W związku ze Światowym Dniem Tarczycy obchodzonym 25 maja eksperci zachęcają do badań profilaktycznych. Zwracają uwagę zarówno na najczęściej występujące zaburzenia pracy gruczołu, takie jak niedoczynność czy nadczynność, jak również na raka tarczycy, który każdego roku diagnozowany jest u ponad 3 tysięcy osób.

Tarczyca to niepozorny narząd zlokalizowany w przedniej części szyi. Ma kształt motyla, waży 30 gramów i koordynuje pracę niemal całego organizmu. Najważniejsze hormony wytwarzane przez tarczycę to: tyroksyna (zwana w skrócie T4) oraz trójjodotyronina (T3). Odpowiadają one m.in. za: metabolizm, pracę narządów wewnętrznych, regulację rytmu pracy serca, stężenie cholesterolu, masę ciała, poziom energii, siłę mięśni czy pamięć.
Eksperci alarmują, że zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, od wielu już lat szybko przybywa osób cierpiących na różnego rodzaju choroby tarczycy, w tym m.in. na jej nadczynność, niedoczynność, zapalenie czy też nowotwory. Według najnowszych szacunków, na choroby tarczycy cierpi już ponad 20 proc. mieszkańców Polski, w tym przede wszystkim kobiety, które chorują na nie aż 9 razy częściej od mężczyzn.
Problem jednak nie tylko w tym, że osób chorych na tarczycę systematycznie przybywa, ale również w tym, że duża część z nich nie rozpoznaje związanych z tym objawów (lub je bagatelizuje) i w efekcie żyje z niezdiagnozowaną chorobą, która systematycznie niszczy ich organizm.

Sygnały ostrzegawcze

Organizm człowieka, którego tarczyca jest chora, wysyła wiele sygnałów ostrzegawczych. Przybieranie na wadze (bez powodu w zmianie diety), ospałość, osłabienie, trudności w koncentracji, obniżony nastrój, brak apetytu, zaparcia to niektóre z symptomów, które mogą wskazywać na niedoczynność gruczołu. Często przyczyną jest choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy.
Zupełnie inne objawy mogą świadczyć o nadczynności tarczycy. Często towarzyszą jej: uczucie gorąca, zwiększona potliwość, duszność, kołatanie serca, drżenie rąk, wzmożony apetyt i jednocześnie chudnięcie. Przyczyną nadczynności są stany zapalne tarczycy, m.in. autoimmunologiczna choroba Gravesa–Basedowa.

Niestety, zarówno nadczynność tarczycy jak i jej niedoczynność mogą ze sobą współistnieć. Dlatego tak ważna jest w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów wizyta u specjalisty. Innymi objawami chorób tarczycy są różnego rodzaju zmiany guzkowe, wśród których występują m.in. zmiany nowotworowe.

Trzeba się badać

Osoby, u których podejrzewa się choroby tarczycy są przez lekarzy kierowane na badania diagnostyczne, najczęściej stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) w surowicy krwi, stężenia hormonu fT4 (czyli tzw. wolnej tyroksyny), a także badania obrazowe, takie jak USG tarczycy.
– Podstawową metodą profilaktyki chorób tarczycy jest badanie hormonów tarczycy z krwi oraz badanie USG gruczołu tarczowego. USG tarczycy wykonane raz na dwa lata pozwala na wykrycie nawet najmniejszych zmian w obrębie tarczycy – podkreśla Elżbieta Kozik, prezes organizacji Polskie Amazonki Ruch Społeczny(PARS), która od lat prowadzi kampanię edukacyjną na temat raka tarczycy.

Z badań profilaktycznych USG tarczycy można skorzystać w Poradni z Apetytem na życie, którą prowadzi organizacja. Poradnia działa w ramach Lecznicy Onkologicznej-Onkolmed i mieści się przy ul. Nowoursynowskiej 139L w Warszawie. Badania odbywają się w systemie cegiełkowym, a koszt USG to 35 PLN. Więcej informacji dostępnych jest na stronie http://www.ruchspoleczny.org.pl

Podstawowe samobadanie tarczycy, które ułatwi zaobserwowanie zmian w obrębie szyi, można wykonać także w domu. Wystarczy lusterko i szklanka wody.

– Objawy wielu chorób np. nadczynności lub niedoczynności tarczycy są charakterystyczne, ale symptomy nawet najpoważniejszych schorzeń tarczycy często zauważyć można niemal gołym okiem. W przypadku raków tarczycy najbardziej powszechnymi sygnałami są: guzki widoczne w przedniej części szyi, powiększone węzły chłonne, chrypka lub zmiana głosu oraz trudności w połykaniu – mówi prof. Marek Dedecjus, kierownik Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej COI. 
Wcześnie rozpoznany rak tarczycy – np. najczęściej występujący rak brodawkowaty, daje ponad 90 proc. szans na wyleczenie. Szczególną uwagę na profilaktykę zwrócić powinny osoby z przypadkami rozpoznania raka tarczycy w rodzinie oraz pacjenci, którzy przeszli radioterapię w obrębie klatki piersiowej lub głowy i szyi.