Trzyletnie gimnazjum jest obowiązkowe. Zgodnie z rozporządzeniem ministra edukacji narodowej z 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania uczniów do szkół (DzU nr 26, poz. 232) do klasy pierwszej przyjmowani są z urzędu absolwenci szkół podstawowych zamieszkałych w obwodzie danego gimnazjum. Dyrektor na wniosek rodziców może też przyjąć uczniów spoza obwodu, jeśli gimnazjum dysponuje wolnymi miejscami. Musi zatem przyjąć najpierw wszystkie dzieci z rejonu, a dopiero później pozostałe chętne. Nie oznacza to jednak obowiązku chodzenia do gimnazjum rejonowego. Można uczyć się w szkole w innym rejonie lub niepublicznej.
Z konkursu
Gdy liczba chętnych spoza obwodu jest większa niż liczba wolnych miejsc w gimnazjum, kandydaci przyjmowani są na podstawie kryteriów zawartych w statucie szkoły. Szczegółowe warunki można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych placówek. Zwykle jednak kandydaci muszą napisać test lub odbyć rozmowę klasyfikacyjną. Niektóre szkoły organizują także konkurs świadectw.
Wielu rodziców po to, aby dziecko trafiło do wybranego gimnazjum, melduje je w jego rejonie. Dzięki temu musi zostać do niego przyjęte. Informacje o tym, w obwodzie jakiej szkoły mieszka dziecko, można uzyskać w gminie.
Jeśli dane gimnazjum prowadzi oddziały dwujęzyczne, to może przeprowadzić sprawdzian uzdolnień kierunkowych na warunkach ustalonych przez radę pedagogiczną. Takie oddziały prowadzi wiele renomowanych gimnazjów. Dzięki temu nie muszą przyjmować uczniów z rejonu. Trafiają do nich jedynie ci, którzy przejdą selekcyjne sito. Z tym że laureaci konkursów o zasięgu wojewódzkim i ponadwojewódzkim przyjmowani są do wybranego gimnazjum niezależnie od kryteriów wymienionych w statucie szkoły.
Nie tylko rankingi
Wielu rodziców przy wyborze gimnazjum kieruje się rankingami. Jednak nieobecność na liście najlepszych nie musi świadczyć na jego niekorzyść. Fakt, że dana szkoła miała więcej sukcesów w konkursach przedmiotowych nie oznacza, iż ma lepszą atmosferę, jest bezpieczniejsza, a przede wszystkim, że potrafi uczyć słabszych uczniów, akceptuje krnąbrnych itd. Dlatego ważne jest zebranie i przeanalizowanie wielu informacji, w tym tych pochodzących od rodziców uczniów i absolwentów. Jedną z istotnych danych są wyniki, jakie uczniowie osiągają na egzaminie gimnazjalnym. Szkoły rzadko się nimi chwalą. Średni wynik, jaki osiągnęli jej uczniowie, można jednak znaleźć na stronie właściwej okręgowej komisji egzaminacyjnej. Należy jej szukać w zakładce: raporty i sprawozdania. Obok wyników ważna jest także edukacyjna wartość dodana, tzw. EWD. Pokazuje, czy dane gimnazjum jest szkołą sukcesu, tzn. pozwala rozwinąć skrzydła, czy jedynie wspiera i nie przeszkadza. Wiele informacji o szkole można też wyczytać z raportów ewaluacyjnych, czyli analizy szkoły dokonanej przez wizytatorów z kuratorium. Szkoła, zależnie od tego, na jakim poziomie spełnia wymagania resortu edukacji, otrzymuje literki od A do E, przy czym A świadczy o wysokiej jakości.
