W 2012 r. z tych możliwości skorzystało blisko 15 tys. konsumentów, a łączna wartość sporów rozstrzyganych przez sądy polubowne wyniosła prawie 3 mln zł.
Zaletą polubownych metod rozwiązywania sporu – prowadzonych przez Inspekcję Handlową lub sądu polubownego działającego przy wojewódzkim inspektoracie IH, są przede wszystkim uproszczone procedury, krótkie terminy i niskie opłaty lub ich całkowity brak.
Stały Polubowny Sąd Konsumencki
Stały Polubownym Sąd Konsumencki (SPSK) rozpatruje spory pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem, w związku ze sprzedażą oraz świadczeniem usług, których wartość nie przekracza 10 tys. zł. Tylko sąd w Warszawie nie ma ograniczonej wartości przedmiotu sporu. Sprawę do SPSK może wnieść konsument, przedsiębiorca, organizacja konsumencka oraz miejski lub powiatowy rzecznik konsumentów. Sąd zajmuje się sprawą pod warunkiem, że zgodzą się na to konsument i przedsiębiorca. Rozprawę prowadzą arbitrzy, których zadaniem jest skłonienie stron do zawarcia porozumienia. W jej trakcie głos mogą zabrać obie strony, prezentowane są dowody, a w razie potrzeby także opinie biegłych. Wynikiem jest ugoda lub wyrok, które mają moc wyroku sądu powszechnego i ugody zawieranej przed sądem powszechnym. Strona niezadowolona z wyroku może złożyć skargę do sądu powszechnego o jego uchylenie, natomiast ugoda ma charakter ostateczny. Postępowanie przed sądem polubownym jest bezpłatne, z wyjątkiem ponoszenia kosztów ewentualnej opinii rzeczoznawcy lub biegłego.
Obecnie przy wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej istnieje 16 stałych polubownych sądów konsumenckich oraz 15 ośrodków zamiejscowych na terenie całego kraju. Co roku rozpatrują one tysiące spraw. W 2012 r. wpłynęło 2660 wniosków, a łączna wartość sporów wyniosła 2,8 mln zł. Główne problemy dotyczyły sprzedaży obuwia (ponad 1500 wniosków). Sprawy najczęściej kończyły się ugodą. Na etapie postępowania wstępnego takie rozstrzygnięcie miało miejsce 819 razy, natomiast przed sądem 126 razy. Wyroki sądu częściej kończyły się na korzyść konsumentów. W 937 przypadkach przedsiębiorcy nie zgodzili się na polubowne załatwienie sprawy.
Mediacja
Polubowne załatwienie sprawy możliwe jest również dzięki procedurze mediacji, która może zostać przeprowadzona przez Inspekcję Handlową. Wszczynana jest na wniosek konsumenta lub z urzędu, jeżeli wymaga tego interes słabszego uczestnika rynku. Na taki sposób bezpłatnego załatwienia sporu muszą zgodzić się obie strony. Postępowanie jest bezpłatne.
