Naukowcy od dawna zastanawiają się czemu na niektórych odbiciach dłoni, odbitych na ścianach jaskiń, brakuje przynajmniej jednego segmentu palca. Na przykład, w jednej z jaskiń we Francji znaleziono 231 odbić dłoni, a wśród nich 114 jest pozbawionych przynajmniej jednego palca. Ręce wydają się należeć do różnych ludzi, kobiet, mężczyzn i dzieci. Jako powód podawano użycie jakiegoś języka migowego lub systemu liczenia, inni specjaliści sugerowali wysoki odsetek przypadków odmrożenia, jeszcze inni twierdzili, że, po prostu, jaskiniowcy lubią rysować ręce w różnych pozycjach.
Temu fenomenowi postanowił przyjrzeć się profesor Mark Collard, wraz z zespołem, z Uniwersytetu Simona Frasera w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie. Zbadali oni setki takich obrazów wykonanych, przez paleolitycznych mieszkańców Europy Zachodniej, dziesiątki tysięcy lat temu. Postawili oni inną teorię. Uznali, że palce zostały obcięte celowo jako rytuał religijny lub kulturowy, prawdopodobnie związany z żałobą lub poświęceniem.
Zespól przeanalizował powody amputacji palców w 121 społeczeństwach na całym świecie. Wykluczył rytuały, w których palce są odejmowane po śmierci, ponieważ oznaczałoby to przeniesienie martwego ciała do jaskini, a to wydaje się kłopotliwe. Wykluczyli również rytuały karne czy dotyczące czci. Wszystkie te powody nie pasowały do zarejestrowanych danych. Zamiast tego twierdzą, że bardziej prawdopodobne jest celowe obcinanie palców w ramach żałobnych ceremonii religijnych. Uzasadnia to brak uzależnienia od wieku i płci.
„Religia ludzi, którzy stworzyli tę sztukę, była uważana za animistyczną i angażującą szamanów. Ofiara ma charakter rytualny i jest dokonywana w celu odwołania się do nadprzyrodzonej mocy o pomoc” - mówi Newsweekowi Mark Collard - i dodaje „Amputacja palców była dość powszechnym zachowaniem w wielu regionach w niedawnej przeszłości”. Ponieważ obrzędy miały charakter szamański jest bardzo prawdopodobne, że w trakcie obrzędów uczestnicy przyjmowali substancje zmieniające stan świadomość. Chodziło o uzyskanie poczucia wspólnoty i stworzenie silnej więzi między uczestnikami, ale jednocześnie wiązało się z silnymi emocjami.
Ponieważ większość przypadków amputacji ogranicza się do obcięcia małego palca, etnografowie nie są przekonani do tej hipotezy i wskazują, że część rysunków dłoni sugeruje usunięcie aż czterech palców.
