Inspekcja Handlowa powołana została 21 września 1950 roku i od początku istnienia w zakresie jej kompetencji znalazła się ochrona praw i interesów konsumentów. Z biegiem lat jej zadania zmieniały się i z pierwotnego usprawniania zaopatrzenia towarowego i obsługi konsumentów Inspekcja Handlowa stała się kluczowym organem w sieci ochrony słabszych uczestników rynku. Obecnie jej kompetencje dotyczą zarówno prowadzenia kontroli przedsiębiorców oraz oferowanych przez nich towarów lub usług, jak i wspierania konsumentów w realizowaniu ich praw.
Działania Inspekcji Handlowej
Obecnie w Polsce funkcjonuje 16 wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej. Inspektorzy sprawdzają jakość produktów oferowanych w handlu, a w przypadku niektórych artykułów nieżywnościowych także czy są bezpieczne dla konsumentów. Najwięcej kontroli odbywa się w placówkach handlu detalicznego. Jednak inspektorzy IH pojawiają się też m.in. w zakładach usługowych, punktach gastronomicznych, na stacjach paliw i targowiskach. Ogółem w ubiegłym roku Inspekcja Handlowa przeprowadziła blisko 21,5 tys. kontroli. - Prowadzenie kontroli produktów i usług oferowanych konsumentom jest podstawowym zadaniem Inspekcji Handlowej. Kontrole o znaczeniu ogólnopolskim i ponadwojewódzkim przeprowadzane są na podstawie planów przygotowanych przez Prezesa UOKiK. Badane są przede wszystkim te grupy produktów, w których prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowości jest szczególnie wysokie – wyjaśnia Dariusz Łomowski, zastępca dyrektora Departamentu Inspekcji Handlowej UOKiK. – Działania Inspekcji są skorelowane z działaniami podejmowanymi przez Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, co w konsekwencji pozwala budować lepsze warunki dla bezpiecznego rynku i podnoszenia poziomu dobrobytu konsumentów – mówi Dorota Karczewska, zastępca Prezesa UOKiK. Poszczególne inspektoraty IH prowadzą też własne kontrole m.in. w oparciu o skargi konsumentów. Na podstawie tych informacji przeprowadzono 2 946 kontroli, z których ponad połowa (58,1 proc.) potwierdziła naruszenia przepisów.
Ponadto Inspekcja Handlowa udziela porad konsumentom i prowadzi mediacje pomiędzy stronami umów konsumenckich. Przy inspektoratach działają także stałe polubowne sądy konsumenckie, w których spór z przedsiębiorcą można rozwiązać szybciej, łatwiej i taniej niż przed sądem powszechnym.
Artykuły żywnościowe
Blisko połowa kontroli przeprowadzonych w zeszłym roku (43,8 proc.) dotyczyła artykułów spożywczych. Łącznie przeprowadzono 8 692 kontrole, sprawdzono 138 517 partii towarów, kwestionując co piątą (19,8 proc.). Zastrzeżenia dotyczyły przede wszystkim nieprawidłowego oznakowania (21 proc. partii), wad jakości (13,9 proc. partii) i terminów przydatności do spożycia (12,3 proc. partii). Zdecydowanie rzadziej stwierdzano niezgodną z deklarowaną zawartość netto (1,2 proc. próbek).
Zastrzeżenia co do jakości handlowej dotyczyły najczęściej ryb i przetworów rybnych (38,3 proc.), masła (29,7 proc.), oliwy z oliwek (15,4 proc.) oraz jaj (14,6 proc.). Natomiast wadliwe oznakowanie inspektorzy IH kwestionowali najczęściej w przypadku sprzedaży lodów i deserów (79,3 proc.) oraz pieczywa (64,7 proc.). Inspekcja Handlowa reaguje także na nowe zjawiska na rynku, czego przykładem są kontrole produktów „domowych" i eko-żywności.