Rosnące oczekiwania klientów dotyczące ekologicznych produktów, ale też zaostrzające się regulacje prawne dla przemysłu w zakresie ochrony środowiska skłaniają światowych potentatów chemicznych do wzmożonych wysiłków na rzecz ograniczenia wpływu produkcji i swoich wyrobów na otoczenie. Kolejnym wyzwaniem jest zapewnienie żywności dla szybko rosnącej liczby ludności na świecie. Te obszary napędzają innowacje w największych firmach chemicznych.
Nowe metody
Od 1990 r. niemiecki BASF zmniejszył emisję gazów cieplarniach o 50 proc. – do 22 mln ton CO2, przy jednoczesnym dwukrotnym zwiększeniu produkcji. Udało się to dzięki optymalizacji procesów produkcyjnych i zwiększeniu wydajności.
– Dalsze ograniczanie będzie możliwe wyłącznie dzięki innowacjom. Stąd uruchomienie ambitnego programu badawczo-rozwojowego – zapowiedział na początku tego roku Martin Brudermüller, prezes BASF. Spółka postawiła sobie za cel osiągnięcie do 2030 r. 50-procentowego wzrostu sprzedaży, nie zwiększając przy tym emisji CO2.
Żeby to zrobić, planuje rewolucję w stosowaniu krakerów parowych służących do rozkładu ropy naftowej na olefiny wykorzystywane w dalszej produkcji. Żeby proces rozkładu się powiódł, potrzebna jest wysoka temperatura sięgająca 850 st. C. Obecnie BASF wykorzystuje do tego gaz ziemny, ale gdyby zastąpił go energią elektryczną z odnawialnych źródeł, zmniejszyłby emisję CO2 w tym obszarze aż o 90 proc. Dlatego firma zamierza w ciągu najbliższych pięciu lat opracować pierwszą na świecie koncepcję elektrycznego rozgrzewania krakerów parowych.
Kolejnym przykładem jest opracowywana przez BASF metoda pozyskiwania wodoru z gazu ziemnego. Technologia ta polega na rozkładaniu gazu bezpośrednio na wodór i węgiel. Pozyskiwany w ten sposób węgiel mógłby być wykorzystywany np. w hutnictwie stali. Chemiczna grupa zamierza utrzymać poziom nakładów na badania i rozwój na tak samo wysokim poziomie, jak miało to miejsce w poprzednich latach. W 2018 r. wydała na ten cel 2 mld euro, czyli o 10 proc. więcej niż rok wcześniej.
Wydatki zwiększył też niemiecki Bayer. W 2018 r. przeznaczył na badania i rozwój 5,2 mld euro. To 12 proc. rocznej sprzedaży koncernu. Z kolei amerykański DowDuPont w minionym roku podniósł koszty działalności R&D z 2,1 mld do 3,1 mld dolarów. Należąca do koncernu firma Dow w styczniu uczestniczyła w powołaniu międzynarodowego stowarzyszenia Alliance to End Plastic Waste, którego celem jest opracowanie innowacyjnych rozwiązań eliminujących odpady z tworzyw sztucznych w środowisku.
– Organizacja skupia jedne z najbardziej innowacyjnych umysłów na świecie. Utrzymanie środowiska naturalnego wolnego od odpadów jest kluczowe dla przyszłości nie tylko naszej branży, ale przede wszystkim dla przyszłości naszej planety – skomentował Jim Fitterling, prezes Dow.
Dow ma już na swoim koncie wdrożenie innowacji w recyklingu. Chodzi m.in. o technologię pozwalającą producentom tworzyć takie opakowania, które mogą później zostać przetworzone na nowe produkty.
Cyfrowe rolnictwo
Sporo uwagi i pieniędzy globalni gracze przeznaczają na innowacje w rolnictwie.
– Wzrost populacji, zmiany klimatyczne, kurczenie się zasobów ziemi uprawnej wymagają od rolnictwa nowego podejścia i innowacji. Problemów jutra nie da się rozwiązać wczorajszymi metodami – wyjaśnia Joerg Rehbein z firmy Bayer. Dlatego koncern propaguje m.in. transformację cyfrową w rolnictwie. – Innowacyjne technologie cyfrowe odgrywają kluczową rolę w optymalizacji wykorzystania nasion, środków ochrony roślin i produktów biologicznych i przez to przyczyniają się do bardziej wydajnego wykorzystania zasobów – tłumaczy Rehbein. Szacuje, że korzyści płynące z cyfryzacji rolnictwa mogą wynieść 330 mld dolarów do 2025 r.
W podobnym kierunku zmierza BASF, który tylko w tym roku na badania i rozwój w zakresie rozwiązań dla rolnictwa wyda około 900 mln euro. Strategia grupy zakłada wprowadzenie na rynek do 2028 r. innowacyjnych produktów o przewidywanej szczytowej wartości sprzedaży przekraczającej 6 mld euro. Oferta ta obejmie chemiczne i biologiczne środki ochrony roślin, nasiona, a także usługi cyfrowe dla gospodarstw rolnych umożliwiające lepszą analizę danych i podejmowanie decyzji dotyczących np. optymalnego poziomu nawożenia.
Na postępującą cyfryzację w światowej chemii zwracają też uwagę firmy doradcze. Eksperci z PwC, przedstawiając trendy w przemyśle chemicznym na lata 2018–2019, zaznaczyli, że szanse na znaczące zyski czekają zwłaszcza na te firmy, które są liderami w cyfryzacji produktów i usług. Duże nadzieje pokładają też w tych przedsiębiorstwach, które są w stanie dokonać przełomowych odkryć w dziedzinie nanomateriałów mogących się przyczynić np. do redukcji zanieczyszczeń, leczenia chorób, rozwoju robotyki czy nowych form opakowań.
