Czy urzędnik służby cywilnej musi zgodzić się na przeniesienie

- Pracodawca zdecydował przenieść urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie. Zdaniem urzędnika jego przeniesienie nie jest niczym uzasadnione. Czy faktycznie dyrektor generalny może dowolnie przesuwać urzędników ze stanowiska na stanowisko?

Nie. Z art. 62 ustawy o służbie cywilnej wynika, że jeżeli jest to uzasadnione potrzebami urzędu, dyrektor generalny urzędu może w każdym czasie przenieść urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej lub w innej miejscowości, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe. Z przepisu tego wynikają, zatem dwie przesłanki konieczne dla zgodnego z prawem przeniesienia urzędnika na inne stanowisko: potrzeby urzędu i przygotowanie zawodowe urzędnika do wykonywania zadań na nowym stanowisku, to znaczy na tym, na które jest przenoszony.

Ustawa o sc nie definiuje jednak, co należy rozumieć przez potrzeby urzędu. Jak wskazał jednak Sąd Najwyższy w wyroku z 12 marca 2010 r. (II PK 276/09. Legalis nr 387313) potrzeby takie powinny być rozumiane, jako konieczność dokonania zmian personalnych na konkretnym stanowisku w urzędzie. A w razie zakwestionowania przez urzędnika sc przeniesienia dokonanego w tym trybie pracodawca jest zobowiązany wykazać, że z pewnych powodów („potrzeb urzędu") nie jest możliwe - bez uszczerbku dla jego interesów – dalsze zatrudnianie pracownika na dotychczasowym stanowisku (por. wyrok NSA z 23 października 1995 r., II SA 2205/95, Prawo Pracy 1996/ 9/ 40 dotyczący, co prawda, art. 10 ust. 1b ustawy o pracownikach urzędów państwowych, którego teza może być jednak odniesiona także do urzędników sc).

Przyczyny przeniesienia nie mogą natomiast dotyczyć pracownika, zwłaszcza nie powinny wynikać ze sposobu wywiązywania się przezeń z obowiązków urzędniczych, implikującego utratę zaufania pracodawcy (por. wyrok NSA z 24 maja 1996 r., SA/Wr 2250/95, Prawo Pracy 1997 nr 3 str. 38). Potrzeby urzędu mogą się, zatem wiązać np. z nałożeniem na urząd nowych zadań, ze zmianami organizacyjnymi w urzędzie, potrzebą zastąpienia odchodzącego na emeryturę urzędnika (tak prof. K. Rączka Ustawa o służbie cywilnej, Komentarz LexisNexsis Warszawa 2010 r.).

Natomiast przygotowanie zawodowe urzędnika do wykonywania zadań na nowym stanowisku, to przede wszystkim, wykształcenie urzędnika, a także doświadczenie. I jak uznał SN w wyroku z 22 lipca 2015 r. (I PK 253/14, MoPr 2015/10/536) niezgodne z koniecznością uwzględnienia przygotowania zawodowego jest zarówno przeniesienie na stanowisko, na którym przygotowanie zawodowe urzędnika jest niewystarczające, jak i na takie, na którym wystarczają kwalifikacje niższe.

podstawa prawna: Art.62 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1345 ze zm.)

Czy każda zmiana rodzaju pracy wymaga wypowiedzenia

- Pracodawca musi przenieść pracownika służby cywilnej na inne stanowisko, co jest związane ze zmianą rodzaju pracy, którą on wykonuje. Nie chce tego robić na stałe, a tylko na dwa - trzy miesiące. Pracownik, mimo, że posiada wymagane kwalifikacje nie jest nową pracą zainteresowany. Czy pracodawca musi dać mu wypowiedzenie zmieniające?

Nie. Jeśli przesunięcie pracownika na inne stanowisko faktycznie trwać ma krótko (dwa - trzy miesiące) pracodawca może przenieść go do innej pracy na podstawie art. 42 § 4 kodeksu pracy (kp). Zgodnie z tym przepisem, wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Przy czym do powierzenia innej pracy na podstawie art. 42 § 4 kp nie mają zastosowania przepisy o wypowiadaniu umowy o pracę.

Powierzenie pracownikowi innej pracy w tym trybie następuje w drodze polecenia pracodawcy i jest to czynność całkowicie odmienna od wypowiedzenia zmieniającego dokonywanego przez złożenie oświadczenia woli. Innymi słowy wypowiedzenie zmieniające (art. 42 § 1-3 kp) oraz powierzenie innej pracy (art. 42 § 4 kp) to dwie odrębne czynności, które podlegają różnym reżimom prawnym. Powierzenie innej pracy nie musi być dokonane na piśmie ani zawierać uzasadnienia, nie wymaga uprzedniej konsultacji z reprezentującą pracownika organizacją związkową, a pracodawca nie ma obowiązku informowania pracownika o możliwości odwołania się do sądu. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 18 września 2014 r. (III PK 138/13, Legalis nr 1092060).

Jeśli powierzenie innej pracy trwać miałoby dłużej niż wskazane trzy miesiące (i nie dochodziłoby do tego na przełomie roku, co w praktyce pozwala na dłuższe korzystanie z tej instytucji), pracodawca może przenieść pracownika na nowe stanowisko dokonując wypowiedzenia zmieniającego. W tym przypadku pracownik nie ma już jednak gwarancji utrzymania dotychczasowego wynagrodzenia tak jak to jest w przypadku powierzenia innej pracy na podstawie art.42 § 4 kp.   —Małgorzata Jankowska

podstawa prawna: Art.42 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1666)