Wypadki: odszkodowanie także za opiekę rodziny - uchwała SN

Poszkodowany na ciele lub zdrowiu może domagać się odszkodowania za opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez jego bliskich.

Publikacja: 24.07.2020 07:42

Wypadki: odszkodowanie także za opiekę rodziny - uchwała SN

Foto: Adobe Stock

To sedno najnowszej uchwały poszerzonego siedmioosobowego składu Izby Cywilnej SN obradującej od przewodnictwem jej prezesa Dariusza Zawistowskiego.

Uchwała ma doniosłe znaczenie społeczne, gdyż dotyczy częstych sytuacji, kiedy opiekę nad osobą, która doznała uszczerbku na ciele lub zdrowiu, była wykonywana nieodpłatnie przez osoby bliskie.

O rozstrzygnięcie tego problemu wystąpił przed rokiem Rzecznik Finansowy, w ocenie którego rodzinna opieka nad poszkodowanym w wypadku winna być rekompensowana przez zakład ubezpieczeń. Przez lata taki pogląd nie budził wątpliwości, ale w ostatnim czasie poszkodowani zaczęli skarżyć się, że firmy ubezpieczeniowe odmawiają wypłat za tego rodzaju świadczenia – wskazywał w uzasadnieniu pytania Rzecznik Finansowy.

W ocenie rzecznika finansowego taka nieodpłatna opieka nad poszkodowanym świadczona przez członka rodziny czy przez inną osobę np. krewnego, wymaga zrekompensowania. W jego ocenie to uprawnienie poszkodowanego wynika w zasadzie z art. 444 par. 1 kodeksu cywilnego, który stanowi, że naprawienie szkody osobowej (a więc na ciele czy zdrowiu, w tym psychicznym) wynikającej z czynu niedozwolonego (a najczęstszymi przypadkami są wypadki komunikacyjne) obejmuje finansową rekompensatę za poświęcony przez bliskich poszkodowanego czas i wysiłek.

Czytaj też:

SN: ubezpieczyciel zapłaci za opiekę rodziny nad poszkodowanym

Nie budził wątpliwości ani firm ubezpieczeniowych ani sądów, obowiązek wypłaty pełnego odszkodowania za szkody w mieniu z polisy OC sprawcy wypadku. I nie ma znaczenia czy poszkodowany naprawi auto i jakie poniesie w związku z tym koszty, czy zrezygnuje z naprawy powypadkowej i zachowa gotówkę z odszkodowania - zakład ubezpieczeń ma zawsze zrekompensować szkodę, opierając się na rynkowym poziomie cen i usługi. Podobna zasada powinna mieć zastosowanie do szkód osobowych, do opieki nad bliskim - argumentował RF.

Sąd Najwyższy podzielił to stanowisko, wskazując, że wątpliwości Rzecznika nie można rozstrzygnąć przez proste odwołanie się do pojęcia szkody w jej klasycznym rozumieniu. Konieczności korzystania z opieki stanowi szczególnego bowiem rodzaju uszczerbek, zwiększający potrzeby osoby doznającej uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Opieka świadczona nieodpłatnie na rzecz takiego poszkodowanego ma wymierna wartość ekonomiczną. Udzielenie jej nie ma na ceku zmniejszenia zakresu obowiązku odszkodowawczego sprawcy szkody (w praktyce najczęściej firmy ubezpieczeniowej), lecz wynika zazwyczaj z braku środków na pokrycie związanych z nią kosztów.

Sceptycznie na to rozstrzygnięcie patrzy prof. Marcin Orlicki, specjalista od prawa ubezpieczeniowego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. wskazując, że opieka nad poszkodowanym ma też źródło w obowiązkach rodzinnych, która jest nieodpłatna, zatem poszkodowany nie ponosi jej kosztów, dlaczego mają być rekompensowane z polisy.

Sygnatura akt: III CZP 31/19

To sedno najnowszej uchwały poszerzonego siedmioosobowego składu Izby Cywilnej SN obradującej od przewodnictwem jej prezesa Dariusza Zawistowskiego.

Uchwała ma doniosłe znaczenie społeczne, gdyż dotyczy częstych sytuacji, kiedy opiekę nad osobą, która doznała uszczerbku na ciele lub zdrowiu, była wykonywana nieodpłatnie przez osoby bliskie.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego