– Kwestią wymagającą pilnej interwencji legislacyjnej jest konieczność zwiększenia do 1 ha powierzchni nieruchomości rolnych, które będą mogły nabywać osoby niebędące rolnikami, a także wyłączenia spod rygorów ustawy gruntów położonych w granicach administracyjnych miast – mówił we wtorek podczas posiedzenia sejmowej Komisji Rolnictwa wiceminister rolnictwa Rafał Romanowski. Komisja zajęła się rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw. Rząd chce pilnie złagodzić wprowadzony w 2016 r. reżim prawny, który bardzo utrudnił handel ziemią rolną. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa został od tego czasu zalany wnioskami o zezwolenie na sprzedaż ziemi. Jak poinformował Romanowski, od kwietnia 2016 do końca 2018 r. KOWR wydał aż 37,8 tys. decyzji administracyjnych dotyczących zbycia nieruchomości rolnych, które łącznie obejmowały 107 tys. ha. Jedynie 591 decyzji było negatywnych. W 2019 r. do lutego wydano 2847 decyzji, negatywne były 53.

W roku wyborczym głównym celem zmian ustawy jest dostosowanie do „oczekiwań społecznych", czyli mieszkańców wsi. Teraz nierolnicy będą mogli kupić działkę rolną o powierzchni do 1 ha, czyli pięć razy większą niż do tej pory. Ustawa ułatwi nabywanie ziemi także samorządom i parkom narodowym. KOWR będzie mógł kupować działki na własność Skarbu Państwa.

Ustawa ułatwi też nabywanie ziemi w wyniku postępowania spadkowego, podziału majątku np. w trakcie rozwodu lub przekształcenia spółek. W takim wypadku nie będzie już potrzebna zgoda dyrektora generalnego KOWR na nabycie nieruchomości. KOWR zatrzymuje prawo pierwokupu – po cenach rynkowych. To rozwiązanie spotkało się z krytyką.

– Bez żadnego głębszego uzasadnienia KOWR uzyskuje takie prawo, że może zwrócić się do właściciela nieruchomości i ją odkupić – mówił Krzysztof Kokoszkiewicz, doradca zarządu Krajowego Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych. Spółdzielnie i ich członkowie będą mieli prawo pierwokupu ziemi należącej do ich członków. Jednak Kokoszkiewicz wskazywał na konieczność sprecyzowania pojęcia „nadmierna koncentracja gruntów", które w praktyce sięga dokładnie 300 ha i uniemożliwia zakup ziemi spółdzielniom.

Zmiany w ustawie mają także ułatwić sprzedaż niewielkich stawów, ogródków przydomowych i gruntów w granicach miast. Nowelizacja umożliwi też kupno ziemi przez spółki – operatorów systemu dystrybucji gazu. Do pięciu lat skróci się okres, przez który nabywca nieruchomości rolnej jest zobowiązany prowadzić na niej gospodarstwo rolne, a zgodę na wcześniejszą sprzedaż będzie wydawał KOWR, nie sąd. Przed upływem pięciu lat rolnik będzie mógł sprzedać tę ziemię bliskiej osobie – przy czym ustawa rozszerzy krąg bliskich osób na rodzeństwo rodziców oraz pasierbów.

KOWR ma stworzyć portal, na którym rolnicy nieodpłatnie będą mogli umieszczać ogłoszenia o sprzedaży ziemi rolnej, choć już podczas konsultacji zgłaszano wątpliwości, czy takie rozwiązanie jest praktyczne.