Droga, która nie jest własnością gminy nie może być zaliczona do dróg gminnych. Podjęcie przez radę gminy uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych wymaga uprzedniego legitymowania się przez gminę prawem własności do gruntów, po których droga taka przebiega. Uchwała, która zalicza do dróg gminnych drogę, która nie jest własnością gminy, narusza w istotny sposób obowiązujące przepisy, co jest podstawą do stwierdzenia nieważności takiej uchwały.
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2016 r. NSA wyjaśnił przy tym, że przepis art. 103 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną stanowiący, że dotychczasowe drogi gminne oraz lokalne miejskie stają się z dniem 1 stycznia 1999 r. drogami gminnymi, w odniesieniu do dróg, o których w nim mowa, ma charakter deklaratoryjny, dostosowawczy, porządkujący i nie stanowi materialnoprawnej podstawy „uwłaszczenia" gminy gruntem stanowiącym drogę gminną. Nabycie własności takiej nieruchomości następuje ze skutkiem na dzień 1 stycznia 1999 r. dopiero w razie wydania przez wojewodę ostatecznej decyzji, o której mowa w art. 73 ust. 3 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administracje publiczną, a art. 103 ust. 2 w związku z art. 73 ust. 3 ww. ustawy dotyczy kwestii odszkodowawczych w sytuacji uwłaszczenia, do którego dochodzi na podstawie art. 73 ust. 3.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym. W styczniu 2015 r. skarżący wezwali Radę miasta stołecznego Warszawy do usunięcia naruszenia prawa w uchwale Nr XXXVII/846/2004 z 16 września 2004 r. w sprawie zaliczenia niektórych dróg w m. st. Warszawie do kategorii dróg gminnych, polegającego na zaliczeniu ulicy L. w Warszawie do kategorii dróg gminnych. Skarżący podnieśli, że uchwała została wydana z naruszeniem przepisów prawa, ponieważ część działek składających się na ulicę L. stanowi ich własność, nie zaś własność gminy. Następnie w lutym 2015 r. współwłaściciele działek złożyli skargę na ww. uchwałę.
Wyrokiem z 3 listopada 2015 r. (sygn. akt VII SA/Wa 590/15) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę współwłaścicieli działek. Zdaniem WSA w obowiązującym stanie prawnym mogą istnieć sytuacje, w których dane drogi będą posiadały prawno- administracyjny przymiot drogi publicznej, pomimo nieprawidłowego stanu prawno- cywilnego gruntów, na których te drogi są zlokalizowane, czyli braku prawa własności do tych gruntów przez właściwe jednostki samorządu terytorialnego. W konsekwencji, zdaniem WSA, legitymowanie się przez gminę prawem własności do gruntów, po których droga taka przebieganie nie jest konieczną przesłanką do skutecznego podjęcia przez radę gminy uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych.
NSA nie podzielił powyższych wywodów sądu I instancji z przyczyn przytoczonych powyżej. Dodatkowo NSA zauważył również, że zaskarżona uchwała z 16 września 2004 r. była już przedmiotem zaskarżenia i wyrokiem WSA w Warszawie z 30 grudnia 2014 r. (sygn. akt VII SA/Wa 1006/14) utrzymanym w mocy przez NSA dnia 3 lipca 2015 r. (sygn. akt I OSK 796/15) stwierdzono jej nieważność w części dotyczącej innej działki stanowiącej część tej samej ulicy L. Pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku NSA z 3 lipca 2015 r. akceptujący stanowisko zajęte przez WSA w Warszawie w wyroku z 30 grudnia 2014 r., z mocy art. 170 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wiązał także w sprawie zakończonej komentowanym wyrokiem z 2 czerwca 2016 r. Skoro w odniesieniu do tej samej uchwały, a nawet w odniesieniu do tej samej ulicy L., sądy administracyjne wyraziły pogląd, według którego, droga, która nie jest własnością gminy nie może być zaliczona do dróg gminnych, to jest to pogląd wiążący. W rezultacie, również w tym aspekcie należało, według NSA, przyjąć, że uchwała, którą zalicza się drogę do dróg gminnych drogę, która nie jest własnością gminy, narusza w istotny sposób art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych.
