Szansa na sukces

Polska Rama Kwalifikacji oraz związany z nią Zintegrowany System Kwalifikacji znacznie ułatwią młodym osobom zdobywanie zawodu oraz kolejnych umiejętności, dadzą możliwość szybkiego dokształcenia się czy przekwalifikowania również dzięki kształceniu pozaformalnemu (kursy, szkolenia) lub nieformalnemu (w pracy, w drodze e-learningu, w internecie). Uczenie się przez całe życie jest szczególnie ważne teraz – ze względu na coraz większą specjalizację poszczególnych zawodów oraz ogrom wiedzy płynącej z różnych źródeł. Nabywając kolejne umiejętności, które przekładają się na możliwość pracy zarobkowej, zmniejszamy bezrobocie, podnosząc jakość życia w Polsce.

Nowy wymiar szkoleń

Obecnie niecałe 5 proc. Polaków bierze udział w szkoleniach i kursach (dane Eurostatu). Główną przyczyną tak niskiego zainteresowania ofertą szkoleniową jest jej niedopasowanie do potrzeb rynku pracy. Zwykły dyplom lub certyfikat nie odzwierciedla nabytych umiejętności, które dla pracodawców wciąż są najważniejsze. Nowy system kwalifikacji określi konkretne rezultaty, jakie ma przynieść kurs czy szkolenie, co stanie się standardem. Dostępna oferta edukacyjna stanie się wiarygodna, interesująca i przede wszystkim adekwatna do oczekiwań przedsiębiorców, co zachęci ich do inwestowania w rozwój kompetencji swoich pracowników.

Pokaż, co potrafisz!

Dzięki zmianom w szkolnictwie zawodowym również osoby posiadające umiejętności nabyte w toku pracy, a niemające formalnie potwierdzonej ścieżki kształcenia, będą mogły przystąpić do tych samych egzaminów zawodowych i zdobyć takie same kwalifikacje jak ktoś, kto uczył się w systemie edukacji formalnej.

Zmiany wpłynęły już na kształt samego egzaminu zawodowego, który umożliwia zdającym potwierdzenie wiedzy i umiejętności z zakresu pojedynczej kwalifikacji, a nie, jak dotychczas – z zakresu całego zawodu.

Po zdaniu egzaminu uczeń lub uczestnik kursu otrzyma świadectwo. Natomiast po zdaniu wszystkich egzaminów przewidzianych w danym zawodzie oraz po ukończeniu szkoły, czyli gdy będzie posiadał wykształcenie ogólne na wymaganym dla danego zawodu poziomie, otrzyma dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe.

Banki: oczekujemy wdrożenia naszych ram

Pierwsza rama sektorowa, opracowana w Polsce, dotyczyła bankowości. Bankowcy uznali, że sami chcą opracować ramę sektorową. Zwłaszcza jeśli rama sektorowa ma stać się częścią publicznej Polskiej Ramy Kwalifikacji i pośrednio Europejskiej Ramy Kwalifikacji, powinna dobrze odzwierciedlać specyfikę branży.

Sektorowa Rama Kwalifikacji dla Sektora Bankowego (SRKB) to tzw. duży obrazek wymagań kwalifikacyjnych dla bankowców, który jest branżową interpretacją wymagań kwalifikacyjnych Polskiej Ramy Kwalifikacji. Porządkuje wymagania na pięciu poziomach PRK – od 3. do 7. Tak jak w Polskiej Ramie Kwalifikacji, wymagania dla bankowców opisane są w kategoriach: wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Oznacza to, że każdy poziom ramy sektorowej informuje, co posiadacz kwalifikacji na tym poziomie powinien wiedzieć, potrafić i jak ma się zachować w swojej roli zawodowej. Dodatkowo, w SRKB wprowadzono krótki opis profilu posiadacza kwalifikacji na każdym poziomie oraz typu stanowiska, na którym kwalifikacje z tego poziomu mogą znaleźć zastosowanie. W ten sposób SRKB jest bardziej przyjazna i łatwiejsza w stosowaniu.

Korzyści i dla banków, i dla klientów

Jak ocenili twórcy ramy, jeśli PRK zostanie prawidłowo wdrożona, to dzięki SKRB nowe kwalifikacje w ich branży zyskają na jakości. Mają być:

Istotne dla ludzi, organizacji i rynku pracy

. Odzwierciedlają bowiem najważniejsze procesy biznesowe i role zawodowe w sektorze, wiążą je ze stanowiskami pracy i umiejętnościami niezbędnymi do realizacji zadań zawodowych;

Przejrzyste (transparentne)

. Dlatego że jasno opisują, co posiadacz określonego dyplomu czy certyfikatu wie, umie, i jak potrafi się zachować w swojej roli zawodowej.

Dzięki temu mogą być szeroko stosowane w różnych procesach zarządzania w banku oraz w komunikowaniu się i współpracy pomiędzy firmą, pracownikiem, klientem oraz organami nadzorczymi;

Rzetelne

, dzięki szczegółowemu opisaniu wymaganych kompetencji i zapewnieniu obiektywnego i adekwatnego do wymagań sposobu sprawdzania kwalifikacji. To buduje zaufanie, niezbędne w sektorze bankowym;

Elastyczne i efektywne oraz dostępne

, ponieważ otwierają możliwość zdobycia kwalifikacji różnymi drogami, w edukacji formalnej, poprzez kursy i szkolenia, ale też poprzez samokształcenie lub doświadczenie (tzw. uczenie się nieformalne). Dzięki temu każdy może dopasować swój czas, nakład pracy i fundusze do potrzeb i możliwości ludzi i organizacji;

Motywujące do uczenia się przez całe życie

. Mają motywować,wspierać i nagradzać stały rozwójzawodowy. Jest to niezbędnez punktu widzenia pracownika,aby utrzymać się na rynku pracy,i z punktu widzenia pracodawcy,aby rozwijać kapitał intelektualnybanku i wzmacniać jego pozycjęrynkową. Na globalizującym sięrynku usług finansowych strategicznymzadaniem polskiego sektorabankowego jest trwałe podnoszeniepotencjału umiejętnościpolskiej kadry jako fundamentukonkurencyjności ludzi i firm narynku międzynarodowym;

Znane, wspierane i stosowane

przez ludzi i organizacje, równieżw wymiarze międzynarodowym.

Rama przynosi korzyści wszystkim uczestnikom systemu bankowego:

Banki będą mogły stosować ramę w wielu procesach zarządzania kadrami: w rekrutacji pracowników, tworzeniu planów szkoleniowych, wyznaczaniu ścieżki kariery. Powinno to ułatwić pracę i ograniczyć koszty.

Pracownicy zyskają czytelny obraz oczekiwań kwalifikacyjnych pracodawcy i jednocześnie, po zdobyciu kwalifikacji, będą mogli wiarygodnie zaprezentować swoje kompetencje w przypadku poszukiwania pracy.

Dzięki przejrzyście opisanym i rzetelnie potwierdzonym kwalifikacjom z przypisanym poziomem SRKB, banki będą mogły łatwiej wykazać zgodność z obowiązującymi regulacjami i przepisami, a organ nadzorczy, czyli Komisja Nadzoru Finansowego, będzie mógł je wykorzystać w swoich działaniach.

Banki uzyskają również nowe narzędzie pokazywania klientom jakości swoich pracowników i jakości świadczonych przez nich usług.

Klienci będą mogli bardziej świadomie dokonywać wyboru instytucji finansowych i doradców.

To wszystko buduje zaufanie i stabilność sektora, niezbędną dla rozwoju gospodarczego i społecznego.

Sektorowa Rama ułatwi tworzenie nowych, spójnych standardów zawodowych przez organizacje branżowe oraz lepiej dopasowanych do potrzeb rynkowych programów szkoleniowych.

– Przejrzystym, rzetelnym kwalifikacjom towarzyszy kodeks etyki i wymóg stałego rozwoju zawodowego. Certyfikat zawodowy staje się narzędziem komunikacji między klientami, pracownikami, firmami i nadzorcami rynku – potwierdza Mariola Szymańska-Koszczyc. – Klienci wiedzą, jakimi kwalifikacjami dysponują obsługujący ich pracownicy. Pracownicy mają czytelny obraz oczekiwań ze strony pracodawców. Firmy zaś mogą być pewne, że inwestując w odpowiednie kwalifikacje pracowników, będą działać w zgodzie z wymaganiami nadzoru. To wizja sektora opartego na umiejętnościach, którą warto wprowadzić w życie – uważa.

SRKB jako źródło dobrej zmiany

Jaka jest SRKB? Jakie są efekty uczenia się, opisujące poszczególne poziomy kwalifikacji?

Wynikają z głównych procesów biznesowych i odnoszą się do kluczowych profili zawodowych sektora.

Odwzorowują najważniejsze potrzeby kwalifikacji w branży.

Są branżową interpretacją uniwersalnych charakterystyk PRK.

Są zebrane w opisy poziomów – tak, aby zapewnić równowagę pomiędzy szczegółowością opisu – dla odzwierciedlenia specyfiki branży – i uogólnieniem – dla objęcia różnorodnych kwalifikacji, jakie mogą znaleźć się na danym poziomie ramy.

W trakcie przygotowań do opracowania SRKB analizie poddano 67 stanowisk pracy w kluczowych obszarach biznesowych, m.in. związane z: obsługą klienta i doradztwem w bankowości detalicznej, bankowości małych i średnich przedsiębiorstw oraz korporacyjnej, ryzykiem, w tym ryzykiem kredytowym, także controllingiem, operacjami dealingowymi, audytem wewnętrznym, zapewnieniem zgodności (compliance), bezpieczeństwem (w tym IT), marketingiem i analizami strategicznymi.

Dla opracowania opisów ramy wykorzystano także tzw. wyznaczniki sektorowe. Są to specyficzne i kluczowe dla branży obszary kompetencji, charakteryzujące kwalifikacje sektora bankowego i odróżniające je od kwalifikacji innych sektorów. Jako zbiór są one reprezentatywne dla całości efektów uczenia się, zawartych w kwalifikacjach sektora bankowego. Na każdym z poziomów SRKB odnaleźć można efekty uczenia się, odnoszące się do każdego z wyznaczników. Narasta natomiast ich złożoność i integracja, tzn. jeden wymagany efekt uczenia się może odnosić się do kilku wyznaczników, np. „Potrafi przygotować rozwiązania dla klientów zewnętrznych i wewnętrznych, w zgodzie z przyjętymi w banku granicami dopuszczalnego ryzyka, z wymogami prawa i standardami bezpieczeństwa, z nastawieniem na podnoszenie jakości i wykorzystaniem dostępnych technologii”.

Zdefiniowano pięć wyznaczników dla efektów uczenia się w sektorze bankowym, tzw. orientacji:

orientacja na rynki finansowe i otoczenie makroekonomiczne;

orientacja na klienta;

orientacja na relację ryzyko/dochód;

orientacja na proces i organizację działalności bankowej;

orientacja na bezpieczeństwo i ład korporacyjny w banku.

– Najważniejsze jest to, iż sektor bankowości uznał, że opracowanie ramy kwalifikacji może przynieść wymierne korzyści i aktywnie włączył się w jej tworzenie. Teraz wszyscy czekamy na to, by ramy zostały wdrożone, w tym, aby ramy sektorowe mogły korzystać z faktu bycia częścią publicznego systemu kwalifikacji. Tylko wówczas dostępny będzie pełen potencjał sektorowych ram – przekonuje kierownik merytoryczna projektu. – Mamy przekonanie, że na tym etapie tworzenia ram zrobiliśmy wszystko, co było możliwe, i najlepiej, jak mogliśmy. Oczywiście, każda rama wymaga monitoringu i aktualizacji. Może i powinna być doskonalona. Jednak teraz najważniejsze jest to, aby, wykonana już przez sektor, wspólna praca została naprawdę wykorzystana. Bo warto – dodaje.

W projekcie tworzenia SRKB uczestniczyli przedstawiciele 17 banków komercyjnych, jednego banku państwowego, dwóch zrzeszeń banków spółdzielczych, jednej organizacji branżowej, trzech firm szkoleniowych, siedmiu wyższych uczelni oraz Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. Partnerem projektu był Związek Banków Polskich.

– SRKB, jak sama nazwa wskazuje, tworzy uporządkowaną strukturę poziomów kwalifikacji. W tym sensie nie zawiera konkretnych kwalifikacji. Służy do przypisania poziomu kwalifikacjom i w ten sposób może prowadzić do stworzenia sektorowej mapy kwalifikacji. Jednocześnie w sektorze bankowym dokonano już pierwszych, nieformalnych rekomendacji poziomów dla konkretnych kwalifikacji, np. Europejski Certyfikat Bankowca, ECB EFCB ma rekomendację 4. poziomu Europejskich Ram Kwalifikacji, a Certyfikowany Doradca Finansowy EFA EFPA – 5. poziomu ERK – dodaje Mariola Szymańska-Koszczyc.

Uważa, że wdrożenie Polskiej Ramy Kwalifikacji jest szansą, którą sektor usług finansowych w Polsce może, powinien i chce wykorzystać. – Jest ważne, aby zaprezentować dorobek kwalifikacyjny sektora i wprowadzić jego najważniejsze kwalifikacje do PRK – podkreśla. – Cechą sektora usług finansowych jest ryzyko. Do stabilnego funkcjonowania potrzebuje on kapitału. Jest to kapitał finansowy, ale także ludzki – intelektualny. Przejrzyste, rzetelnie potwierdzone i stale aktualizowane kwalifikacje są ważnym elementem budowania wiarygodności branży, opartym w dużej mierze na ludziach. To wyzwanie czasu i zobowiązanie wobec przyszłości – dodaje.

Dzisiaj katalog kwalifikacji o charakterze rynkowym dla sektora bankowego to m.in.:

Certyfikat ogólnobankowy ECB EFCB (EBTN/SSKBP) oraz Dyplomowany Pracownik Bankowy (SSKBP),

Certyfikat z zakresu zarządzania ryzykiem (WIB),

Certyfikat Dealera WIB/ACI Polska (WIB/ ACI Polska),

Certyfikat z zakresu controllingu bankowego (WIB),

Certyfikowany Konsultant Finansowy (SSKBP),

Specjalista ds. Analizy Kredytowej (SSKBP),

trzy certyfikaty z zakresu doradztwa finansowego, oparte na standardzie EFPA (European Financial Planning Association).

Warszawski Instytut Bankowości był też koordynatorem unijnego projektu FIRST, w którym uczestniczyły organizacje z 17 krajów UE. Jego efektem było przełożenie Europejskiej Ramy Kwalifikacji (ERK) na język i potrzeby europejskiego sektora usług finansowych. Stworzony został w ten sposób tzw. translator, czyli opis ośmiu poziomów kwalifikacji w tym sektorze, w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji. Projekt FIRST stał się inspiracją i punktem startowym przy tworzeniu sektorowej ramy kwalifikacji dla sektora bankowego w Polsce.

Za modelowy przykład certyfikatu, opisanego efektami uczenia się i zgodnego z zasadami ERK oraz PRK, instytut podaje kwalifikację Certyfikowanego Doradcy Finansowego EFA EFPA. Pierwsze certyfikaty wręczono polskim doradcom finansowym w 2008 r. Dzisiaj ma je ponad 300 profesjonalistów w Polsce i 40 tysięcy w Europie. 

Instytut Badań Edukacyjnych

Jest placówką naukowo-badawczą, zajmującą się wielostronną analizą funkcjonowania i efektywności systemu edukacji w Polsce. Misją Instytutu jest prowadzenie badań, analiz i prac przydatnych w rozwoju polityki i praktyki edukacyjnej.

Placówka zatrudnia ponad 150 badaczy, zajmujących się edukacją: pedagogów, socjologów, psychologów, ekonomistów, politologów i przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Kadra badawcza IBE to specjaliści o rozmaitych doświadczeniach zawodowych, obejmujących również praktykę dydaktyczną, doświadczenie w administracji publicznej czy działalność w organizacjach pozarządowych.

Instytut uczestniczy w realizacji projektów systemowych, współfinansowanych przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz międzynarodowych programów badawczych, m.in.: „Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie”, „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”, „Badanie dotyczące rozwoju metodologii szacowania wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej” (EWD).

www.ibe.edu.pl

www.kwalifikacje.edu.pl

www.fb.com/Kwalifikacjepoeuropejsku

www.youtube.com/user/IbeKrk 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.