Kiedy Polska dogoni Europę Zachodnią

W tegorocznej edycji raportu „Europa Środkowo-Wschodnia wobec globalnych wyzwań: gospodarka, społeczeństwo i biznes" naukowcy z SGH szacują, że pod względem przeciętnego dochodu na mieszkańca Polska może dogonić kraje tzw. starej UE za 14 lat, a same Niemcy za 21 lat. To prawdopodobne?

To jest scenariusz hipotetyczny, oparty na założeniu, że zarówno w naszym regionie, jak i w Europie Zachodniej utrzymają się dotychczasowe tendencje wzrostowe. W przypadku Polski były one wyjątkowo korzystne. W latach 1990–2018 Polska miała najwyższą średnią stopę wzrostu PKB spośród jedenastu krajów Europy Środkowo-Wschodniej, trzykrotnie wyższą niż kraje starej UE. Jednocześnie wiemy, że utrzymanie się na dotychczasowej ścieżce rozwoju będzie bardzo trudne.

Jakie są główne bariery rozwoju polskiej gospodarki?

Przede wszystkim Polska boryka się z niekorzystnymi zmianami demograficznymi. Za 20 lat będziemy należeli do najstarszych społeczeństw w UE, wyraźnie zmaleje liczba osób w wieku produkcyjnym. A dziś co czwarty Polak w wieku produkcyjnym nie jest czynny zawodowo i ten problem narasta. Jeżeli nie zahamujemy spadku podaży pracy, optymistyczny scenariusz z naszego raportu się nie ziści, a Polska pod względem PKB per capita zatrzyma się na poziomie 75 proc. średniej w starej UE. Do tego wciąż mamy problemy z budowaniem gospodarki cyfrowej. Na badania i rozwój wciąż wydajemy poniżej 1 proc. PKB. Wypadamy również słabo w rankingach innowacyjności.

Z badań ekonomistów z SGH wynika, że Polska na tle regionu ma bardzo dobry system wspierania startupów.

Mimo to wciąż mamy w zakresie instytucjonalnego wsparcia dla startupów wiele do zrobienia. Na świecie coraz większą popularnością cieszą się tzw. piaskownice regulacyjne dla przedsiębiorstw, których model działalności nie przystaje do obecnego porządku prawnego. W Polsce prace nad stworzeniem takiej piaskownicy zostały zatrzymane.

Już w najbliższej dekadzie liczba osób w wieku 20–64 lata zmaleje w Polsce o około 8 proc. Czy wiemy, jak radzić sobie z problemem kurczącej się siły roboczej?

Teoria drugiego przejścia demograficznego mówi, że przyrost naturalny maleje w miarę bogacenia się społeczeństw. To sugeruje, że sposobów na zwiększenie dzietności trzeba szukać poza transferami pieniężnymi. Należy raczej stawiać na instytucjonalne wsparcie rodziców, np. rozwijanie sieci żłobków i przedszkoli. To dotyczy zwłaszcza kobiet, wśród których opieka nad dziećmi stanowi najważniejszą przyczynę nieaktywności zawodowej.

Polska gospodarka wykazuje zadziwiającą odporność na spowolnienie widoczne u naszych głównych partnerów handlowych. Czy to przejaw zmieniającego się modelu rozwoju polskiej gospodarki?

Wydaje się, że rzeczywiście cykle koniunkturalne w Polsce stały się nieco dłuższe i płytsze niż w przeszłości. Polscy przedsiębiorcy potrafią dostosować się do zmieniających się warunków. Było to widać, gdy w związku z wzajemnymi sankcjami zamarł eksport do Rosji. Eksporterzy szybko znaleźli sobie nowe rynki zbytu. Ale tego rodzaju procesy mają ograniczony potencjał. Gdy cała światowa gospodarka jest w fazie spowolnienia, nas ono również nie ominie.

2 / 3

artykułów

Czytaj dalej. Subskrybuj