Polskie Noble dla najlepszych

W oczach jury Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej największe uznanie  znalazły  prace nad nowymi półprzewodnikami, badaniami rozwoju zarodków, analiza dorobku lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej i osiągnięcia w dziedzinie fizyki kwantowej. Tegorocznymi laureatami nagrody są czterej profesorowie: Andrzej K. Tarkowski, Sylwester Porowski,  Jan Woleński i Marek Żukowski.

Fundacja nagrody przyznała po raz 22. To najbardziej prestiżowe polskie wyróżnienie naukowe wręczane jest od 1992 roku. Zdobyło je już 80 osób. W tym roku laureaci otrzymają 200 tys. złotych.

Wyróżnienie jest nazywane polskim Noblem. Do najsłynniejszej nagrody naukowej na świecie tę polską upodabnia m.in. aura tajemniczości.

– Muszę przyznać, że zdębiałem – powiedział „Rz" prof. Marek Żukowski, laureat w dziedzinie nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich. – Nie miałem pojęcia o procedurze przyznawania tej nagrody, nie wiedziałem, że ktoś mnie zgłosił. Telefon od prezesa fundacji zastał mnie na kolacji u znajomych.

Tajemnica  teleportacji

Fundacja doceniła prof. Żukowskiego z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego za badania „wielofotonowych stanów splątanych, które doprowadziły do sformułowania przyczynowości informacyjnej jako zasady fizyki".

Opiera się ona na prostym założeniu, że wiadomość nie może zawierać dostępu do większej ilości informacji (mierzonej w bitach) niż ilość informacji w niej zawarta.

– To rozwinięcie zasady sformułowanej przez Einsteina, która mówi, że informacja nie może być przekazywana szybciej od światła. To, co odkryliśmy – pracowałem bowiem z zespołem – pozwala nam zrozumieć mechanizm splątania kwantowego i określić jego granice.

Efektem prac prof. Żukowskiego jest rozwój interferometrii wielofotonowej, leżącej u podstaw eksperymentów z kwantowymi technologiami informacyjnymi takimi jak kwantowa teleportacja czy kryptografia.

Zapomniana szkoła

Jan Woleński, emerytowany profesor Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, otrzymał nagrodę w dziedzinie nauk humanistycznych.

Profesor emeryt został wyróżniony „za wszechstronną analizę prac szkoły lwowsko-warszawskiej i wprowadzenie jej dokonań do międzynarodowego dyskursu współczesnej filozofii".

Laureat rekonstruuje osiągnięcia przedstawicieli tej szkoły, m.in. Kazimierza Twardowskiego, Tadeusza Kotarbińskiego, Kazimierza Ajdukiewicza, Alfreda Tarskiego. Dzięki publikacjom prof. Woleńskiego prace polskich uczonych weszły do międzynarodowego kanonu współczesnej filozofii.