WHO oszacowała, że niewystarczające spożycie warzyw i owoców powoduje w skali ogólnoświatowej około 14 procent przypadków śmierci na raka żołądka lub jelit, 11 proc. przypadków śmierci z powodu choroby niedokrwiennej serca oraz 9 proc. przypadków śmierci w wyniku udaru. Wg profesora Jana Oszmiańskiego z Wydziału Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, zwiększając spożycie owoców i warzyw oraz otrzymanych z nich soków moglibyśmy zapobiec 19 proc. nowotworów układu trawiennego, 31 proc. przypadkom choroby niedokrwiennej serca oraz 11 proc. zawałów serca.
Jednocześnie w ostatnich latach środowisko naukowe, zajmujące się żywieniem człowieka, coraz większą wagę przywiązuje do roli przeciwutleniaczy, których niekwestionowanym i najbardziej dostępnym źródłem są warzywa i owoce.
Przeciwutleniacze - co to takiego?
Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) to związki, które przeciwdziałają procesom utleniania. Utlenianie jest procesem, bez którego nie byłoby życia, jednak jednym z efektów ubocznych utleniania jest powstawanie tak zwanych wolnych rodników tlenowych, czyli cząsteczek z jednym wolnym elektronem. Cząsteczki te są bardzo niebezpieczne, ponieważ wchodzą w reakcje z białkami, niszczą błony komórkowe, mogą także uszkadzać kwasy nukleinowe RNA i DNA. Na szczęście organizm potrafi samoczynnie walczyć z wolnymi rodnikami dzięki antyoksydantom, które jest w stanie przyswajać razem z pożywieniem. Kluczowe jest jednak stałe dostarczanie organizmowi żywności, która pozwala na wytwarzanie odpowiedniego zapasu antyoksydantów.
Co niebezpiecznie niweluje poziom antyoksydantów w organizmie człowieka? Głównie choroby oraz stres, przebywanie w zadymionych pomieszczeniach, spożywanie wysoko przetworzonej żywności czy zanieczyszczone środowisko, w którym na co dzień żyjemy. Warto pamiętać, że na niekorzystne działanie wolnych rodników szczególnie narażone są dzieci, zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu, ponieważ w ich organizmach nieustannie dochodzi do powstawania nowych komórek. Wolne rodniki mogą zaburzać proces tworzenia nowych zdrowych komórek i tkanek. Właśnie dlatego niezmiernie istotne jest by wszyscy, a w szczególności dzieci, regularnie uzupełniali zapas antyoksydantów. Do najważniejszych antyoksydantów zaliczymy: witaminę A, E i C, beta-karoten, likopen, polifenole, flawonoidy, resweratrol i inne związki roślinne.
Skąd wzięło się zainteresowanie naukowców antyoksydantami? W ciągu ostatnich dwóch dekad naukowcy prowadzili intensywne badania nad różnorodnymi roślinami w poszukiwaniu substancji bioaktywnych o działaniu korzystnym dla człowieka. Niektóre z tych badań doprowadziły do odkrycia przeciwutleniaczy, które mają dobroczynny wpływ na zdrowie.
