Uchwalona w 2005 r. ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym zawiodła pokładane w niej nadzieje. Na jej podstawie nie udało się zrealizować do tej pory żadnego przedsięwzięcia. Zupełnie nie ziściły się zapowiedzi projektodawców ustawy, że pod jej rządami wartość transakcji PPP wynosić będzie w naszym kraju średnio 1,5 mld dolarów rocznie, a oszczędności z tego tytułu dla finansów publicznych sięgną 150 mln dolarów rocznie. Fiasko dotychczasowych rozwiązań skłoniło rząd do prac nad nową ustawą, która ma uprościć proces realizacji inwestycji w formule PPP. Warto, by twórcy nowej regulacji nie zapomnieli o interesujących, a jednocześnie zaskakujących doświadczeniach innych państw.
Wśród krajów członkowskich Unii Europejskiej za lidera PPP uznaje się Wielką Brytanię i realizowany tam model Private Finance Initiative (PFI). Według danych z marca 2008 r. realizowanych jest w tej chwili ponad pół tysiąca projektów PFI. Liczba ta obejmuje m.in. ok. 70 szpitali, blisko setkę projektów edukacyjnych i ponad 40 przedsięwzięć transportowych. Wyniki badań przeprowadzonych przez rządowego audytora (National Audit Office) wykazały, że 81 proc. przeprowadzonych projektów osiągnęło satysfakcjonujący poziom tzw. value for money, czyli optymalną kombinację kosztów i jakości usług w celu zaspokojenia potrzeb użytkownika. Okazało się też, że PFI jest metodą efektywniejszą i korzystniejszą dla sektora publicznego niż tradycyjne zamówienia publiczne. Dowodzi tego fakt, że zaledwie 8 proc. projektów PFI zostało zrealizowanych z opóźnieniem przekraczającym dwa miesiące, podczas gdy przy inwestycjach realizowanych w formule zamówieniowej opóźnienia odnotowano w aż 70 proc. przypadków. Co więcej, ponad 2/3 inwestycji prowadzonych metodą zamówień publicznych wymagało poniesienia dodatkowych, nieplanowanych w budżecie, wydatków, podczas gdy każdy z analizowanych projektów PFI zmieścił się w ustalonych ramach finansowania.
Co zdecydowało o sukcesie Brytyjczyków? Przełom nastąpił pod koniec lat 90., kiedy podjęto kilka ważnych inicjatyw. Utworzono w rządzie specjalną jednostkę doradczą, której celem jest merytoryczne wspomaganie procesu oceny projektów i zawierania umów z partnerami prywatnymi oraz monitorowanie przebiegu projektu. Przyjęto również model standaryzacji umów o realizację projektu. Kluczowe znaczenie nadano także popularyzowaniu nabytych wcześniej doświadczeń przy realizacji przyszłych projektów. Jednocześnie Brytyjczycy uznali, że formuła PFI powinna mieć zastosowanie jedynie w projektach, których wartość przekracza 20 milionów funtów – wiąże się to z wysokimi kosztami transakcyjnymi, które przy mniejszych inwestycjach stają się nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do wartości samej inwestycji. Struktura przedsięwzięcia PFI jest bardziej skomplikowana, wymaga obszerniejszej dokumentacji prawnej, analiz i projekcji finansowych – w konsekwencji jest bardziej kosztowną metodą przygotowania inwestycji niż tradycyjne zamówienia publiczne.Coraz wyżej w czołówce liderów PPP w Europie jest również Irlandia. Irlandzkie PPP ma stosunkowo krótką historię.
W 1998 r. rząd przyjął koncepcję realizacji kilku niewielkich pilotażowych projektów PPP obejmujących budowę pięciu szkół. Początkowo zapotrzebowanie na realizację inwestycji publicznych w tej formule było nieznaczne. Dobra kondycja finansów publicznych i nadwyżki budżetowe pozwalały na finansowanie projektów infrastrukturalnych wyłącznie ze środków publicznych. Kiedy jednak pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia sytuacja budżetowa nieco się pogorszyła, utrudniając generowanie środków na zaspokojenie rosnących potrzeb inwestycyjnych, pojawiło się pole do poszukiwania alternatywnych metod finansowania inwestycji publicznych.Dotychczasowe irlandzkie doświadczenia z partnerstwem publiczno-prywatnym wskazują, że jest to metoda, która była wykorzystywana głównie do prowadzenia inwestycji w infrastrukturę transportową. W latach 2000 – 2006 w formule PPP zrealizowano w sumie 23 proc. wszystkich inwestycji drogowych, 60 proc. projektów w transporcie publicznym na kwotę ponad 380 mln euro oraz blisko 70 proc. inwestycji w gospodarkę odpadami. W kolejnych latach istotną modyfikacją dotychczasowego modelu ma być zwiększenie zaangażowania w projekty obejmujące budowę infrastruktury społecznej: mieszkań, szkół, placówek medycznych.
Wśród państw Unii za lidera PPP uznaje się Wielką Brytanię. Realizowanych jest w tej chwili ponad pół tysiąca projektów. W tym szpitale i przedsięwzięcia transportowe
