dzieci. Zachęci je tylko poprawa sytuacji na rynku pracy: proporcjonalnie do liczby dzieci obniżmy składki ZUS po stronie mam i pracodawców.

2. Zmiana modelu biznesowego kraju opartego na niskich płacach. W rozwoju innowacji pomogą miliardy euro z UE, ale potrzebne są też ulgi podatkowe.

3. Finanse publiczne. Kryzys w Europie pokazał, że niepodległość kraju kończy się tam, gdzie zaczyna się nadmierne zadłużenie. Potrzeba barier dla rozrzutności polityków, np. zakazu uchwalania budżetu z deficytem, gdy planowany jest wzrost PKB.

4. Uporządkowanie podatków. Dlaczego farmer mający kilkaset hektarów pól nie płaci podatku dochodowego, choć robi to szwaczka z minimalną pensją? Albo dlaczego ubranka dla dzieci obłożone są 23-proc. VAT, a TV satelitarna i kablówki tylko 8-proc.? Zmniejszmy opodatkowanie pracy, a ciężar danin przesuwajmy ku konsumpcji (przy niższej, ale powszechnej głównej stawce VAT).

5. Porządki w emeryturach. Przywileje górników, sędziów, służb mundurowych i rolników (KRUS) muszą finansować sami zainteresowani i ich pracodawcy.

6. Oszczędzanie na starość. Obecny system nie gwarantuje dużych emerytur, a Polaków do oszczędzania mogą zachęcić tylko ulgi podatkowe.

7. Reforma rynku pracy. Ofensywa umów cywilnoprawnych to skutek wysokich kosztów pracy i przeregulowanego kodeksu pracy. Czas napisać go na nowo. Firmy małe i średnie nie dają etatów, bo nie mogą udźwignąć dużych odpraw i długich wypowiedzeń.

8. Płaca minimalna. Od 2007 r. wzrosła o połowę, choć ceny tylko o 20 proc., a średnia płaca w firmach – o 1/3. Wysoka minimalna sprawia, że firmy w słabych regionach i branżach nie oferują etatów. Dobrobyt pracowników zwiększy tylko konkurencja pracodawców, jak dzieje się na Dolnym Śląsku czy w Wielkopolsce. W Czechach zarabia się średnio ponad 10 proc. więcej niż w Polsce, choć płaca minimalna jest o 1/4 niższa.

9. Przyjęcie euro. Czas przerwać obrzydzanie go Polakom. Bez emocji przeliczmy korzyści (brak ryzyka kursowego, niższe stopy, atrakcyjność dla inwestorów) i zagrożenia (niestabilność eurolandu, brak amortyzatora kursu walutowego i własnej polityki pieniężnej).

10. Imigracja złagodzi demograficzną zapaść. Wiele w „Rzeczpospolitej" piszemy o sprowadzeniu Polaków ze Wschodu. Uchylmy drzwi dla specjalistów z deficytowych zawodów. Zalegalizujmy też popyt Ukraińców i Wietnamczyków. Niech wyjdą z szarej strefy i płacą podatki.

11. Powrót młodych z Zachodu. Politycy wiele obiecywali, ale to biznes próbuje łowić kadry na uczelniach W. Brytanii. To wzór do naśladowania.