Święto "Dzień Straży Gminnej" zostało wprowadzone przez ustawę z 1997 roku, która określa funkcjonowanie straży lokalnej.
Święto funkcjonuje także pod nazwą "Dzień Strażnika Miejskiego".
Straż miejska – którą znamy niestety najczęściej z wypisywania mandatów porządkowych – ma za zadanie dbać o spokój i porządek w miejscach publicznych, chronić obiekty komunalne i urządzenia użyteczności publicznej, a także we współpracy z policją kontroluje ruch drogowy oraz pomaga przy usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych.
W Polsce jest blisko 8000 strażników miejskich i gminnych. W Warszawie straż przewiduje 1921 etatów.
Niektóre miasta, tak jak np. Kraków organizują dziś uroczystości związane z 20 – leciem powołania swoich straży. Wieczorem w teatrze im. Juliusza Słowackiego zostaną wręczone odznaczenie i nadane tytuły „Zasłużony dla Straży Miejskiej Miasta Krakowa".
