Bez rewolucji, czyli jak to się liczy po staremu

Wysokość emerytur ustalanych na dotychczasowych zasadach, czyli zgodnie z art. 53 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=45145DA139EDBC4594274DA37A728344?id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z FUS[/link], zależy od liczby zgromadzonych okresów składkowych i nieskładkowych, wysokości zarobków w okresie, z którego obliczana jest podstawa wymiaru świadczenia, oraz od obowiązującej w dacie powstania prawa do świadczenia kwoty bazowej.

[b]Stara emerytura jest obliczana jako suma:

- 24 proc. kwoty bazowej,

- po 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy,

- po 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy.[/b]

[srodtytul]Słowniczek[/srodtytul]

- [b]Kwota bazowa[/b] to przeciętne wynagrodzenie pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym. Jest ustalana corocznie i obowiązuje od 1 marca do końca lutego następnego roku kalendarzowego.

Od 1 marca 2009 r. kwota bazowa wynosi 2578,26 zł. Służy do obliczania części socjalnej emerytury oraz podstawy wymiaru.

- [b]Podstawa wymiaru[/b] – zarobki z dziesięciu kolejnych lat mieszczących się w ciągu ostatnich 20 lat przed złożeniem wniosku emerytalnego albo z 20 lat dowolnie wybranych z całego okresu pracy starającego się o emeryturę. Oprócz zarobków brane są pod uwagę m.in.: zasiłki (np. chorobowy, opiekuńczy), świadczenia (np. wyrównawcze, rehabilitacyjne). Podstawę wymiaru oblicza się, mnożąc wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (nie wyższy niż 250 proc.) przez kwotę bazową.

- [b]Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru[/b] to ustalona procentowo relacja sumy zarobków i innych wypłat przyjętych do obliczenia podstawy wymiaru emerytury do przeciętnego wynagrodzenia w danych latach podzielona przez 10 lub 20 (w zależności od liczby lat, z jakiej ustalana jest podstawa wymiaru).

- [b]Część socjalna emerytury[/b] – to 24 proc. kwoty bazowej obowiązującej w dacie ustalenia prawa do emerytury.

[srodtytul]Zarobki z 10 lub 20 lat[/srodtytul]

Jak wspomnieliśmy do ustalenia podstawy wymiaru trzeba wskazać zarobki uzyskane w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłasza się wniosek o emeryturę.

Każdy taki rok ze wskazanych dziesięciu kolejnych zostanie wliczony, nawet jeśli w którymkolwiek z nich zainteresowany nie pracował lub zarabiał tylko przez kilka miesięcy.

Ubezpieczony może też wybrać zarobki z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu ubezpieczenia, poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę. W tym wypadku nie ma ograniczeń czasowych do wskazania tych lat. Mogą to być zarówno zarobki uzyskane 10, 20, jak i 30 lat temu.

Jeśli chodzi o okresy sprzed 1999 r., to muszą być to lata, w których zainteresowany podlegał ubezpieczeniu społecznemu, a wypadku lat od 1999 r. – podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Przy składaniu wniosku o emeryturę wybiera się wariant dla siebie korzystniejszy.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pan Edward urodził się w styczniu 1945 r. i wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego złożył wniosek o emeryturę. Będzie ona obliczona według starych zasad (bo pan Edward urodził się przed 1949 r.). Zgromadził on 35 lat pracy, w tym 30 lat okresów składkowych i pięć lat nieskładkowych.

Do ustalenia podstawy wymiaru wskazał wynagrodzenie z dziesięciu kolejnych lat wybranych z ostatnich 20 lat (czyli z lat 1990 – 2009), które w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia wynosi 105 proc.

Jego świadczenie będzie obliczone następująco.

Kwota bazowa wynosi (do końca lutego 2010 r.) 2578,26 zł

Podstawa wymiaru emerytury wynosi w tym wypadku:2578,26 zł x 105 proc. = 2707,17 zł

Emerytura według starych zasad wynosi:

24 proc. kwoty bazowej = 2578,26 zł x 24 proc. = 618,78 zł

30 lat x 1,3 proc. x 2707,17 zł = 1055,80 zł

5 lat x 0,7 proc. x 2707,17 zł = 94,75 zł

Razem: 1769,33 zł[/ramka]

[srodtytul]Można wybrać starą[/srodtytul]

Zauważmy, że niektóre osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. mogą skorzystać z emerytury obliczanej w ten właśnie, stary sposób. Dotyczy to tych, które mają prawo przejść na wcześniejszą emeryturę.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pani Hanna urodziła się w lutym 1950 r. Nie przystąpiła do OFE. Pracowała w szczególnym charakterze i spełniła warunki do przyznania wcześniejszej emerytury do końca 2008 r., ale dalej była zatrudniona.