Rajd Wenecja-Pekin: Ujguria – kamery, wojsko i normalność

Za naszych czasów też nie było lepiej. Ekstremistów muzułmańskich wśród Ujgurów jest tylu co kot napłakał, ale po 11 września Pekin sprytnie wykorzystał amerykańską krucjatę antyterrorystyczną i przekonał USA do uznania Islamskiego Ruchu Wschodniego Turkiestanu za ugrupowanie terrorystyczne. To w konsekwencji spowodowało, że świat nie patrzy na Xinjiang, jak na Tybet. No i w dodatku Ujgurzy nie mają tak popularnego przywódcy, jakim jest Dalajlama.

Dopóki Xinjiang był tylko zapomnianą przez Boga i świat górzystą i pustynną, mizernie zaludnioną prowincją, Chińczycy zadowalali się dominacją polityczną. Już po drugiej wojnie światowej Chińczyków Han nie było w Ujgurii nawet 4 procent. Ale wkrótce okazało się, że Xinjiang może mieć też poważne znaczenie gospodarcze, bo znajduje się tam prawie połowa chińskich zasobów węgla kamiennego, a pod pustynią Takla Makan spoczywają olbrzymie zasoby ropy naftowej i gazu. W dodatku Chiny cierpią na przeludnienie swych wschodnich prowincji, więc dzisiaj w Ujgurii rdzenni Ujgurzy są już tylko mniejszością narodową. Na wsi stanowią jeszcze zdecydowaną większość, ale miasta są zdecydowanie chińskie. I ciągle napływają tu i zapuszczają korzenie kolejni osiedleńcy. Pekin zachęca ich do tego bez skrupułów. Żeby prawda była jednak pełna – a widzą to też Ujgurzy - nie sposób również odmówić Pekinowi skoku cywilizacyjnego, jaki Ujgurii fundują. Dynamika gospodarcza całego regionu jest szokująca. Beneficjentami nie są tylko Chińczycy. Ofensywa ekonomiczna Pekinu zmienia nawet najmniejsze wioski. Rozwija się kosztem olbrzymich inwestycji gospodarka wodna, powstają elektrownie wodne i zbiorniki retencyjne. To rozwija rolnictwo. Obrzeża Takla Makan wyglądają po raz pierwszy w historii jak gigantyczny zielony pierścień. Irygowane pola oddawane są w dzierżawę na pięćdziesiąt lat, państwo pomaga też w budowie nowoczesnych domów. Asfalt leje się na polne drogi miesiąc później. Chodniki budują już mieszkańcy. Niby w czynie społecznym, ale nawet za taką pracę administracja płaci jakieś pieniądze, bo w szczęśliwość komunistyczną nie wierzą nawet sekretarze partii. W podobnym tempie buduje się nowe miasta przemysłowe. Przedmieścia nawet małych miasteczek zamieniają się w blokowiska wysokościowców, o jakich w Kielcach nikomu się jeszcze nie śniło.

Kiedy przed dekadą byłem w Ujgurii po raz pierwszy, zobaczyłem w wielu miejscach pozbawiony uśmiechu średniowieczny skansen. Dzisiaj nie chcę udawać, iż widzę tylko złe strony chińskiej migracji na zachód. Bo Kaszgaria staje się po prostu nowoczesną, cywilizowaną, coraz zamożniejszą krainą.

W samym Urumczi cieszymy się natomiast różnymi przywilejami „białego człowieka", co po dwóch tygodniach w górach i na pustyni nie jest bez znaczenia. Ciepła woda w kranie, wyprasowana pościel, wygodny fotel i uprzejmy kelner to na naszych wakacjach przyjemna odmiana. Jutro jednak odmyci, odprani, odprasowani wracamy na rajdowy szlak Marco Polo.

Interaktywna mapa jest na stronie www.discover4x4.pl, a więcej zdjęć na stronie www.wenecja-pekin.pl