Największe zwierzęta świata znikną

Lwy, tygrysy, goryle, pantery śnieżne, nosorożce, nawet rekiny białe znikną, jeżeli nie zostanie wdrożony radykalny program ochrony przyrody. „Istnieje poważne ryzyko, że najlepiej rozpoznawalne gatunki zwierząt nie dożyją XXII stulecia" – piszą eksperci na łamach pisma „BioScience".

To samo czeka inne, mniej znane gatunki, takie jak przypominający krowy banteng azjatycki czy ozdobiony imponującymi rogami oryks.

Naukowcy z organizacji ochrony przyrody Panthera spróbowali oszacować, ile zagrożonych gatunków może zniknąć w stosunkowo krótkim czasie. Posłużyli się dokumentami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody, która wydaje tzw. czerwoną księgę gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem.

Spośród największych drapieżników – takich jak lwy czy tygrysy – żyjących obecnie na sześciu kontynentach zniknie 59 proc. Największych, czyli ważących ponad 15 kg. Największe zwierzęta roślinożerne – nosorożce białe czy goryle – są w tak samo trudnej sytuacji: wygaśnie 60 proc. tych gatunków. Zdaniem naukowców najpoważniejsza jest sytuacja tam, gdzie istnieje na razie największa bioróżnorodność – w krajach Azji oraz Afryki Subsaharyjskiej.

Gorsze niż globalne ocieplenie

– Im bliżej przyglądam się trendom opisującym szanse przetrwania największych zwierząt lądowych, tym bardziej jestem przekonany, że je stracimy. I to właśnie wtedy, gdy nauka zaczyna rozumieć, jak bardzo istotne są dla ekosystemów i dla życia naszego własnego gatunku – mówi prof. William Ripple, biolog z Uniwersytetu Stanowego Oregonu i jeden z autorów raportu w „BioScience".

Dlaczego to właśnie największe zwierzęta są tak wrażliwe na zmiany w środowisku naturalnym niesione przez cywilizację człowieka? Potrzebują dużych ilości pokarmu, a to oznacza również dużą przestrzeń. W szczególności dotyczy to gatunków drapieżnych żyjących w niewielkich populacjach na ogromnym terenie i potrzebujących mięsa dużych roślinożerców.

– Stracimy część naszego naturalnego dziedzictwa, jeżeli pozwolimy im wymrzeć – uważa współautor dokumentu dr Peter Lindsey z Panthery. – Szybka utrata bioróżnorodności jest takim samym problemem, a może nawet jeszcze większym, jak globalne ocieplenie.

Zapłacą bogaci

Biolodzy uważają, że konieczna jest radykalna zmiana na dwóch polach. Po pierwsze – działania państw (i to państw zamożnych) muszą być lepiej finansowane i odpowiadać skali problemu. Zmienić się musi również stosunek ludzi do zagrożonych gatunków zwierząt – interakcje powinny zostać zmniejszone do minimum.

Naukowcy sugerują, że przekierowanie pieniędzy, na przykład z ruchu turystycznego, powinno wzbogacić społeczności żyjące obecnie na terenach, gdzie takie zwierzęta bytują. Pozwoli to ograniczyć kłusownictwo – zarówno na potrzeby własne, jak i międzynarodowego handlu materiałami zwierzęcymi (skóry, poroża, kości).

Po drugie – konieczne jest powołanie międzynarodowego ciała, które będzie się zajmowało problemem zanikającej bioróżnorodności. Naukowcy nie mówią tego wprost, ale prawdopodobnie chodzi o coś w rodzaju IPCC – Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu.

IPCC, choć często krytykowany przez sceptyków, którzy nie chcą wierzyć w realność globalnego ocieplenia, przyczynił się do wzrostu poziomu wiedzy o zmianach klimatu. Wydaje też okresowo raporty poświęcone zmianom na Ziemi.