Polskie wątki Notre Dame

Paryska katedra zajmuje wyjątkową pozycję w polskiej historii i sztuce.

Aktualizacja: 16.04.2019 12:18 Publikacja: 16.04.2019 12:14

Polskie wątki Notre Dame

Foto: AFP

Henryk Walezy wybrany na pierwszego elekcyjnego króla Rzeczypospolitej we wrześniu 1573 r., w obecności poselstwa polskiego, złożył tam przysięgę na wierność prawom gwarantującym wolności szlacheckie, po czym udał się w podróż na Wawel. 

Po śmierci króla Jana Kazimierza ,znalazła się w skarbcu Notre Dame część polskich insygniów koronacyjnych, które wywiózł nielegalnie z Polski po abdykacji w 1669 r. Wśród nich był relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego, obecny w skarbcu polskich władców od czasów Władysława Jagiełły, używany podczas koronacji. Przetrwał on rewolucję francuską.

Notre Dame była ważna także dla Wielkiej Emigracji. Tu 27 września 1841 r. podzieleni dotąd emigranci spotkali się na mającej ich zjednoczyć mszy. Głos zabrał przybyły z Wileńszczyzny Andrzej Towiański, co jest uznawane za początek mesjanistycznego Koła Sprawy Bożej. Wśród zgromadzonych byli Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. Towiański zapowiadał, że Polacy odegrają kluczową rolę w duchowej przemianie Europy. Katedrę opiewał w wierszu „Paryż” Juliusz Słowacki.

Stanisław Wyspiański wyjechał podziwiać francuskie katedry i gotyk w 1890 r. tuż po zakończeniu konserwacji krakowskiego kościoła Najświętszej Marii Panny - w tajemnicy przed swoim mistrzem Janem Matejką, by szukać inspiracji w europejskiej sztuce. 

O swoich obserwacjach pisał m. in. do przyjaciela Lucjana Rydla. Planował stworzenie książki „Wielkie Katedry Francji”. Spędzając w Paryżu sześć tygodni, wykonał wiele szkiców gotyckiej sztuki. Był dumny, że może w „każdej chwili wyjść na miasto i nie bardzo się oddalając (…) – znaleźć się pod Notre Dame”. 

O Notre Dame czytał w powieści Wiktora Hugo, a zafascynował się przede wszystkim sztuką witraży i rolą światła, ożywiającego sakralne budowle. To zaowocowało m. in. dramatem „Akropolis”, w którym ożywia się krakowska katedra i wawelskie arrasy. Na tej podstawie multimedialny spektakl wystawił w Starym Teatrze Łukasz Twarkowski. 

To właśnie studiowanie gotyckich katedr po obserwacji wagnerowskich oper - wpłynęło na twórcę „Wyzwolenia”, który napisał „ mój teatr widzę ogromny”. Postrzegał zresztą katedry jak obiekty dynamiczne, mobilne – dzięki prowadzeniu gry światłem poprzez rozety i witraże. Bez Notre Dame trudno więc wyobrazić sobie polski romantyzm, mesjanizm i teatr monumentalny. A całkiem niedawno w 2018 r. w Notre Dame umieszczono kopię jasnogórskiego wizerunku Matki Boskiej, zaś 1 grudnia odbyło się jej uroczyste otwarcie. Jest to jedyna narodowa kaplica w Notre Dame.

Henryk Walezy wybrany na pierwszego elekcyjnego króla Rzeczypospolitej we wrześniu 1573 r., w obecności poselstwa polskiego, złożył tam przysięgę na wierność prawom gwarantującym wolności szlacheckie, po czym udał się w podróż na Wawel. 

Po śmierci króla Jana Kazimierza ,znalazła się w skarbcu Notre Dame część polskich insygniów koronacyjnych, które wywiózł nielegalnie z Polski po abdykacji w 1669 r. Wśród nich był relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego, obecny w skarbcu polskich władców od czasów Władysława Jagiełły, używany podczas koronacji. Przetrwał on rewolucję francuską.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce