W piątek Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną pacjenta, który spierał się fiskusem o opodatkowanie odsetek od renty za zakażenie szpitalne. Sąd zgodził się z urzędnikami, że w spornym przypadku zwolnienie z PIT dotyczy tylko części oprocentowania.
Proces za zarazki
Sprawa dotyczyła podatnika poszkodowanego przez placówkę medyczną. We wniosku o interpretację wyjaśnił, że w wyniku co najmniej dwukrotnego zakażenia szpitalnego i niewłaściwej opieki pielęgnacyjnej został osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, niezdolną do samodzielnej egzystencji. Postanowił jednak walczyć o swoje i miesiąc po wyjściu ze szpitala w grudniu 2005 r. złożył w sądzie okręgowym pozew przeciwko szpitalowi o zadośćuczynienie i o rentę wyrównawczą z tytułu utraconych zarobków.
Proces trwał latami. Ostatecznie w lutym 2012 r. sąd apelacyjny utrzymał w mocy korzystny dla poszkodowanego wyrok sądu okręgowego. Te rozstrzygnięcia stały się podstawą egzekucji zadośćuczynienia i rent wyrównawczych wraz z należnymi odsetkami. Mężczyzna zapytał o opodatkowanie oprocentowania. Sam uważał, że odsetki od zadośćuczynienia są opodatkowane, ale odsetki od renty wyrównawczej zwolnione z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, m.in. stosunku służbowego, pracy, emerytury lub renty. Tłumaczył, że renta wyrównawcza ustalona przez sąd na podstawie wynagrodzenia netto to substytut tegoż.
Odpowiedź fiskusa tylko częściowo była po myśli poszkodowanego. Urzędnicy wyjaśnili, że w przypadku renty wyrównawczej zwolnienie, o które pyta poszkodowany, ma zastosowanie, wyłącznie gdy od momentu zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się wyroku sądu, zobowiązany, tu: szpital, spóźni się z jej wypłatą. Czyli tylko wtedy, gdy nie dotrzyma wyznaczonego terminu płatności tej renty.
Zwolnienie nie jest przewidziane dla odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Oprocentowanie od renty wyrównawczej zasądzone za okres procesu, tj. od wystąpienia z pozwem do uprawomocnienia się orzeczenia przyznającego rentę, stanowi przychód z innych źródeł. Jest więc opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej.
Czas nie ma znaczenia
Podatnik nie zgadzał się z taką wykładnią przepisów. Rację urzędnikom przyznał jednak najpierw Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Zgodził się, że nieterminową wypłatą świadczenia jest, gdy dłużnik nie wykona we właściwym czasie prawomocnego wyroku sądu, którym zasądzono rentę wyrównawczą.
Stanowisko to zaakceptował NSA. Jak tłumaczyła sędzia NSA Beata Cieloch, sporne zwolnienie odnosi się do odsetek od nieterminowej wypłaty świadczeń. Nie może mieć zastosowania do oprocentowania za czas procesu o rentę wyrównawczą. Stanowisko to potwierdza uchwała NSA z 6 czerwca 2016 r. dotycząca kwalifikacji podatkowej odsetek (II FPS 2/16). Wyrok jest prawomocny.
sygnatura akt: II FSK 2172/14
Opinia
Konrad Filip Turzyński, doradca podatkowy, partner w kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy
Niestety, wyroki sądów administracyjnych w niniejszej sprawie, jak również stanowisko ministra finansów wydają się kompletnie niezrozumiałe. Różnicowanie opodatkowania odsetek za okres sprzed wydania wyroku i po tym dniu nie jest należycie uzasadnione, a przez to budzi sprzeciw.
Na marginesie, wobec rosnącej liczby podobnych spraw odszkodowawczych, można w tym miejscu przypomnieć, że same odszkodowania i zadośćuczynienia przyznane podatnikom zasadniczo korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego. Tak było też w niniejszej sprawie, co nie podlegało sporowi. Warunkiem jest ich otrzymanie na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Zwolnienie nie obejmuje jednak odszkodowań w związku z prowadzoną działalnością i utraconych korzyści.
