W trzecim kwartale 2018 r. liczba cudzoziemców, którzy opłacają w Polsce składki na ubezpieczenia społeczne, czyli pracują legalnie, wzrosła do przeszło 569 tys. – wynika z danych ZUS. Zdecydowaną większość, bo aż 426 tys., stanowią Ukraińcy. Do tego trzeba doliczyć Ukraińców pracujących „na czarno". Szacunki mówią, że w sumie w naszym kraju może ich być nawet grubo ponad milion. Spragniona rąk do pracy polska gospodarka na tym korzysta, ukraińska traci.
Czytaj także: Niemcy zabiorą nam Ukraińców
Ukraina się wyludnia
– Migracja zarobkowa jest jednym z rodzących się problemów dzisiejszej Ukrainy – ostrzegał zastępca szefa Narodowego Banku Ukrainy Dmytro Salogub cytowany przez agencję Bloomberga. Bank zwraca uwagę, że kraj ten pomógł zlikwidować niedobór siły roboczej nie tylko w Polsce, ale też w Czechach i Słowacji. Ale zapotrzebowanie na pracowników ciągle rośnie.
Oficjalne dane ukraińskie pokazują, że od 2015 r. kraj ten opuściło 7 proc. siły roboczej. Liczba ta jest prawdopodobnie jeszcze wyższa, bo Ukraińcy korzystają teraz z ruchu bezwizowego w UE. Według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji już nawet 12 proc. Ukraińców znalazło pracę w innych krajach Europy albo planuje wyjazd w najbliższym czasie. ONZ ocenia, że populacja naszego wschodniego sąsiada spadnie z 44,2 mln do 36,4 mln w 2050 r.
– Tak duża migracja za pracą może stanowić w nadchodzących latach poważne zagrożenie zarówno dla wzrostu gospodarczego (Ukrainy – red.), jak i stabilności cen. Już dziś mamy wiele wolnych miejsc pracy i nie wiemy, w jaki sposób je wypełnimy – mówił Dmytro Salogub.
– Emigracja zarobkowa do Polski ma głównie charakter ekonomiczny. Ludzie chcą w krótkim czasie więcej zarobić, żeby móc utrzymać rodzinę, która zostaje na Ukrainie – mówił w czasie spotkania z polskimi dziennikarzami Vasiliy Voskoboynik, prezes Ukraińskiego Stowarzyszenia Międzynarodowego Zatrudnienia.
Średnia pensja na Ukrainie to nieco ponad 7 tys. hrywien miesięcznie, czyli mniej niż 1 tys. zł. Tymczasem, jak wynika z raportu „Barometr imigracji zarobkowej" za drugie półrocze 2018 r. przygotowanego przez firmę Personnel Service, 60 proc. pracowników z Ukrainy zarabia w Polsce 2,5–3,5 tys. zł netto. Pracowników z tego kraju zatrudnia już co piąta polska firma, a co szósta zamierza ich poszukiwać w ciągu najbliższego roku.
Skąd się wzięły igrzyska rzymskie?
Ruszą na Zachód
– Obcokrajowcy będą nadal wsparciem dla krajowego rynku pracy, jednak potencjał migracyjny Ukrainy wyczerpuje się – ocenili niedawno analitycy PKO BP.
Tymczasem pojawia się widmo odpływu Ukraińców do Niemiec. Być może już na początku przyszłego roku nasi zachodni sąsiedzi szerzej otworzą swój rynek pracy dla pracowników spoza UE. Z badania przeprowadzonego przez Work Service wynika, że z Polski może tam wyjechać nawet 59 proc. Ukraińców.
– To ogromne zagrożenie dla polskiej gospodarki. W ciągu dwóch–trzech miesięcy luka kadrowa urosłaby z 165 tys. do ponad 0,5 mln wakatów – mówi Krzysztof Inglot, prezes agencji zatrudnienia Personnel Service. To negatywnie odbiłoby się na naszym wzroście gospodarczym. – Wywołałoby też gigantyczną presję płacową i przełożyło się na spadek konkurencyjności naszych firm – mówi. Ocenia, że spadek produkcji towarów konsumpcyjnych mógłby sięgnąć 10 proc.
– Większość pracodawców w kraju już dziś boryka się z niedoborem pracowników nie tylko z Polski, ale również z zagranicy. Jeśli szerzej otworzy się dla cudzoziemców niemiecki rynek pracy, większość Ukraińców masowo zatrudnianych dziś w naszych firmach może ruszyć na Zachód – mówi Paweł Wolniewicz, kierownik operacyjny ds. cudzoziemców w Work Service. – W Niemczech będą mogli zarobić legalnie znacznie więcej. Polska nie będzie już dla nich tak atrakcyjna. Pracowników z Ukrainy już teraz podbierają nam Czesi, Słowacy i Węgrzy. Kraje te złagodziły warunki zatrudnienia, oferują lepsze warunki pracy.
Pracodawcy załamują ręce. – Płace w budownictwie szybują, brakuje rąk do pracy. W 2019 r. będzie tylko gorzej, bo Ukraińcy ruszą na Zachód – obawia się Leszek Gołąbiecki, prezes Unibepu.
O desperacji w branży świadczy ruch Budimeksu, który chce zatrudnić 1,1 tys. osób do końca 2019 r. roku i oferuje za pomoc w rekrutacji do 2 tys. zł premii od osoby. – Szacujemy, że 20–25 proc. pracujących w Polsce na budowach to osoby z Ukrainy i Białorusi, bez nich branża nie byłaby sobie w stanie poradzić. Obsługa kontraktów wymaga u nas zatrudniania co roku 700–800 ludzi, bo do automatyzacji czy robotyzacji budownictwa potrzeba nam jeszcze 20 lat – mówił nam w Krynicy prezes Budimeksu Dariusz Blocher.
Paweł Wolniewicz uważa, że ratunkiem może być mocne podwyższenie stawek dla Ukraińców. Konieczne będzie też sięgnięcie po inne nacje. – Realna alternatywa to ciepłe otwarcie się na pracowników z Białorusi – mówi Krzysztof Inglot.
– Nie tylko na pracowników z Białorusi czy Gruzji, ale też Indii, Nepalu czy Bangladeszu. Niestety na razie muszą czekać na pozwolenie na pracę nawet trzy miesiące – wtóruje mu Paweł Wolniewicz.
