Jak stosować klauzulę nadużycia prawa

Spółka zaskarżyła decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Wskazała zarówno na biznesowe uzasadnienie transakcji, jak i błędną wykładnię przepisów ustawy o VAT dotyczących klauzuli nadużycia prawa. WSA w Szczecinie przyznał jej rację. Orzekł, że nadużycie prawa w świetle art. 5 ust. 5 ustawy o VAT odnosi się do czynności, które – pomimo spełnienia warunków formalnych – miały na celu osiągnięcie korzyści podatkowych w VAT, a nie innych podatkach. Tymczasem w tej sprawie neutralność VAT nie została w żaden sposób zachwiana, gdyż został on rozliczony prawidłowo.

Rozstrzygnięcie WSA w Szczecinie zasługuje na pełną aprobatę. Ograniczenie zastosowania klauzuli nadużycia prawa wyłącznie do korzyści na gruncie VAT znajduje uzasadnienie w rozwiązaniu systemowym. Ustawodawca równolegle wprowadził bowiem klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania do ordynacji podatkowej i to właśnie ona odnosi się do korzyści osiąganych na gruncie podatków innych niż VAT.

Należy także zwrócić uwagę na genezę koncepcji nadużycia prawa, która została wypracowana w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), w odniesieniu do korzyści sprzecznych z celem podatku od wartości dodanej (naruszających jego neutralność). Dlatego też odwoływanie się do tej instytucji przy braku uszczuplenia VAT mija się z celem regulacji.

—oprac. mpa

autor jest adwokatem w PwC