Czy sołtysa może wybierać zebranie wiejskie

Sołtys i członkowie rady sołeckiej są wybierani przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania - spośród nieograniczonej liczby kandydatów, w głosowaniu tajnym i bezpośrednim.

Publikacja: 16.07.2019 05:30

Czy sołtysa może wybierać zebranie wiejskie

Foto: Adobe Stock

- Rada gminy chce ustalić w statucie sołectwa, że sołtysa będzie wybierać zebranie wiejskie. Czy można przyjąć takie rozwiązanie?

Nie.

Zgodnie z art. 5 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) gmina może tworzyć jednostki pomocnicze (np. sołectwa). Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Zasady tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia takich jednostek określa statut gminy. Natomiast organizację i zakres działania danej jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami (art. 35 ust. 1 u.s.g.).

Czytaj także: Sposoby wyboru sołtysa

W statucie jednostki pomocniczej określa się m.in. zasady i tryb wyborów organów tej jednostki (art. 35 ust. 3 pkt 2 u.s.g.). W myśl art. 36 ust. 1 u.s.g. organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtys i członkowie rady sołeckiej są wybierani w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania (art. 36 ust. 2 u.s.g.).

W orzecznictwie zwraca się uwagę, że wprowadzenie w statucie sołectwa dodatkowych warunków ważności wyborów organów sołectwa jest niedopuszczalne. Art. 36 ust. 2 u.s.g. jest regulacją kompletną i nie zastrzega np. żadnego kworum dla ważności wyborów (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 6 czerwca 2019 r., sygn. II SA/Go 213/19).

Podkreśla się także, że w aktualnym stanie prawnym brak jest przepisu, z którego wynikałyby uprawnienia zebrania wiejskiego do wybierania sołtysa i członków rady sołeckiej. Z art. 36 ust. 2 u.s.g. wynika, że prawo wybierania tych organów przysługuje osobom fizycznym mającym status stałego mieszkańca sołectwa i uprawnionym do głosowania. O tym, komu przysługuje prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) rozstrzyga art. 10 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 684).

Prawo wybierania sołtysa i członków rady sołeckiej ma obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze danego sołectwa. Nie ma jednak prawa wybierania osoba: pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu bądź ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.

Zwraca się uwagę, że zebranie wiejskie jest bytem odrębnym od ogółu uprawnionych do głosowania mieszkańców sołectwa, mimo że skład obu tych gremiów pokrywa się. Przyznanie zebraniu wiejskiemu charakteru elekcyjnego byłoby sprzeczne z art. 36 ust. 1 u.s.g. Gdyby ustawodawca chciał, aby wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej dokonywało zebranie wiejskie, to przyjąłby tak w art. 36 ust. 2 u.s.g., poszerzając uprawnienia organu uchwałodawczego o kompetencje elekcyjne (por. np. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 15 maja 2019 r., sygn. II SA/Go 184/19, LEX nr 2675527).

Autorka jest radcą prawnym

Podstawa prawna:art. 5, art. 35-36 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 506)

Ochrona zdrowia
Aborcja w dziewiątym miesiącu ciąży. Izabela Leszczyna komentuje dla "Rz"
Praca, Emerytury i renty
Lawinowy wzrost L4 z powodu krztuśca. Alarmujące dane ZUS
W sądzie i w urzędzie
Lex ciągnik na wstecznym. Komornik łatwiej zajmie ruchomości?
Matura i egzamin ósmoklasisty
Szef CKE: W tym roku egzamin ósmoklasisty i matura będą łatwiejsze
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Sądy i trybunały
Sąd: prokuratura ma przeprowadzić śledztwo ws. Małgorzaty Manowskiej